In juni 2021 bleek uit onderzoek dat 1 op de 10 vrouwelijke studenten te maken krijgt met verkrachting. Hoe kunnen we als maatschappij voorkomen dat zoveel mensen te maken krijgen met onvrijwillige sex?
LINDA.nl vraagt Willy van Berlo, programmamanager seksueel geweld bij Rutgers, wat goede seksuele voorlichting hierin kan betekenen.
In het onderzoek van Amnesty International werd aan ruim duizend Nederlandssprekende hbo- en wo-studenten gevraagd of er bij hen wel eens sprake is geweest van seksueel contact zonder hun instemming. De meeste studenten die zeiden zonder instemming seksueel gepenetreerd – verkracht – te zijn, zeiden dat er sprake was van aandringen of doorgaan zonder te checken of de ander dat wel wilde.
“Mensen hebben vaak een bepaald beeld bij verkrachting”, zegt Van Berlo. “De vreemde man die je vanuit de bosjes van je fiets afsleept en je met geweld tot sex dwingt. Maar dat komt helemaal niet zo vaak voor.” Meestal is het een bekende; de persoon met wie je op date bent, of zelfs in een relatie zit. “Ook gaat het vaak niet met geweld gepaard. Meestal gaat het over aandringen, zeuren, boos worden of doorgaan terwijl iemand niet reageert.”
Uit het onderzoek blijkt dat 60 procent van de studenten die ongewenste seksuele penetratie meemaakten, dit zelf niet als verkrachting ziet. Vorig jaar kwam demissionair minister Grapperhaus met een wetsvoorstel waarin staat dat verkrachting ook strafbaar moet zijn als de een wist dat de ander geen sex wilde, maar toch doorzette. “Die nieuwe wet zal hopelijk de boodschap afgeven dat alle onvrijwillige sex niet oké is, en – als er sprake was van penetratie – verkrachting”, zegt Van Berlo.
Soms lijken we te vergeten dat sex om plezier aan beide kanten draait, zegt de programmamanager van Rutgers. Dat komt wellicht ook omdat seksuele voorlichting op scholen nu vooral gaat over biologie, soa’s en ongewenste zwangerschappen. “Het zou veel meer over instemming en plezier moeten gaan”, zegt Van Berlo. “Sex heb je met elkaar en dat betekent dat je er allebei zin en plezier in moet hebben. Dat is het hele punt.”
Tijdens de voorlichting is volgens van Van Berlo nog te veel ruimte voor niet-bestaande verschillen tussen vrouwen en mannen. “Een hardnekkig fenomeen. Seks betekent gewoon hetzelfde voor mannen en vrouwen. Maar die dubbele moraal heeft het idee voortgebracht dat mannen hun wensen kenbaar maken, en dat vrouwen vervolgens hun grenzen moeten bewaken.”
Volgens Van Berlo wordt de verantwoordelijkheid zo nog te vaak bij (vrouwelijke) slachtoffers gelegd. “Dan wordt gezegd: mannen kunnen er nu eenmaal niets aan doen, want boys will be boys – jij had beter moeten weten. En dat vergoelijkt grensoverschrijdend gedrag.”
Als je dat soort ideeën niet actief bestrijdt, werk je seksueel geweld in de hand, zegt ze. “De focus lag bij seksuele voorlichting altijd op het weerbaar maken van jonge vrouwen, terwijl het juist ook over mannen gaat. We moeten vrouwen én mannen van jongs af aan leren beseffen dat seksueel plezier ook voor vrouwen geldt, en dat sex niet iets is wat zij maar moeten ondergaan.”
De oplossing is eigenlijk heel simpel, zegt Van Berlo. “Heb respect voor de ander, en oog voor het plezier van de ander.” Vooral mannen zouden er wat aan hebben als dat in seksuele voorlichting meer naar voren zou komen, vindt ze. “Je kunt zeggen: de ander was niet duidelijk. Maar je hebt het dan ook niet gevraagd. Als je het niet zeker weet of twijfelt, check het dan even bij elkaar.”
Deze maand kaart LINDA. met het nummer ‘OVER DE GRENS’ seksueel grensoverschrijdend gedrag aan. Koop het nummer in de winkel of laat hem thuisbezorgen via onderstaande knop.
Heb jij zelf seksueel geweld meegemaakt en wil je daarover praten? Centrum Seksueel Geweld biedt professionele hulp en is 24/7 bereikbaar via het telefoonnummer 0800 – 0188. Ook kun je hier met hen chatten.
Dit artikel verscheen eerder op LINDA.nl in juni 2021.
LINDA. 'OVER DE GRENS' kaart seksueel grensoverschrijdend gedrag aan
