Annette Luycx (61) woont al sinds 1985 in Griekenland, maar tijdens de bosbranden ziet ze voor het eerst het vuur vanaf de berg richting haar huis rollen. ‘Je voelt dan als mens: hier gaat iets heel ergs gebeuren.’
Luycx vertelt aan LINDA.nl hoe de bosbranden de omgeving rondom de Griekse hoofdstad Athene in hagelwitte as leggen. “Er hing een doodse stilte.”
Het huis van de Nederlandse en haar man staat dertig kilometer van Athene, in het dorp Afidnes. “Precies op een van de plekken waar dat enorme vuur gewoed heeft”, vertelt ze. Ze wonen daar aan de rand van een nationaal park met veel hoge naaldbomen, tussen hun eigen olijfbomen, wijngaarden en vijgenbomen in. Luycx runt daar een artist residency programma.
De omgeving voor de bosbranden.
Vanwege de extreme hittegolf met constante temperaturen van boven de veertig graden, houden Luycx en haar man de situatie vorige week goed in de gaten. “Het was net alsof we in de Sahara zaten, en we maakten ons ontzettend veel zorgen.” Want ieder jaar woeden er vele bosbranden in Griekenland. “En de omgeving was niet alleen droog, het was ook heel heet.”
Ze zien de blusvliegtuigen over en weer gaan, en er hangen dikke rookwolken boven de heuvels. Toch hopen ze dat het vuur – net als alle andere jaren – hun directe omgeving overslaat. Maar als ze binnen de Olympische Spelen zitten te kijken, is de zon ineens weg. “We zien een gigantische wolk, een enorme mushroom. We wisten: dit is helemaal niet goed.” Twee uur later, om vier uur ’s middags, kleurt de hemel wit en zwart.
En dan rollen de vlammen over de helling. “Ik geloofde letterlijk mijn ogen niet”, zegt ze. “Als je iets ziet wat je nog nooit eerder gezien hebt, is je eerste indruk: dit is niet waar. Dit kan gewoon niet, dit kan mij niet overkomen.” Na twintig minuten dringt het pas echt door: ze moeten weg. “Je bent dan zo in paniek.” Met twee Nederlandse vrienden die op bezoek zijn, vertrekt Luycx met de auto naar het centrum van Athene. Maar haar man blijft.
Ze hebben het huis in 2004 zelf gebouwd, en haar man is verknocht aan de tuin. “Het is zijn hele hebben en houden.” Hij maakt onder andere wijn en zijn eigen olijfolie. “Hij had zoiets van: David tegen Goliath. Ik ga proberen of ik het vuur in mijn eentje kan bevechten. Hij kon niet accepteren wat er gebeurde, en bleef de bomen, rozen en het gazon maar met water bespuiten.”
Ondertussen blijft hij video’s sturen, waarin Luycx ziet dat het vuur steeds dichterbij komt. “Het was net alsof er een hele grote, fladderende vlinder achter mijn borstbeen zat: ik bleef maar trillen. Ik was zó bang.”
Haar man doet wat hij kan door de tuin nat te houden, maar uiteindelijk vat het schuurtje waar het hout van afgelopen winter lag, vlam. Het huis bestaat ‘gelukkig’ uit dik beton en metalen rolluiken. Na overleg met vrienden die ook honden hebben, besluit hij uiteindelijk hun zes honden in het huis op te sluiten, en de luiken naar beneden te laten om hen te beschermen.
De grote dieren waren volledig in paniek en konden daardoor niet mee in haar mans auto, legt Luyxc uit. “Uiteindelijk bleek dit de beste beslissing in een ongewone panieksituatie”, zegt ze. “Mensen die hun honden los lieten zijn ze kwijt, en buren die ze in de tuin hadden gelaten hebben nu honden met verbrande poten omdat ze geen kant op konden.”
Tegen middernacht wordt haar man door het vuur gedwongen alles achter zich te laten. “Hij is toen huilend weggereden, belde me op en zei: ‘Ons huis gaat verbranden.’ Ik begon toen heel hard te gillen, iedereen was totaal in paniek.”
Omdat haar man het huis en de dieren echt niet wil verlaten, houdt hij de situatie vanaf een nabijgelegen brug in de gaten. “We hebben allebei niet geslapen.” Om drie uur ’s nachts ziet hij de vlammen opschuiven naar het dorp. “Ze volgden de droge naaldbomen, en niet het gebied waar de wijnranken stonden.” Hij rijdt terug naar het huis, dwars door de politiebarricade heen. “Hij riep naar de politie: ‘Is het jouw huis dat brandt, nee klootzakken, het is míjn huis.'”
Maar het vuur heeft het huis niet bereikt. “We hebben het gered, zeiden we tegen elkaar.” Mogelijk heeft het bewateren geholpen, zegt Luycx. “We denken ook dat de hoge berken achter het huis de vonkenregen hebben tegengehouden.” Wel zijn delen van de tuin zwart, en hebben de machines voor de druiventeelt het niet gered. Bij het schuurtje vinden ze zelfs gesmolten aluminium. Later zoeken ze op bij welke temperatuur aluminium smelt: 660,3 graden. “De hondjes waren binnen dan ook oververhit geraakt.” Gelukkig hebben ze het daar wel overleefd.
Luycx mag zaterdag pas weer naar huis. In het stille dorp komt ze “een tapijt van as” tegen. Nog steeds dwarrelt het als poedersneeuw door de lucht, en er hangt een sterke brandgeur. “Overal zag ik zielige, zwartgeblakerde boomstronken, en soms een gek plekje waar het vuur niet geweest was.” In Afidnes zijn twee huizen volledig afgebrand. “Terwijl ik daar langsreed, voelde ik de pijn van die mensen. Ze komen daar nooit meer overheen.”
Pas maandag hebben ze weer stroom, en op zondag weer water. Het is nog afwachten wat de verzekering gaat vergoeden, zegt Luycx. Na haar terugkeer was ze twee dagen stil. “Het is alsof Griekenland een nationaal rouwproces meemaakt.” Naast de doden en gewonden, zijn zeker duizend mensen bij Athene, op Evia en de Peleponnesos hun huis kwijtgeraakt.
Luycx vergelijkt de situatie van de Grieken met de emotionele staat van ganzen waarbij het dons van de borst wordt geplukt voor donzen dekbedden. “Ze zijn daar zo overstuur van, dat ze wekenlang stil zijn. Daar moest ik aan denken, want zo voelt iedereen zich. Er is ons iets afgenomen.”
De situatie bij Luycx na de bosbranden.
Dorpelingen ten noorden van Athene geëvacueerd vanwege bosbranden
