Vier feest met Saskia Noort

Op vrijdag 20 april wordt Stromboli gelanceerd met een feest in Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Wil je hierbij aanwezig zijn? Dat kan: hier schaf je een kaartje aan. En ach, daar krijg je meteen het boek bij cadeau.

Hoofdstuk 19

Mijn kamer is naast die van Diane en kijkt uit over de Middellandse Zee en op Strombolicchio, een klein vulkaaneilandje dat als een soort kathedraal boven het water uitsteekt en waarop een witte vuurtoren staat. Ik ruim mijn kast in, die naar ceder ruikt, en zet mijn toiletspullen in de badkamer. Voor de deur heb ik een eigen terrasje, van de buren gescheiden door paars bloeiende bougainville. In de ijskast van de kamer staan twee flessen water en een fles groen spul waarvan ik denk dat de vorige gasten het vergeten zijn. Ik laad mijn telefoon op en check mijn berichten. Eentje is van mijn zus. Een hele rij vraagtekens en daaronder een bestand dat verschrikkelijk traag downloadt. Langzaam komen de gezichten in beeld van twee mannen die over een grote tafel gebogen staan, omringd door kinderen. Ik herken Karel. En Joep. Mijn kinderen met slaperige hoofden. Willem lacht en eet een croissant. Sofie hangt met haar dunne benen over de stoel. Op de achtergrond een groot zwembad en palmbomen. Karel heeft een rode zakdoek om zijn hoofd geknoopt, Joep draagt een roze Vilebrequin-zwembroek. Beiden hebben een ontbloot bovenlijf. Dat van Karel tanig bruin, dat van Joep rozig en gespierd. Ik moet denken aan een Heugatapijttegel. Onze halfbakken seks flitst door mijn hoofd.

Mijn zus is aan het typen. Dan komt haar bericht binnen. Volkskrant zomerbijlage, rubriek Ontbijtrituelen. Patser.

Ik staar naar de dolgelukkige vakantiegezichten. Karel zegt: ‘Ik sta om zes uur op, ga dan twee uur schrijven en bak daarna eieren met tomaat en spek voor iedereen. Sinds ik niet meer drink, stroom ik over van inspiratie en energie.’

Hij ziet er inderdaad goed uit. Beetje een intellectuele Keith Richards. Ik blijf ernaar staren, steeds verder inzoomend op mijn kinderen, Karel, Joep. Op wat er op tafel staat, op de blauwe kozijntjes, het hoekje van het zwembad. En terug naar de benen van Sofie, die ik op zou willen eten, terugduwen in mijn lichaam.

Er wordt op mijn deur geklopt.

‘Ga je mee?’ vraagt Diane. Ze draagt een hooggesloten bloemetjesjurk van dik katoen, haar ogen zijn doorschijnend blauw. Ze heeft het gezicht van een haas.

Ik laat haar de foto zien. ‘Dit zijn mijn kinderen. Sofie en Willem. En mijn ex.’

Ze bekijkt ze aandachtig. ‘Prachtig,’ zegt ze. ‘You must be very proud.’

‘O, ja,’ antwoord ik.

‘Ik verloor mijn zoon.’ Ze zegt het zonder enige emotie, starend naar het scherm van mijn telefoon.

‘Ach,’ is het enige wat ik uit weet te brengen.

‘Hij pleegde zelfmoord. Hing zich op in zijn kamer, hij was net begonnen aan Cambridge.’

Ik leg mijn hand op haar arm. ‘Diane…’

‘Hij liet geen briefje achter,’ gaat ze snel verder, nog altijd met die vlakke stem. ‘Niemand zag het aankomen. Ook ik niet. Terwijl hij en ik… We waren één. Ik heb hem in mijn eentje opgevoed. Altijd hard gewerkt om hem het beste te geven. Te compenseren dat zijn vader ons verliet. Ik weet niet of dat er iets mee te maken heeft. Dit soort vragen houden me dag en nacht bezig. Ik denk dat ik daarom hier ben. Om vergeving en rust te vinden. Als me dat niet lukt, wat heeft mijn leven dan verder nog voor zin?’

Ik draai de deur van mijn kamer op slot. Ik kan haar nauwelijks aankijken. Alsof haar verlies besmettelijk is. Wat kan ik nog tegen haar zeggen dat niet al duizend keer gezegd en geschreven is?

