Sinds de aanvallen van Hamas zijn meer dan 1400 Israëliërs om het leven zijn gekomen, zo bevestigt de Israëlische overheid. In de Gazastrook zijn sinds het daaropvolgende offensief van Israël volgens het Palestijnse Ministerie van Gezondheid minstens 2750 Palestijnen om het leven gekomen, waaronder 724 kinderen.
Na de aanval van Hamas op Israël op zaterdag 7 oktober verandert de situatie ter plekke van dag tot dag. Volg hier de meest recente ontwikkelingen in Israël en Gaza.
Dit bericht is voor het laatst geüpdatet op 16 oktober om 16:20 uur.
De Wereldgezondheidsorganisatie WHO waarschuwt dat de hoeveelheid water, elektriciteit en brandstof in de door Israël belegerde Palestijnse Gazastrook nog maar voor 24 uur voldoende is. WHO vraagt dan ook dringend om hulp.
WHO kan geen humanitaire en medische hulp bieden omdat men vast staat op de grens tussen Egypte en de Gazastrook. Dat gebied wordt non stop gebombardeerd als reactie op de aanval van Hamas op Israël, nu ruim een week geleden.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft contact met 22 mensen die vastzitten in Gaza. Dit zijn niet allemaal mensen met de Nederlandse nationaliteit, maar ook mensen met verblijfsdocumenten voor Nederland of gezinsleden van hen, heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken bekendgemaakt.
Het ministerie zegt dat de Nederlandse vertegenwoordiging in de Palestijnse gebieden in contact probeert te blijven met deze mensen, maar dat dit moeilijk is door de omstandigheden in Gaza. Met internationale partners wordt geprobeerd om de mensen weg te krijgen.
Er zijn berichten dat de grensovergang tussen Gaza en Egypte, bij de stad Rafah, maandag tijdelijk open zou gaan voor buitenlanders. Dit is de enige grensovergang die niet door Israël wordt gecontroleerd. Als Egypte de grens inderdaad opent, zegt het ministerie de 22 mensen die vastzitten zo goed mogelijk te zullen adviseren en op te vangen.
Reisorganisatie TUI schrapt voor de rest van het jaar alle vakantiereizen naar Israël. Zo wil de onderneming voor duidelijkheid zorgen, bevestigt een woordvoerster na berichtgeving van RTL Nieuws. De Nederlandse overheid raadt op dit moment niet-noodzakelijke reizen naar Israël af vanwege de oorlog met Hamas, maar het is niet duidelijk tot wanneer dat oranje reisadvies geldt.
Volgens TUI treft de beslissing vooral vijf groepsreizen die waren geboekt via het christelijke Goed Idee Reizen, dat onderdeel is van TUI. De onderneming wil niet zeggen hoeveel mensen hierdoor worden getroffen. De reis van een groep van 32 personen ging ruim een week geleden niet door vanwege de verrassingsaanvallen van Hamas.
Verder gaan ook de vakantiereizen van individuele reizigers niet door. Volgens TUI gaat dat niet om een heel grote groep. Alle vakantiegangers kunnen hun reis omboeken of hun geld terugkrijgen.
Onder toezicht van extra zichtbare beveiliging bij de Joodse scholen Rosj Pina, Cheider en Maimonides in Amsterdam brengen ouders hun kinderen maandag weer naar school. De drie scholen waren vrijdag uit angst voor geweld dicht na een oproep van Hamas.
De Kastelenstraat bij basisschool Rosj Pina en de middelbare school Maimonides is met onder meer een wagen van de Koninklijke Marechaussee afgesloten voor autoverkeer, ziet een verslaggever van het ANP. Voertuigen van de politie staan ook op wegen rondom de school. Ook staan er mensen van de marechaussee met geweren bij de schoolgebouwen.
Bij het Cheider is de beveiliging ook zichtbaar. Politie, marechaussee en particuliere beveiliging houden de omgeving van de school in de gaten.
De Palestijnse beweging Hamas riep moslims op om vrijdag te demonstreren als steunbetuiging aan de Palestijnen in de bezette gebieden en de Gazastrook. Het geweld in de regio is sinds vorige week zaterdag weer opgelaaid.
Vanaf de Dam in Amsterdam liepen zondag mensen in een mars door het Amsterdamse centrum ter ondersteuning van de Palestijnen naar aanleiding van de gebeurtenissen in Gaza en Israël. De zogeheten pro-Palestina-mars begon op de Dam en eindigde in het Westerpark. Volgens een ANP-verslaggever waren het er duizenden.
