Nataša (26) is pas één jaar oud als ze met haar Bosnische gezin in Nederland belandt. Hoewel de familie in 2007 een verblijfsvergunning krijgt, ontbreekt het in 2021 nog steeds aan een paspoort.
Ze valt onder de 10.000 mensen die wél een ‘generaal pardon’ hebben gekregen, maar geen paspoort kunnen aanvragen.
Het gezin van Nataša vlucht in 1995 naar Nederland vanwege de oorlog in Bosnië. Ze wonen jarenlang in verschillende asielzoekerscentra, tot ze in 2007 horen dat ze definitief mogen blijven. “We waren in eerste instantie ontzettend blij”, vertelt Nataša. “Tot we erachter kwamen dat we daarmee nog steeds geen paspoort kregen.”
Voor het krijgen van een paspoort moeten ‘pardonners’ namelijk een geboorteakte laten zien. Dit is voor veel mensen een onhaalbare eis, vertelt Nataša. “Ze verwachten dat we documenten aanleveren uit het land van herkomst, maar dat kán helemaal niet: op mijn reisdocument staat juist dat ik niet naar Bosnië mag reizen. En voor het opvragen van officiële documenten zullen ze me toch echt in levende lijve moeten zien.”
Wie geen Nederlands paspoort heeft, ondervindt al snel problemen met het vinden van werk, studeren en reizen. Stemmen kan ook niet. Nataša: “Heel vervelend, want de politiek trekt me enorm aan. Ik kan nu ook geen stem uitbrengen op partijen die zich hard maken voor deze situatie.”
Dat reizen nooit gemakkelijk gaat, is net zo’n pijnpunt voor de familie. “Ik heb een broer die hier geboren is. Voor zijn opleiding toerisme wilde hij heel graag – net als de rest van zijn studiegenoten – in het buitenland stage lopen. Ook daar moest hij Bosnische documenten aanleveren, terwijl hij in Dordrecht is geboren. Hij heeft daarom ongewild stage in Nederland moeten lopen.”
Lees ook
VluchtelingenWerk woedend op kabinet om zaak Moria: ‘Onwil druipt er vanaf’
Ook Nataša mist de vrijheid om te gaan en staan waar ze wil. “Zo jammer, want ik houd echt van andere landen bezoeken. Als ik een verrassingsreis voor mijn partner wil boeken, kan dat niet. Voordat ik op vakantie kan naar Turkije, ben ik drie maanden verder. Ik moet eerst uitgebreid een visum aanvragen, en ver van tevoren een hotel boeken.”
Als ze na een vakantie terugkomt op Schiphol, levert dat altijd hetzelfde moeilijke moment op. “Praktisch iedereen scant zijn paspoort gewoon bij een poortje, en loopt zo Nederland weer in. Ik moet in de rij gaan staan bij mensen die met een vreemdelingenpaspoort reizen. Dat is vernederend. Nederland is mijn land, en ik voel me ook echt een Nederlander. Toch sta ik bij het in- en uitchecken steevast gespannen te trillen, omdat ik wéét dat er altijd mensen bijgeroepen worden. ”
Door de situatie ziet ze haar familie in Bosnië nooit. “Terwijl ik inmiddels een dochter heb, die ik ook aan hen wil laten zien. Als ik naar mijn moeder kijk, word ik snel emotioneel. Ze is de jongste van haar negen broers en zussen. Als iemand overlijdt, kan ze daar niet heen. Ze heeft hen zo lang niet kunnen vasthouden. Skype is toch anders dan een kop koffie.”
Omdat het probleem al zo lang bestaat, voelt Nataša zich vaak hopeloos. “We hebben dertien jaar lang in asielzoekerscentra geleefd, precies volgens de regels. Ik heb talloze keren afscheid moeten nemen van vriendinnetje en scholen, en nu worden we nog steeds van het kastje naar de muur gestuurd. Mijn moeder zit nog dagelijks in de papieren.”
Nataša als baby, toen ze net in Nederland woonde.
Ze dacht lang dat ze de enige was in deze situatie, tót ze recent in contact kwam met lotgenoten. “Doordat er een petitie in het leven is geroepen, zit ik nu in een Whatsappgroep met gelijkgestemden. Dat geeft me veel hoop en kracht. Ik kon hier jaren niet met mensen over praten, omdat er ook veel schaamte bij komt kijken. ”
Nu Nataša weet dat ze niet alleen is, zijn haar ogen geopend. “Ik wil koste wat het kost bewijzen dat het kán, samen verandering afdwingen. Het zou zo’n last van m’n schouders zijn. Simpelweg dat gevoel van: hè hè, eindelijk hoor ik erbij.”
Je stem laten horen voor de 10.000 pardonners doe je via deze petitie.