~

‘Sorry, ik weet gewoon even niet…’

‘Geeft niet. Het is al twee jaar geleden. En ik wilde je niet laten schrikken. Het spijt me, we hadden het over jouw beeldschone kinderen, maar die foto herinnerde me aan hem. Ieder kind herinnert me aan hem. Vaak op een goeie manier, hoor. En jouw kinderen hebben dus een vader die leuke dingen met ze doet. Jij zal hem wel een klootzak vinden, en vermoedelijk is hij dat ook. Maar hij is hun vader. En hij is er.’

We lopen naar de eetzaal langs een terras met een wit Mariabeeld, omgeven door jasmijn en oleander. Diane zegt hoe benieuwd ze is, dat een vriendin die vorig jaar is geweest haar heeft opgegeven, omdat die meent dat ze depressief is.

‘Ik ben niet depressief,’ zegt ze. ‘Ik voel alleen niets. Behalve dat ik zo nu en dan omver word gereden door een vrachtwagen vol verdriet. Ze vindt ook dat ik eenzaam ben. Maar ik ben liever alleen. Meestal.’

We gaan de trap op en horen een man praten. ‘O god, we zijn te laat.’

Diane pakt mijn pols en samen sluipen we de zaal in. De stoelen staan in een kring. Er zijn er twee vrij. Daarop liggen mapjes, met onze namen erop. De man stopt met praten. Diane onderdrukt een giecheltje.

‘Welkom Diane. Welkom Sara. Wat jammer dat jullie te laat zijn. Maar dat geeft me wel mooi de gelegenheid te benadrukken dat ik te laat komen absoluut niet tolereer. Te laat komen is een teken van groot disrespect. Van minachting. Van chaos. Van een rommelig functionerend brein. Van gebrek aan prioriteiten stellen. Bij mij te laat komen is een oorlogsverklaring. Diane en Sara, jullie krijgen een tweede kans, maar laat dit deze week nooit, en ik herhaal nooit, weer gebeuren.’

Ik duik ineen op mijn stoel en stamel sorry en de belofte dat het niet meer zal gebeuren.

‘Hij klinkt als de voice-over van Game of Thrones,’ fluistert Diane voordat ze luid haar excuses aanbiedt.

Jens Donson draagt een wit hemd, een beige harembroek en een soort sokgympen met tenen. Op zijn bruine borst een ketting van ronde, blauwe stenen. Hij heeft brede kaken en zijn dunne witte haar is gemillimeterd. Een huid als een oude leren tas. Met de handen op zijn heupen staart hij ons aan. Minutenlang. Alle tien deelnemers kijken naar de grond. Ik tel twee mannen. Een donkerharige man die zijn zonnebril zelfs hier binnen opheeft en Harold. Jens schraapt zijn keel. Dan begint hij zacht, meelevend te praten: ‘Het is belangrijk om duidelijk te zijn. Direct je grenzen aan te geven. Zoals ik net deed. Op tijd zijn is een gebaar van liefde en empathie. Met te laat komen misbruik je de tijd van anderen. Diane en Sara, ik ga niet weer opnieuw beginnen maar ik neem aan dat de anderen jullie zullen vertellen wat ik zojuist gezegd heb over mezelf. Ik wil nu graag verder met het programma dat morgen van start gaat. Vannacht om twaalf uur gaat de wifi uit. Ik neem aan dat jullie allemaal het nummer van de retraite hebben achtergelaten bij dierbaren, voor noodgevallen? Jullie krijgen straks een uitgebreide maaltijd, verzorgd door Tandi, mijn assistente, die al tien jaar met mij meereist. Zij kookt voor jullie, met een beetje hulp van de keukenploeg van het hotel.’

‘I love it,’ kirt Helene.

‘Helene hier weet hoe heerlijk Tandi kookt en ik zou er maar van genieten als ik jullie was, want morgen begint het vasten en dat zal voor sommigen zwaar zijn. We drinken dan alleen nog de juices, eten de bowls van Tandi, die jullie voorzien van alle noodzakelijke voedingsstoffen en jullie systeem reinigen. Om los te komen van angst is het belangrijk eerst los te komen van believes. Een van de meest dwingende believes is dat mensen behoren te eten op gezette tijden. En dat eten dient te vullen, en lekker hoort te zijn, of “gezellig”. We beginnen dus met het loslaten van eten. Jullie kunnen straks met Tandi doornemen hoe ver het mag gaan. Als je suikerziekte hebt, of een eetstoornis, zwanger bent, medicijnen slikt, alles waarvan je denkt dat het voor Tandi belangrijk is om te weten, geef het door. De sappen worden op jou afgestemd. Tegen het einde van deze week gaan we weer dingen toevoegen, maar vanavond is jullie laatste echte maaltijd.’