Mensen hadden rookfakkels in de kleuren rood, groen en wit en Palestijnse vlaggen bij zich en riepen leuzen als: “Free Palestina”. Op banners achter vliegtuigjes die boven de Dam vliegen stonden teksten als: ‘Make falafel not war’ en ‘love humus no hamas’. De initiatiefnemers van de vliegtuigjes zijn een groep joodse jongemannen, die anoniem willen blijven. De actie is bedoeld als knipoog, zegt hun woordvoerster Channa-Claire Judell van de pro-Israëlische organisatie StandWithUs. “Met deze slogans willen zij zorgen voor een beetje licht in deze donkere dagen. Ze leggen er ook de nadruk op dat Hamas hier het probleem is en niet het hele Palestijnse volk. Het antisemitisme neemt ernstige vormen aan. Maar wij houden ook van humus en falafel.”
Op een podium zei een spreekster: “Yesigoloz, Halsema, we houden jullie verantwoordelijk hiervoor”, verwijzend naar Dilan Yeşilgöz-Zegerius, de minister van Justitie en Veiligheid en de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema. Een 16-jarige vertelde huilend over haar familie in Palestina. Anderen droegen borden met daarop de tekst ‘Stop the killing’ en ‘Vrijheidsstrijd is geen terrorisme’. Ook was er een Marokkaanse vlag en een vlag van Extinction Rebellion (XR).
Vredesduif
Er was ook politie op de been, ook te paard waren agenten aanwezig. Sommige agenten droegen een button met de tekst ‘vredeseenheid’ en een afbeelding van een vredesduif.
Ook de leus ‘from the river to the sea, Palestine will be free’ werd gescandeerd. Burgemeester Femke Halsema zei over die leus donderdag in de gemeenteraad dat het Openbaar Ministerie nog gaat beoordelen of die strafbaar is. Ze deed dat naar aanleiding van vragen van Annabel Nanninga, de fractievoorzitter van JA21 in de Amsterdamse raad.
Kamerlid Kauthar Bouchallikht (GroenLinks) trekt zich terug van de kandidatenlijst voor de komende verkiezingen, meldt ze zaterdagavond op sociale media. Ze schetst dat ze de context rondom de situatie in Israël consequent heeft gemist in uitingen de afgelopen week, “ook binnen mijn eigen partij”.
“Deze ‘oorlog’ is niet plots begonnen, hij is al 75 jaar bezig”, aldus Bouchallikht. Ze zegt dat context niet het ontkennen van de gruwelijke daden van Hamas betekent, maar “het erkennen waar ze vandaan komen, namelijk de Israëlische regering, ook tegen de zin van vele Israëliërs en Joodse mensen in”.
Bouchallikht schrijft dat ze de afgelopen week intern het gesprek heeft gevoerd binnen de fractie en dat ze gedeeld heeft dat ze dit belangrijke deel van het verhaal mist. “Gesprekken om daar zelf geluid aan te geven waren ook niet constructief en partijdemocratie was op sommige momenten ver te zoeken”. Ze zal nog wel op GroenLinks-PvdA stemmen “omdat ik nog altijd geloof dat dat beter voor Nederland is”.
Bouchallikht kwam in 2021 in de Tweede Kamer en stond voor de komende verkiezingen op plek 17 op de lijst van GroenLinks-PvdA.
Acteur Ramsey Nasr vindt dat er in berichtgeving in Nederland over de oorlog tussen Israël en Hamas weinig aandacht is voor het leed van de slachtoffers aan de Palestijnse zijde van het conflict. In een bericht op Facebook vraagt hij zich af of “Palestijnse levens eenzelfde waarde voor ons” hebben.
Nasr, zelf kind van een Palestijnse vader en een Nederlandse moeder, beschrijft dat de “levens, dromen, idealen” van Israëlische doden en gijzelaars bij het Nederlandse publiek bekend zijn dankzij interviews met familie en vrienden in kranten en op tv. “Ik vind dat terecht”, zegt Nasr, waarna hij de vergelijking maakt met de slachtoffers in Palestijnse gebieden. “Kennen wij ook de namen van hún dode baby’s, hún vernederde grootouders, hún vermoorde kinderen? Kennen wij hún individuele dromen, vrienden, schoolrapporten?”
