We hadden ze eigenlijk liever niet meer teruggezien, maar daar zijn ze dan weer: de eikenprocessierups. En dit jaar zijn ze vroeg én venijnig. De beruchte brandhaartjes vliegen opnieuw massaal door de lucht. Misschien ben jij al de pineut?
Huisarts Alberte Schipper geeft tips, want vooral de huid- en oogirritatie kan flink gaan kriebelen.
Yvonne Metselaar (26), die als stalhulp werkt op een manege, weet precies wat dat betekent. “Mijn arm begon te jeuken en toen ik mijn vest uitdeed, zag ik een paar bultjes”, vertelt ze eerder aan LINDA. Ik dacht nog: misschien trekt het weg, maar het werd alleen maar erger. Mijn hele onderarm zat onder.”
En het bleef daar niet bij. “Later kreeg ik ook bultjes op mijn rug, been en gezicht. Misschien heb ik de haartjes met mijn handen verspreid. Maar het kunnen ook weer nieuwe bultjes zijn. Je ziet hele nesten in de bomen hangen, maar ik moet toch naar buiten.” Het advies van Yvonne? Niet krabben. “Als je gaat krabben, wordt de jeuk nog erger en gaat het branden.”
Volgens het Kenniscentrum Eikenprocessierups is er dit jaar sprake van een duidelijke opleving van de rupsenpopulatie. Waar het de afgelopen jaren relatief rustig was, zijn er nu weer volop nesten gespot – soms zelfs op álle eikenbomen in een straat. “Wees alert in de buurt van eiken”, waarschuwt het kenniscentrum.
In 2019 bereikten we een piekjaar waarin de helft van de eikenbomen besmet was. Dat is nu gelukkig niet het geval: gemiddeld is zes procent van de bomen getroffen. Toch zijn er lokale uitschieters met flinke percentages, tot honderd procent in sommige gemeenten. In die gebieden wordt opgeschaald om gezondheidsrisico’s te beperken. Gemeenten halen de nesten weg met een speciale stofzuiger, bediend door iemand in een beschermend pak op een hoogwerker. Zelf doen? Niet aan beginnen. Je loopt dan juist meer risico door het vrijkomen van haartjes.
Helga van Leur waarschuwt voor jeukrups: 'Ik kreeg baviaanbillen'
Het warme voorjaar is een belangrijke oorzaak. Door de hogere temperaturen kwamen de rupsen eerder uit hun eitjes en ontwikkelden ze zich sneller. En dat betekent: eerder in het seizoen die nare brandharen. Ook het slechte weer bij het uitvliegen van de vlinders vorig jaar speelt mee. Daardoor bleven de vlinders dichter bij hun oorspronkelijke nest, wat op sommige plekken voor flinke concentraties rupsen heeft gezorgd – de zogenaamde ‘hotspots’.
Nog een tegenvaller: met warm weer maken de rupsen hun nesten lager in de boom, dichter bij mensen. Eén windvlaag is dan al genoeg om de haartjes door de lucht te verspreiden. Pas eind zomer worden de rupsen nachtvlinders en zijn de haartjes geen gevaar meer.
Huisarts Alberte Schipper ziet dagelijks mensen met klachten: “Ze worden vaak gek van de jeuk.” Wat je wél kunt doen? “Spoel de huid goed af en gebruik plakband of ducttape om haartjes te verwijderen. Niet wrijven of krabben. Een verkoelende zalf kan ook helpen. Daarna is het vooral: afwachten.”
Heb je last van je ogen? Meteen naar de huisarts, adviseert Schipper. “Dat kan een heftigere ontsteking veroorzaken. En hoe vaker je ermee in aanraking komt, hoe heviger de reactie kan worden. We zien zelfs allergische reacties ontstaan.”
Jeukbultjes op dag één al zat? Dan hebben we slecht nieuws: de uitslag kan gerust twee weken aanhouden.
Nee, niet krabben - maar dit doe je wél tegen jeukende muggenbulten
Het Kenniscentrum raadt aan om preventieve maatregelen te nemen, zoals het plaatsen van nestkastjes. Vogels en insecten, die dol zijn op jonge rupsen zónder brandhaartjes, helpen de populatie binnen de perken te houden. Voor nu: kijk goed uit waar je loopt en blijf uit de buurt van eiken. Vooral als het waait.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Jeuk? Ga vooral niet krabben (en dit is wat je wél moet doen)