Harold steekt zijn hand op. ‘Ja, Harold?’

‘Een stomme vraag misschien, maar mogen we daarnaast wel alles drinken?’

‘Je bedoelt alcohol?’ vraagt Jens. ‘Koffie?’

‘We drinken geen alcohol. Geen koffie. Geen zwarte thee. Geen frisdranken. En we roken geen sigaretten.’

‘Maar gewoon bij je kamer, in je eigen tijd?’

‘We gaan niks controleren, maar ik adviseer je met nadruk het niet te doen,’ zegt Jens. ‘Omdat het je proces verstoort. Je hebt veel geld betaald, een lange reis gemaakt. Je hebt een hulpvraag en die beantwoorden we. Mocht je besluiten het proces zelf te saboteren, dan kun je net zo goed meteen naar huis gaan.’

‘Vanavond ook niet meer?’ Harolds schouders zitten tegen zijn oren.

‘Dit is geen weekje Mallorca, Harold. Ik heb de indruk dat jouw angstalarm nu op volle toeren draait…’

‘Ik wist gewoon niet… Het stond niet op de site, that’s all.’ ‘Op de site staat dat we je helpen je angsten om te buigen naar liefde, naar openheid en vrijheid. Duizenden mensen gingen je voor, Harold, vertrouw ons nu maar.’

‘Ik heb heel veel liefde voor alcohol, dus dat is mijn probleem niet.’

We lachen allemaal, behalve Jens.

‘Morgen gaan we van start met de kennismakingsronde. Daarin mag je je liefde voor alcohol uitgebreid bezingen. Voor nu: eet. En vooral: proef. Probeer je te focussen op de smaken, de structuur, op het kauwen en slikken. Tandi staat daar klaar om jullie wat meer te vertellen en al jullie vragen omtrent eten te beantwoorden.’

Jens buigt naar ons, zijn handen gevouwen. Wij doen hetzelfde, en begeven ons dan gedwee richting het buffet. Helene blijft achter om Jens lang en uitgebreid te omhelzen. Ik hoor haar doen alsof ze schaterlacht.

~

Met haar dunne goudbruine hand wappert Tandi boven de bruine schalen met curry’s en salades. Haar armbanden klingelen. Zangerig vertelt ze over zelfgekweekte pompoenen en aubergines, limoenen en tomaten van het eiland, de bouillon en sauzen op basis van kelp, het glutenvrije brood van het bakkertje naast de kerk, speciaal voor fftl gemaakt. Het ruikt fantastisch en dat komt volgens haar door de home-grown specerijen die zoveel intenser geuren dan die in de winkel. Zij leerde het koken van haar half-Indiase moeder, het is haar favoriete hobby, naast het lichaamswerk dat ze voor Jens doet en waarmee we deze week kennis zullen maken. Halverwege haar verhaal knuffelt ze lang met Helene, waarbij ze elkaar in de ogen staren en elkaars wang strelen. ‘Het is altijd zo bijzonder om cursisten te zien terugkomen.’ Helene straalt. Ze draagt vanavond eenzelfde harembroek als Jens en Tandi.

‘Zijn er nog vragen?’ Diane steekt haar hand op.

‘Je hoeft je hand niet op te steken. Je mag gewoon zeggen wat je op je hart hebt.’

‘Ik kan heel slecht tegen koriander,’ zegt Diane.

‘Dan is de pompoen-linzencurry helemaal iets voor jou, want die bevat geen koriander. De rest wel, maar je proeft het nauwelijks. Wist je dat koriander een heilzame combinatie van vitamines en mineralen bevat? Het helpt om zware metalen uit het lichaam te verwijderen. Het is echt een ontgifter. Misschien moet je een beetje proberen. We zijn hier tenslotte om onze angsten te overwinnen.’

‘Maar ik krijg er hartkloppingen van.’

‘Ah, dat is goed om te weten. Dan hebben we iets om mee aan het werk te gaan.’

