De menopauze is voor veel vrouwen geen pretje, óók niet op de werkvloer. Maar erover praten? Dat liever niet. Gynaecoloog Dorenda van Dijken is klaar met het taboe: ‘We moeten het gesprek opengooien.’
LINDA.nl ging in gesprek met Van Dijken (63), gespecialiseerd in de overgang.
Waarom ligt er nog altijd zo’n taboe op de overgang?
“Omdat we er nog altijd niet over praten. Niet echt, tenminste. In de politiek komt er wel meer aandacht voor – zo zat ik eind vorig jaar bij een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer over de aangenomen motie om de overgang uit de taboesfeer te krijgen – maar ook dat gaat heel langzaam. Een Anita Witzier of Isa Hoes spreekt zich tegenwoordig wel uit, maar in de praktijk zie ik dat de meeste vrouwen dit niet doen. Ze vinden het geen geschikt onderwerp om met vriendinnen te bespreken of op het werk. Dat vind ik zo zonde, want daardoor lijden er heel veel vrouwen in stilte en onnodig.”
“Voor een nieuwbakken moeder is er bijvoorbeeld alle begrip voor de slapeloze nachten, maar voor de vrouwen die wakker lagen van de opvliegers is dat er niet. En dat terwijl de kans op uitval op het werk zes tot acht keer zo groot is als je hinderlijke overgangsklachten hebt. Om een idee te geven: op dit moment zitten er anderhalf miljoen vrouwen in de mogelijke overgangsperiode (40-60 jaar), 80 procent van die vrouwen heeft overgangsklachten.”
Waarom praten we er niet over?
“Dat heeft te maken met onze calvinistische instelling denk ik. Zo van: ‘niet zeuren, het gaat vanzelf voorbij’. Dat is ook wel zo, maar het kan toch zo tien jaar duren. En rondlopen met heftige klachten – denk aan stemmingswisselingen en alsmaar slecht slapen – zijn gewoon echt niet nodig.
Veel vrouwen schamen zich ook. Waarschijnlijk omdat de overgang voor veel vrouwen gelijkstaat aan ‘oud zijn’. Dat is niet sexy, zeker niet in deze socialmediatijd waarin iedereen maar jeugdig en knap moet zijn. Dan voel je je – even heel ongenuanceerd gezegd – toch een beetje ‘afgeschreven’. Iedereen wil wel oud wórden, niemand wil het zijn.
Daarbij worden vrouwen kennelijk ook minder serieus genomen. Als mannen overgangsklachten hadden gehad, hadden ze deze kwaal allang uit de wereld geholpen. Een voorbeeld: In Nederland krijgt 5 procent van vrouwen met ernstige klachten hormoontherapie, bij mannen met erectieproblemen krijgt 33 procent hormoontherapie. Je kan het niet helemaal vergelijken, maar het is wel een verschil.”
Vaginale droogheid door de overgang: 'Alsof iemand een mes in je steekt'
De opvliegers kennen we allemaal. Welke klachten zou je niet verwachten bij de overgang?
“Spier- en gewrichtspijn en depressies door hormoonschommeling komen voor. Maar ook zonder typische klachten moet je niet vergeten dat de overgang áltijd impact heeft op je gezondheid. Je lichaam maakt namelijk geen oestrogeen meer aan en zonder dit hormoon heb je een verhoogde kans op botontkalking, hart- en vaatziekten.
Jonge vrouwen die in de vervroegde overgang zitten hebben ook een verhoogde kans op dementie, naast het risico op botontkalking en hart- en vaatziekten. Voor deze vrouwen is hormoontherapie een must.”
Wat is het grootste broodjeaapverhaal over de overgang?
“Dat hormoontherapie borstkanker zou veroorzaken. Dat is een achterhaald verhaal en gebaseerd op een oud onderzoek onder oudere vrouwen van 60 en 70-plussers , met medicatie die we in Europa nooit hebben gebruikt voor overgangsklachten. We werken al lang met veilige producten en in lage doseringen en nooit langdurig. Toch blijft het idee hardnekkig. En dat terwijl de behandeling echt iemands leven terug kan geven.
Het is ook iets geks: de angst voor borstkanker is bij hormoontherapie heel groot, maar het risico is minimaal. Genoeg vrouwen drinken dagelijks twee wijntjes en verdubbelen daarmee de kans op borstkanker… Maar daar hoor je dan weer niemand over.”
Is de overgang iets om tegenop te zien?
“Bang zijn voor de overgang is net zoiets als bang zijn voor de pubertijd. Dat zijn we toch ook niet? Eén op de drie vrouwen met klachten heeft er echt last van, maar dat is vaak goed te behandelen door te overleggen met je arts.
Ik raad alle vrouwen vanaf veertig jaar aan je al in het onderwerp en de mogelijke klachten te verdiepen en je persoonlijke risicofactoren in kaart te brengen. Dan kom je op het moment zelf niet voor verrassingen te staan. Je kan niet alles voorkomen, maar ook hier geldt dat veel sporten, weinig drinken en niet roken wel echt helpt de klachten te verlichten.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.-dossier over de overgang. Meer weten?
Ella (62) slaapt beroerd sinds de overgang: 'Ik word er echt wanhopig van'
