Traditioneel begin

“De populairste kindernamen per provincie geven een behoorlijk goede indruk van wat er gebeurt in de maatschappij”, zegt Bloothooft, onderzoeker aan de Universiteit van Utrecht. “Tot de jaren zeventig waren Jan, Johannes, Johanna en Maria al eeuwenlang populair. Kinderen werden vaak naar ouders of grootouders vernoemd.”

Grootouders

In zowel jongens- als meisjesnamen treedt eind jaren zestig langzaam maar zeker een verandering op. Door de ontkerkelijking en individualisering breken ouders met de traditionele naamkeuze.

Lees ook
Dít is de populairste jongensnaam per jaar én provincie (vanaf 1967)

‘Nieuwe’ namen

Bloothooft: “Je ziet dat westelijke provincies vaak sneller breken met tradities; de steden lopen daarin voorop.” Maar hetzelfde geldt voor het katholieke Limburg, waar in 1973 ineens Patrick en Bianca de populairste namen zijn. “Je ziet vaker dat mensen aan de ‘randen’ van het land makkelijker overgaan tot het geven van buitenlandse namen aan hun kinderen.”

Namendeskundige Gerrit Bloothooft:

Gezien op tv

Wellicht komt dat volgens Bloothooft door het opleidingsniveau. “Mensen met een lagere opleiding zijn sneller geneigd om te kiezen voor niet-traditionele namen. Dat kan komen door de rol van media; als een naam bijvoorbeeld vaak voorkomt op televisie, heeft dat invloed. Daardoor worden op een gegeven moment Engelse namen ook duidelijker populairder in ons land.”

Sem en Milan

Als voorbeeld noemt hij de jongensnaam Sem, die vanaf 2004 sterk aan populariteit wint. “Sem was al langer een populaire naam, maar schoot naar boven in de lijst nadat Wendy van Dijk haar (in 2003 geboren) zoon zo noemde.” De onderzoeker benadrukt: “Het hangt nooit alléén van dit soort media-gebeurtenissen af. Voordat een naam op nummer één staat, is-ie al jaren populair; zo’n gebeurtenis kan net dat extra zetje geven.”

Lees ook
Ken je Milan Alberts uit ‘Goede Tijden Slechte Tijden’ nog? Zo gaat het nu met hem

Emancipatie

Iets anders wat hem opvalt: in 1978 zien we in de provincie-topnamen voor het laatst een populaire meisjesnaam die eindigt op ’tje’: Antje. “Vaak is zo’n meisjesnaam een verkleinvorm van een jongensnaam”, legt hij uit. “Kijk naar Jantje, Teuntje, Dirkje. Dat dat nu goeddeels verdwenen is, komt waarschijnlijk door emancipatie; het is toch een beetje een onderdanige vorm.”

Meer namen dan ooit

In hoeverre zeggen namen iets over migratieprocessen? Bloothooft: “In de tweede helft van de vorige eeuw zijn mensen vanuit allerlei landen naar Nederland gekomen; en hoezeer je ook integreert, je geeft je kinderen toch vaak een naam die afkomstig is uit je oorspronkelijke cultuur. Daarom is het aantal verschillende namen in ons land in de afgelopen vijftig jaar ook ontzettend gegroeid”, zegt Bloothooft. “Elk jaar komt drie à vier procent van alle babynamen in Nederland voor het eerst voor in ons land.”

Lees ook
Van @ tot Fish and Chips: deze babynamen zijn (terecht) verboden

Sociale groep

De naamkeuze wordt volgens Bloothooft grotendeels bepaald door de sociale omgeving. “De naam moet passen bij hun vrienden en het dorp of de wijk waarin ze wonen. Ouders willen hun kind niet in een uitzonderingspositie plaatsen door het een exceptionele naam te geven.” Daardoor laat een kindernaam vaak ook zien tot welke sociale groep zij behoren. “Mensen met een lagere opleiding kiezen bijvoorbeeld vaker voor een buitenlandse naam, onder meer doordat zij daar makkelijker vatbaar voor zijn; hoger opgeleiden putten vaker inspiratie uit historische of culturele namen.”

Niels en Lars

Een uitzondering zijn Franse en Scandinavische babynamen, díe komen ineens wel weer vaak bij hoger opgeleide gezinnen voor. “Niels en Lars zijn daar bijvoorbeeld populairder. Maar Franse namen ook; Frans is toch de taal van de elite.”

Noah

In 2017 was Noah – landelijk gezien – de populairste jongensnaam. En in 2019 opnieuw. Een opvallende keuze: een korte naam met één lettergreep valt de laatste jaren in de smaak bij jongens. “Daan wordt vaker gekozen dan Daniël, Luuk meer dan Lucas. Een opvallende uitzondering is Thomas, die is populairder dan Tom. Maar Thomas is sowieso qua populariteit niet weg te kríjgen.” Hetzelfde geldt voor Anna. “Als je de top tien van nu vergelijkt met die van 25 jaar geleden, zijn Anna en Thomas de enige namen die er toen ook in stonden.”

Toekomst

Bloothooft verwacht dat over nóg eens 25 jaar alle populaire namen van nu ook weer vervangen zijn. “Dat gebeurt altijd; namen die in de mode zijn, gaan meestal een generatie mee.” Voor de komende jaren verwacht hij geen grote veranderingen: “Noah kan het nog wel even volhouden in de top. Bij Emma denk ik dat deze wat sneller stuivertje wisselt met een andere gegadigde.”