Direct huid-op-huid contact

In 2022 kwam de World Health Organization (WHO) met nieuwe richtlijnen rondom de zorg van premature kinderen. Hieruit kwam voort dat, als het mogelijk is, je na stabilisatie zo snel mogelijk gaat buidelen. “Het is al jaren bekend uit onderzoek dat direct huid-op-huid contact tussen moeder en kind zowel op korte als langetermijnvoordelen heeft voor baby’s”, legt Cassel uit.

Nieuwe inzichten maakten echter duidelijk dat sneller huid-op-huid contact ook voor te vroeg geboren baby’s mogelijk zou moeten zijn. “Voldragen, gezonde baby’s leggen we direct op de borst van de moeder. Wat we bij deze baby’s zien is dat dit helpt in de overgang van de baarmoeder naar buiten, zoals het oppakken van het ademhalen. Dat riep de vraag op: zou dit directe contact ook helpen bij een premature baby?”

Stabilisatie van premature baby’s

Te vroeg geboren baby’s hebben direct na de geboorte zorg nodig door een kinderarts-neonatoloog. “Ze hebben extra hulp nodig bij het ademhalen, een infuus en extra warmte. Deze eerste zorg noemen we stabilisatie. Het kind wordt dan meegenomen door de arts naar de opvangtafel om gestabiliseerd te worden.”

Hierdoor is het eerste huid-op-huid contact vaak later dan gewenst. “Wij zagen bij ons dat net de helft van de baby’s op de eerste dag met hun mama buidelde, en de anderen zelfs later.”

Wereld Prematurendag: na 27 weken werd Marit met 680 gram geboren: 'Artsen gaven me geen kans op overleven'Lees ook

Dat is te laat, blijkt uit grootschalig onderzoek. “In dat onderzoek hebben ze premature baby’s wél direct laten buidelen en dat heeft veel voordeel gehad voor zowel de baby als de moeder. Ook hier wordt het ademhalen beter opgepakt, is de temperatuur beter, de hechting tussen beiden beter en de kans op een posttraumatisch stresssyndroom minder groot voor ouders.”

Temperatuurmanagement

Een grote reden waarom het eerste huid-op-huid contact tussen vroeggeboren baby’s en moeders lang op zich heeft laten wachten, heeft alles te maken met de kwetsbaarheid van premature baby’s. “Eén van de grootste zorgen is dat de baby afkoelt op de verloskamer – ze zijn extra gevoelig voor temperatuurverlies”, licht Cassel toe.

Deze zorgen zijn grotendeels onterecht, blijkt uit onderzoek. “Dit is ook een van de eerste dingen die wij nu terugzien in de praktijk. Het is juist goed om meer aandacht te hebben voor het warmtemanagement, en kennelijk is de moeder de beste warmtebron voor de baby. Een kind moet niet te koud zijn, maar ook zeker niet te warm. Het lijkt er nu op dat ze bij mama in de beste temperatuurzone blijven.”

Veranderingen in de zorg

Daarnaast is het volgens Cassel moeilijk om veranderingen teweeg te brengen binnen de zorg. “De geneeskunde is soms best conservatief wat betreft veranderingen. Ook als je alleen ons vakgebied als kinderartsen verandert, heb je te maken met gynaecologen, verloskundigen, operatiekamermedewerkers en andere disciplines.”

En dat is best een uitdaging. “Wij zijn er heel trots op dat het is gelukt. Als je iets leest, en er is wetenschappelijk bewijs voor, dan wil je er het liefst gisteren mee begonnen zijn. Maar als je in de zorg echt wat wil veranderen, vergt dat veel voorbereiding en een goede planning. Wat je nu bij ons ziet sinds we hier twee maanden geleden mee begonnen zijn, is dat iedereen keihard zijn best doet om dit mogelijk te maken. Daardoor is het heel snel normaal geworden.”

Amber kampt nog altijd met gevolgen vroeggeboorte: 'Als mijn broer er niet was geweest, had ik niet meer geleefd'Lees ook

Cassel hoopt dat andere ziekenhuizen hen opvolgen. Hij heeft al contact met collega’s in Leiden en Groningen die er al mee bezig zijn. “Het wetenschappelijke bewijs is er al, maar wat wij willen doen is juist de dingen aantonen die wij praktisch hebben gedaan. Zoals waar we de afgelopen twee jaar tegenaan liepen. Daarmee maken we het makkelijker voor andere ziekenhuizen om het ook te implementeren. Wij hopen dat vroeggeboren baby’s uiteindelijk door het hele land direct na de geboorte kunnen buidelen.”

Blijdschap van de ouders

Het zal niet altijd lukken om premature baby’s direct te laten buidelen met hun moeder. Soms zijn ze te kwetsbaar. “We gaan geen honderd procent halen, maar we verwachten dat tachtig procent wel lukt. Dat zien we nu ook terug. In de afgelopen twee maanden is al twee derde van de baby’s direct gebuideld.”

Het is nog te kort om uitspraken te doen over de langetermijneffecten, maar zoals eerder genoemd zien ze al voordelen in de temperatuur van de baby. “Maar wat je echt terugkrijgt, is de blijdschap van de ouders. Het moment dat je zwanger raakt kijk je uit naar dat moment dat je een gezin kan vormen. Door een vroeggeboorte verandert het beeld dat ouders van dat moment hebben. Hierdoor kunnen wij dat een klein beetje teruggeven. Ouders vinden het heel waardevol dat ze dat even kunnen voelen, al is het maar vijftien minuten.”

Zo besprak Cassel dit recent met een collega-verpleegkundige, die zelf een te vroeggeboren baby had. Zij vertelde hem hoe mooi en waardevol ze het vindt dat dit nu gebeurt. “Zij ziet de blijdschap bij de ouders. Het geeft haar voldoening dat dit mogelijk is. Als ouders denk je misschien dat de couveuse de juiste en veiligste plek is voor de baby, maar dat is de op één na beste plek. De beste plaats is bij mama.”

Wie (veel) te vroeg geboren wordt, heeft daar vaak een leven lang last vanLees ook