De rechtbank in Arnhem heeft vandaag bepaald dat non-binaire personen geen bevestiging van een deskundige nodig hebben als zij liever een ‘X’ in hun paspoort willen dan een ‘M’ of een ‘V’.
Dat gebeurde nadat Ryan Ramharak hier een rechtszaak over aanspande samen met Bureau Clara Wichman en advocatenkantoor Van Doorne.
Voorheen kreeg je de ‘X’ alleen als je bij een therapeut of psychiater genderdysforie liet vaststellen. Daarnaast kost deze verklaring 250 euro en zijn er lange wachttijden.
Ramharak pleitte voor het accepteren van diens eigen verklaring. De rechter zegde dit toe. Door de uitkomst van de rechtszaak kunnen mensen die een ‘X’ in hun paspoort willen deze krijgen zónder naar de psycholoog te moeten.
In 2018 kreeg de eerste non-binaire persoon een ‘X’ in diens paspoort. Maar dat betekende niet dat de geslachtsaanduiding ook is aangepast op de geboorteakte. Rechtbanken kozen voor een tussenoplossing: een aantekening dat het geslacht niet is vastgesteld, want die optie bestond al.
De Amsterdamse rechtbank koos er in juli voor het verzoek in te willigen van een eiser om een ‘X’ op de geboorteakte te laten zetten. Daarmee is het nu dus ook mogelijk om de geslachtsaanduiding op de geboorteakte te laten aanpassen naar de non-binaire variant.
Volgens Ramharak is het denigrerend dat non-binaire personen tot voor kort naar een psycholoog moesten voor een verklaring. “Alsof je niet vertrouwd wordt”, zo vertelt die aan LINDA.nl. “Als iemand zich voorstelt als man of vrouw, twijfelt niemand daaraan.” Dit is dan ook een belangrijke dag. “Het is een stukje erkenning van wie je bent. Het is een eerste stap naar echte wetgeving hierover.”
Er is volgens die nog onvoldoende geregeld. “Je zou gewoon een afspraak moeten kunnen maken bij het gemeentehuis en kunnen zeggen: ik kom hier voor een ‘X’ in mijn paspoort. Er is inmiddels geen psycholoog meer voor nodig, maar je moet nog wel naar de rechter. Dat kost tijd en geld.” En dat zorgt ervoor dat er nog altijd een drempel is.
Of die er vertrouwen in heeft dat dat allemaal goed geregeld gaat worden? “Aan de ene kant wel. Er is momenteel veel druk op de politiek. Maar we hebben geen superlinks kabinet. Dat betekent helaas vaak dat LHBTI-personen niet heel serieus genomen worden.”
Manoj is non-binair: 'Geaccepteerd en begrepen worden, vereist werk bij de ander'