Het valt de acteur, bekend van onder meer de tv-serie Oogappels, ook op dat Palestijnse levens “doorgaans per aantal genoemd” worden. “140 doden, 339.000 ontheemden, 2,2 miljoen inwoners. Geen namen maar nummers”, schrijft hij. Hij noemt het “een indicatie van hoe wij ons mededogen verdelen”. Nasr vermoedt dat het feit dat de strijd in Israël en Palestina al zoveel jaar duurt er “misschien” voor heeft gezorgd dat “we immuun geworden” zijn. “Het zijn voor ons geen mensen, het is verzameld leed: ‘houdt het dan nooit op?’ Maar voor mij is het familie”, schrijft hij.
Tot slot spreekt hij de wens uit, “want dromen heb ik niet meer in deze gruwel”, dat iemand de namen van de “honderdduizenden” die de afgelopen decennia slachtoffer werden van geweld in het Palestijnse gebied opschrijft “en dan avond na avond hun familieleden zal interviewen op nationale televisie”. “Dit komt waarschijnlijk neer op talloze tv-uitzendingen. Het zou absurd zijn, maar wel eerlijk”, besluit Nasr.
De partijbesturen van GroenLinks en PvdA hebben de uiteenlopende standpunten binnen beide partijen over het conflict in het Midden-Oosten in één motie samen weten te brengen. De verklaring voorziet nog altijd in een scherpe veroordeling van de bloedige aanval van Hamas, maar vraagt tegelijkertijd aandacht voor de situatie van de Palestijnse bevolking.
Politiek leider Frans Timmermans van de linkse combinatie sprak zich vorig weekeinde in een tweet fel uit tegen het geweld van Hamas, net als GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver. Zij kregen daar de nodige kritiek op van partijleden die in hun reacties aandacht misten voor de Palestijnse kant van het verhaal.
Op het gezamenlijke verkiezingscongres in Rotterdam was – beperkt – tijd ingeruimd voor een discussie over deze gevoelige kwestie. Werkgroepen vanuit beide partijen hadden moties in voorbereiding, maar voegden die uiteindelijk samen tot één gemeenschappelijke verklaring waar ook beide partijbesturen mee akkoord waren.
Niet alle leden vonden de tekst ver genoeg gaan. Sommigen misten nog altijd een scherpere veroordeling van Israël, dat een “koloniale apartheidsstaat” werd genoemd. Maar de motie werd uiteindelijk met ruim 96 procent van de stemmen aangenomen.
Een van de insprekers was voormalig PvdA-buitenlandminister Bert Koenders. Hij zei dat een einde moet komen aan de “orgie van geweld” in het Midden-Oosten. Hij was ook kritisch op de oproep van Israël aan Palestijnse burgers om de Gazastrook te verlaten. “Je kunt geen 1,1 miljoen mensen verplaatsen in 24 uur.”
In de eeuwenoude Grieks-orthodoxe Sint-Porphyriuskerk in het centrum van Gaza-Stad zoeken meer dan vierhonderd Palestijnen dekking voor de Israëlische bombardementen. Hun situatie is schrijnend, zegt een 37-jarige Palestijnse man uit Gaza die om privacyredenen niet bij naam genoemd wil worden. Sinds april woont hij tijdelijk in Nederland. Nu Israël de toevoer van brandstof, elektriciteit, voedsel en water heeft geblokkeerd, probeert hij op allerlei manieren vanuit Nederland de gevluchte Palestijnen in de kerk te helpen.
“De mensen daar hebben nauwelijks eten, water of elektriciteit”, vertelt de man. Volgens hem delen vrouwen in de kerk ondergoed met elkaar, omdat ze weinig kleding bij zich hebben.
Als kind ging hij regelmatig naar de Sint-Porphyriuskerk, nu schuilt zijn familie daar voor de bombardementen door Israël. Het contact met hen is volgens de man lastig, omdat er nauwelijks elektriciteit is om bijvoorbeeld telefoons op te laden. “Ik word bang als ik niets hoor van mijn familie. Gezinnen zijn ontheemd.”
Via allerlei wegen probeert de man vanuit Nederland hulp te bieden. “Ik probeer zoveel mogelijk geld in te zamelen, zodat ze eten, drinken, matrassen en dekens kunnen kopen.” Momenteel doneert hij zijn geld aan de getroffen mensen.
