Anne Frank en de andere Achterhuis-bewoners zijn hoogstwaarschijnlijk verraden door de Joodse notaris Arnold van den Bergh. Hij zou dat hebben gedaan om zijn eigen gezin te redden.
Dat blijkt uit een jarenlang onderzoek van een internationaal coldcaseteam.
De onderzoekers kunnen geen definitief bewijs tonen om hun theorie te stoelen, maar volgens hen wist vader Otto Frank van het verraad af.
Oud FBI-rechercheur Vince Pankoke was betrokken bij het ‘langste en moeilijkste’ onderzoek van zijn loopbaan. Vooral door de enorme berg data, zoekgeraakte archiefstukken en overleden getuigen was het een zware klus. “Dit was geen cold case, de zaak was bevroren.”
Het onderzoekt baseert zich op indirect bewijs. “Toch heeft onze theorie een waarschijnlijkheidspercentage van zeker 85 procent.” Door middel van kunstmatige intelligentie was het mogelijk om 66 gigabyte aan informatie te scannen en verbanden te vinden tussen de invallen rondom het Achterhuis.
Anne Frank Stichting lanceert app tegen discriminatie: 'Wat je je hele leven hoort, ga je geloven'
Ook oude verdenkingen en de optie van toeval zijn onder de loep genomen. Pieter van Twisk, een Nederlandse onderzoeksleider, legt uit: “Al met al hebben we zo’n dertig theorieën geïnventariseerd. We kunnen wel zeggen dat 27, 28 daarvan zeer onwaarschijnlijk tot onmogelijk zijn geweest.”
Een anoniem briefje dat kort na de oorlog bij Anne’s vader Otto Frank werd bezorgd is het indirecte bewijs voor de verdenking van Arnold van den Bergh. Een kopie van dit briefje vonden onderzoekers in het familiearchief van een politieagent. Frank hield het briefje geheim tot 1964 en toentertijd werd de beschuldiging niet serieus genomen. Ook moedigde hij de politie niet aan verder onderzoek te doen naar de Joodse notaris.
Van Twisk vermoedt dat Frank antisemitische aan het adres van Van den Bergh wilde voorkomen. De notaris stierf in 1950, maar hij had dochters die nog leefde. “Moest hij hem dan postuum door het slijk halen en ook die kinderen beschadigen?”
Het team van onderzoekers oordeelt niet over het verraad. “De enige slechteriken waren de nazi’s, zonder hen was dit allemaal niet gebeurd. Als je Van den Bergh iets verwijt, moet je je eerst afvragen hoever je zelf zou zijn gegaan om de levens van dierbaren te redden.”
Ronald Leopold, algemeen directeur van de Anne Frank Stichting, vindt dat “nader onderzoek nodig is” naar de theorie. “Je moet heel erg oppassen met iemand de geschiedenis insturen als verrader van Anne Frank als je daar geen 100 of 200 procent zekerheid over hebt.”
Hij noemt het onderzoek van het coldcaseteam “heel goed en zorgvuldig”, maar volgens hem ontbreken de belangrijke puzzelstukken nog. Leopold noemt de vondst van de kopie van het briefje “bijzonder”. Maar hij heeft ook veel vragen. “Waar is het origineel? Wie heeft het geschreven en met welke intentie?” Ook heeft de algemeen directeur veel vragen over de vermeende lijst met onderduikadressen die Van den Bergh via de Joodse Raad, waar hij lid van was, mogelijk in bezit zou hebben gehad en zou hebben gedeeld met de Duitsers. “We weten het bestaan ervan niet zeker en dus ook niet of hij die in bezit had.”
Videodagboek Anne Frank start woensdag met tweede seizoen