We vullen ons bord en krijgen er een soort grijze pannenkoek bij. Ik schuif naast Harold, die zich op de hoek van de tafel heeft verschanst, tegenover Diane en Violet. Tandi en een serveerster schenken thee in mokken en delen die uit.

‘Fucking hell,’ zegt Violet zacht.

‘Geen koffie,’ zegt Diane. ‘Dat vind ik nog het moeilijkst.’ ‘Nobody said it was easy,’ zingt Harold.

Helene ploft naast me en vouwt haar benen onder haar kont. ‘Vind je ze niet fantastisch?’

‘Ik vind Jens wel een beetje autoritair,’ zeg ik. De anderen knikken. Ik scheur een stukje pannenkoek af en doop het in mijn curry. ‘Hij is duidelijk,’ zegt Helene. ‘Je weet wat je aan hem hebt. Als

je het op kan brengen je over te geven aan zijn les, dan… Ik weet niet goed hoe ik dat in woorden moet vatten, maar het is gewoon een totale bevrijding. Een omwenteling. Voor ik hierheen ging zat mijn hart in een wielklem, althans zo voelde het. En als die klem eraf gaat, man, wat er dan gebeurt…’

Je hart in een wielklem, dat is een goede beschrijving van hoe ik me voel. Maar de eerste ontmoeting met Jens heeft de klem eerder aangedraaid dan losser gemaakt.

‘Hij is een soort kruising tussen de Dalai Lama en Donald Trump,’ zegt Violet met haar mond vol zoeteaardappelpuree. Ook Helene lacht.

∼

Ik lig op mijn bed en staar naar de vleugels van de ventilator. Ik zou moeten schrijven. Dat is althans het excuus voor deze week: interessant voor een verhaal. Misschien doorbreek ik dan mijn schrijfimpasse. In mijn hoofd tik ik perfecte antwoorden op Karels columns. Maar zodra ik mijn MacBook openklap, ben ik leeg en doof. Ik heb geen woorden, geen zinnen, geen inzichten, geen grappige uitsmijters. Ik ben omgeven door prachtige karakters, de dialogen werpen zich in mijn schoot en ik lig hier te woelen in het zweet.

Ik herinner me een middag dat ik in het gras lag, toen ik twaalf was, of dertien, en ik me nog onderdeel van een geheel voelde. Ik besefte dat ik op de aardbol lag en net zo goed gras was als dochter en leerling en later waarschijnlijk moeder en echtgenote. Hoe uniek en tegelijkertijd doodnormaal het leven was. Na die avond op het feest heb ik me nooit meer zo gevoeld.

‘Neem de leiding,’ zegt mijn therapeut Gonda steeds, maar ik heb geen idee hoe dat moet. Als ik het vraag, antwoordt ze dingen als ‘Plant je speer op het dorpsplein’ of ‘Stop met volgen’. Ik denk bij alles: laat mij maar. Laat mij het oplossen, wegpoetsen, wegduwen, negeren of slikken. Ik kan het hebben. Dat is zeker. Ik kan een hoop hebben. Saar, die redt zich wel, laat die maar rommelen. Dus ik rommel wat, ook hier. Ik luister naar de verhalen van de anderen. Ik eet een pompoencurry. Ik lig op bed te huilen en drink de thee van Tandi. Ik weet niet hoe het verder moet, dus ik rommel mijn tijd door in de hoop dat ik iemand opval terwijl ik mijn best doe niet op te vallen.

Samenvatting Stromboli

Honderdduizenden lezers genieten dagelijks van de column van het schrijversechtpaar Sara Zomer en Karel van Bohemen, waarin ze ogenschijnlijk openhartig verslag doen van hun gezinsleven. Maar achter de façade van hun bohemienbestaan ettert al jaren een dagelijks leven vol afgunst, wrok en zelfs geweld. Na weer een nachtelijke uitbarsting is het genoeg: Sara besluit Karel te verlaten.

Al snel komt Sara alleen te staan – niemand wil nog iets met haar te maken hebben. Om haar leven weer op de rails te krijgen boekt ze een retraite op het idyllische Italiaanse vulkaaneiland Stromboli. Onder leiding van een wereldvermaarde goeroe geeft ze zich met een bont gezelschap lotgenoten over aan rollenspellen en oefeningen die steeds een stap verder gaan.

Wat een nieuwe start had moeten worden, mondt uit in een afdaling naar regionen van haar verleden die ze het liefst verborgen had gehouden.