De luchtaanvallen van Israël noemt de Palestijns-christelijke man een “oorlogsmisdaad”. “Burgers en woonwijken zijn het doelwit van de bombardementen. Hele gezinnen zijn weggevaagd. Mensen hebben alles verloren.”
Het Israëlische leger meldt vrijdag dat grondtroepen de afgelopen 24 uur invallen hebben gedaan in de Gazastrook. Ook voert het land massaal luchtaanvallen uit op Gaza na de aanval van de Palestijnse beweging Hamas afgelopen zaterdag. Volgens het Israëlische leger zijn zeker 120 mensen ontvoerd door Hamas. Israël meldde eerder al dat het een grondoffensief aan het voorbereiden is.
Volgens de Palestijnse autoriteiten zijn er al bijna 1800 mensen gedood in Gaza. Mensenrechtenorganisatie Amnesty International meldde eerder al dat zeker 447 kinderen zijn gedood door de Israëlische bombardementen.
Zeker negen Nederlanders zitten vast in de Gazastrook. Ze maken deel uit van twee gezinnen met wie de Nederlandse Vertegenwoordiging in de Palestijnse Gebieden contact heeft. Dat bevestigt het ministerie van Buitenlandse Zaken na berichtgeving door de NOS.
Het ministerie zegt er alles aan te doen om de Nederlanders te helpen Gaza te verlaten, maar zegt ook dat het op dit moment niet mogelijk is om weg te gaan uit de Gazastrook. “De grenzen zijn gesloten, ook voor mensen met een andere nationaliteit. Het reisadvies voor Gaza is al geruime tijd rood.” Ook bemoeilijken “de slechte omstandigheden in Gaza” het contact.
Het ministerie benadrukt dat het ook vóór de huidige crisis alle reizen naar Gaza al ten strengste afraadde. “Daarbij hebben we steeds gewaarschuwd dat de Nederlandse overheid niet of nauwelijks consulaire bijstand kan verlenen als je in dat gebied in nood komt.”
Nederland heeft inmiddels twee repatriëringsvluchten naar Israël uitgevoerd en daarmee een paar honderd mensen opgehaald. De derde vlucht komt vrijdagavond aan op vliegbasis Eindhoven. Zaterdag volgt een vierde.
Een journalist van persbureau Reuters is vrijdag om het leven gekomen door een Israëlische beschieting op het zuiden van Libanon. Zeker vier journalisten zijn gewond geraakt.
Reuters meldt dat twee andere journalisten van het persbureau gewond zijn geraakt en medische zorg nodig hebben. Ook twee journalisten van nieuwszender Al Jazeera hebben verwondingen opgelopen.
De spanningen aan de Libanees-Israëlische grens zijn opgelopen door de oorlog tussen Hamas en Israël. De militanten van Hezbollah, die achter Hamas staan, hebben meermaals aanvallen uitgevoerd op Israël. Sinds de geweldsuitbarsting van zaterdag is ook bij deze grens over en weer geschoten.
De organisaties van de pro-Palestina- en pro-Israël-demonstraties zondag in Amsterdam moeten in eerste instantie zelf ervoor zorgen dat de orde wordt gehandhaafd. Ook benadrukt de gemeente Amsterdam dat het tonen van de vlag van bijvoorbeeld Hamas of Hezbollah niet is toegestaan. Al zal de politie bij eventueel ingrijpen rekening houden “met de omstandigheden van het moment”.
De mensen die toezicht houden op het gedrag van de demonstranten moeten duidelijk herkenbaar zijn, aldus de gemeente, die daarover met de organisaties afspraken heeft gemaakt. Het Openbaar Ministerie, de gemeente en politie (de zogenoemde driehoek) zeggen verder dat ze “haatzaaien, oproepen tot geweld en andere bedreigingen van onze vreedzame en open samenleving” niet zullen tolereren.
“De driehoek is van mening dat het faciliteren van het demonstratierecht én het stellen van grenzen cruciaal zijn om mogelijke escalaties in de stad te voorkomen”, meldt de gemeente in een verklaring.
De pro-Palestina-mars in Amsterdam begint zondag om 14.00 uur op de Dam en eindigt in het Westerpark. Op het Beursplein, niet ver van de Dam, begint om 17.00 uur de pro-Israël-demonstratie.
