‘Staatloos’

In Nederland staan zo’n 13.000 mensen geregistreerd als ‘Staatloos’ en 43.000 als ‘Nationaliteit Onbekend’. Staatlozen hebben geen paspoort en worden door geen enkele staat als onderdaan beschouwd. Dat betekent dat zij over het algemeen geen enkel recht hebben op sociale voorzieningen, zich niet kunnen registreren in het bevolkingsregister,  geen erfgenaam kunnen zijn en zich niet kunnen verzekeren. Staatlozen hebben geen mogelijkheid om een bestaan op te bouwen en legaal werken behoort veelal niet tot de mogelijkheid. Is je status ‘Nationaliteit Onbekend’, dan heb je nog wel de mogelijkheid een bestaan op te bouwen.

‘Nationaliteit Onbekend’

Als eenjarige vluchteling komt Leyla samen met haar familie uit Irak in 1998, zonder papieren, naar Nederland. Ze kregen de status ‘Nationaliteit Onbekend’. “Wanneer je weet dat je uit Irak komt, maar je kan dat niet met documenten aantonen zoals een geboorteakte of een paspoort dan krijg je deze status”, vertelt Leyla. Wel kreeg zij een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd.

Minder rechten

Het verschil tussen een nationaliteit en een verblijfsvergunning is dat Leyla bijvoorbeeld geen stemrecht heeft. Zij mag reizen binnen Europa, maar daarbuiten wordt dit moeilijk. “Dan moet ik een visum aanvragen, het probleem is dat dit een ingewikkelde procedure is.” Er moeten veel formulieren worden ingevuld, en het kost vaak geld. “Je moet ook naar de ambassade van dat land, hier worden vingerafdrukken afgenomen, pasfoto’s gemaakt, en word je weer ondervraagd, een heel proces is dat”, vertelt ze.

Buitengesloten

Voor een studiereis moest Leyla naar het buitenland. “Omdat ik kon aantonen dat het voor een studie was, met wie ik ging en waar ik zou verblijven, kreeg ik een visum”,vertelt ze. “Op het vliegveld werd ik apart genomen en weer ondervraagd.” Haar documenten werden opnieuw bekeken. “Tijdens zo’n moment kijkt iedereen je aan, het voelt alsof je iets verkeerd doet, en ik denk dat niemand dat gevoel zou moeten hebben.”

Identiteitscrisis

Leyla vertelt dat de status ‘Nationaliteit Onbekend’ voor een identiteitscrisis zorgt. Er wordt haar vaak gevraagd of ze zich meer Nederlands of Irakees voelt, maar beide landen erkennen haar niet als onderdaan. Op sommige momenten voelt ze zich minderwaardig, omdat haar mensenrechten worden geschonden in het land waar zij zich thuis voelt. “Je hoort letterlijk nergens bij en zo voelt het ook.”

Beperkingen

“Een weekendje naar Londen kan niet zomaar even, trouwen wordt je erg moeilijk gemaakt en als je kinderen wil, dan heeft het invloed op hun nationaliteit.” Het moeilijkste vindt Leyla het psychische aspect. “Ik mag me geen Nederlander noemen ondanks dat ik zo mee doe in de maatschappij en dat is pijnlijk. Ik voel me niemand.”

VN-staatloosheidsverdrag

Nederland heeft twee VN-staatloosheid-verdragen getekend, waarin staat dat er geen staatloosheid meer mag zijn en iedereen recht heeft op een nationaliteit.  Nederland houdt zich hier niet aan omdat zij geen vaststellingsprocedure heeft die ervoor zorgt dat iemand van de registratie ‘Staatloos’ of ‘Nationaliteit Onbekend’ af kan komen. Zij schendt daarmee de rechten van de mens. Daarom wordt er maandag actie gevoerd.

Lees ook:
Tienduizenden burgers op de vlucht in Syrië vanwege ernstig gevaar

Oplossing

“Het is hard nodig dat er in Nederland een oplossing komt voor de vele duizenden mensen die ‘Staatloos’ zijn en geen nationaliteit hebben. Zij kunnen nu niet volwaardig meedoen in de maatschappij”, zegt Luke Korlaar, hoofd bescherming UNHCR Nederland. “Daarom roepen wij alle Nederlanders op om de petitie te tekenen om een einde te maken aan staatloosheid in Nederland. Samen met het ASKV Steunpunt Vluchtelingen en het Institute on Statelessness and Inclusion, willen we hiermee de politiek in Nederland oproepen om een einde te maken aan staatloosheid in Nederland”, zegt Luuk. Om de petitie te tekenen, klik hier.