Demissionair premier Mark Rutte heeft voor het eerst expliciet benadrukt dat Israël weliswaar het volste recht heeft zich te verdedigen en op te treden tegen de “verschrikkelijke terreur van Hamas”, maar dat die zelfverdediging wel proportioneel moet zijn. Ook moet het humanitair oorlogsrecht worden nageleefd. Dat schrijft Rutte op X, voorheen Twitter. Hij deed dat na een telefoongesprek met de Jordaanse koning Abdullah over de actuele ontwikkelingen in Israël, Gaza en de Westelijke Jordaanoever.
Rutte vindt humanitaire toegang tot Gaza noodzakelijk, evenals het voorkomen van regionale escalatie. “Het is van groot belang dat onschuldige inwoners van Gaza toegang kunnen krijgen tot voedsel, water en medische zorg”, meldt Rutte.
Ook volgens minister Hanke Bruins Slot van Buitenlandse Zaken is het “ontzettend belangrijk dat er een humanitaire corridor naar Gaza ontstaat”, zodat er voedsel, medicijnen en brandstof naar Gaza kunnen worden gebracht, zei ze na afloop van de ministerraad. “Daar spreken we ook Israël op aan”, zei ze.
In de ministerraad is uitgebreid stilgestaan bij de situatie in Israël en Gaza, “ook bij de onschuldige slachtoffers aan Israëlische en Palestijnse zijde”, zei Bruins Slot na afloop daarvan.
Net als Rutte benadrukte de bewindsvrouw dat de zelfverdediging van Israël proportioneel moet zijn en “altijd in lijn met het internationale recht”.
Nederland heeft vrijdag voor de derde keer een toestel van Defensie naar Israël gestuurd om gestrande reizigers op te halen. Het toestel vertrok volgens het ministerie van Defensie iets voor 10.30 uur vanaf de militaire vliegbasis in Eindhoven.
Normaal is het ongeveer vier uur vliegen, geeft een woordvoerder van Defensie aan. Later vrijdag stappen passagiers aan boord op het vliegveld van Tel Aviv. Om hoeveel mensen het gaat, wist de woordvoerder nog niet. De vlucht zit in ieder geval nog niet vol. Ook is nog onbekend hoe laat het vliegtuig vanuit Israël weer vertrekt.
Degenen die met het toestel worden opgehaald, zijn mensen die zich hebben aangemeld bij de informatieservice van Buitenlandse Zaken. Het ministerie van Buitenlandse Zaken meldt vrijdag contact te hebben gezocht met iedereen die zich sinds afgelopen zaterdag heeft gemeld. “Vrijwel iedereen is bereikt, maar bij een aantal mensen is dat nog niet gelukt. We werken er hard aan om alle gestrande Nederlanders die zich hebben aangemeld zo spoedig mogelijk te bereiken en te informeren over eventuele volgende vluchten”, aldus het ministerie.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan zich niet vinden in de kritische geluiden die de afgelopen dagen klonken van Nederlanders die weg willen uit Israël. Sommige Nederlanders vinden dat het ministerie niet goed communiceert, en dat niet voldoende wordt gedaan om ze weg te krijgen uit het land. Een woordvoerder van het ministerie laat daarop weten dat op de repatriëringsvlucht van vrijdag dus nog plek is, maar dat het wel belangrijk is dat mensen zich hiervoor aanmelden.
Volgens de woordvoerder zijn Nederlanders in Israël “wisselend” in paniek. Degenen die er wonen zijn vaak “heel wat gewend”, maar voor een deel van de mensen dat op bezoek is in het land is de situatie “beangstigend”. Daarom doet het ministerie “alles” om iedereen die dat wil terug naar Nederland te krijgen.
De ministeries van Buitenlandse Zaken en Defensie sluiten niet uit dat er komende dagen meer repatriëringsvluchten naar Israël gaan.
Demissionair klimaatminister Rob Jetten snapt dat Israël vanuit het recht op zelfverdediging tegenacties uitvoert in Gaza, maar die moeten volgens hem wel proportioneel zijn en ook binnen het internationaal recht passen. In de Gaza-strook dreigt volgens de bewindsman door alle tekorten “een grote humanitaire ramp”, zei hij voor aanvang van de ministerraad.
D66-lijsttrekker Jetten vindt dat de internationale gemeenschap Israël moet steunen, maar tegelijkertijd ziet hij het ook als hun taak om ervoor te zorgen “dat het binnen de perken blijft”. Hij vraagt ook van de landen die solidair zijn met Israël om zich in te zetten voor “humanitaire hulp voor onschuldige burgers”. Hij wil dat de internationale gemeenschap het gesprek aangaat met Israël over de “wijze waarop ze Hamas bestrijden”.
Volgens Jetten gaat de “onvoorwaardelijke steun” van het kabinet voor Israël dat “door zo’n grote terroristenactie is aangevallen”, goed samen met de inzet van humanitaire hulp voor zo’n 2 miljoen mensen in Gaza “die echt geen kant op kunnen”.
De vergadering van Provinciale Staten in Zuid-Holland is vrijdag begonnen met een minuut stilte. Jaap Smit, de commissaris van de Koning, wilde hiermee de vele slachtoffers herdenken die deze week zijn gevallen door het geweld in Israël en op de Gazastrook. “En ook om te denken aan hen die doodsangsten uitstaan en zo mogelijk te bidden dat mensen tot rede en inkeer komen en daarmee nieuwe slachtoffers voorkomen worden”, aldus Smit.
Vorige week zaterdag deed de Palestijnse beweging Hamas een verrassingsaanval op Israël. Dat land reageerde met een tegenaanval op de Gazastrook. Het geweld, dat al dagen voortduurt, heeft geleid tot zeker 1300 doden in Israël en ruim 1400 in Gaza.
“We zien beelden voorbijkomen waar je met je verstand niet bij kunt en we zien waartoe mensen in staat zijn wanneer hun harten vervuld zijn met haat”, zei Smit. “Wat ook de oorsprong van die haat mag zijn: dit geweld gaat alle perken te buiten.”
Smit verwees naar de verdeeldheid die deze week in Nederland ontstond over de manier waarop aandacht wordt besteed aan dit conflict. Zo hingen sommige provincies en gemeenten de Israëlische vlag op, andere kozen ervoor hun eigen vlag halfstok te hangen of de vredesvlag te laten wapperen. “Het conflict ver weg ligt voor je het weet hier op straat. Het is de wereld waarin wij leven en waarin wij onze weg moeten vinden in het maken van keuzes en omgang met de verdeeldheid die op heel veel terreinen bestaat.”
De commissaris riep op om “buitensporig geweld om welke reden dan ook” altijd te blijven veroordelen. “Het beest in de mens mag geen vrij spel krijgen, bij wie dan ook. Dat geldt voor de agressor en dat geldt voor degene die aangevallen wordt. Daarom een veroordeling van het brute geweld waarmee een lang bestaand conflict deze week weer enorm vlam gevat heeft, en een oproep aan hen die zich verdedigen tegen deze aanval om het nietsontziende geweld te voorkomen.”
De drie in Amsterdam gevestigde Joodse scholen Rosj Pina, Maimonides en het Cheider “gaan ervan uit” dat ze maandag “gewoon open gaan”, zo meldt het Centraal Joods Overleg (CJO).
Eerder op donderdag maakten de scholen bekend vrijdag de deuren gesloten te houden. Dit besluit werd genomen in samenspraak met het CJO. Aanleiding is de oproep van de militante Palestijnse beweging Hamas aan moslims om vrijdag te demonstreren als steunbetuiging aan de Palestijnen in de bezette gebieden en de Gazastrook.
De oproep heeft bij kinderen, ouders en docenten gezorgd voor “grote onrust”, stelt het CJO. “Er heeft intensief overleg plaatsgevonden tussen de scholen, de gemeente en de relevante overheidsinstellingen. Hoewel onze zorg werd gedeeld, bleek het niet mogelijk om tijdig duidelijkheid te krijgen over het opschalen van de beveiliging. Er was daarom geen andere keus om tot dit betreurenswaardige besluit te komen”, legt CJO-voorzitter Chanan Hertzberger uit.
De Palestijnse belangenorganisatie Diensten- en Onderzoekscentrum Palestina (DocP) noemt de Israëlische vlaggen die gehesen zijn op stadhuizen in het hele land “pijnlijk”. DocP is een van de organisatoren van de pro-Palestina-mars door het Amsterdamse centrum aankomende zondag. “We betreuren uiteraard alle doden en gewonden die er momenteel aan beide zijden vallen. Maar in de media en bij de regering ontbreekt zo vaak de context. De Palestijnen stellen al jaren dat er sprake is van een apartheidsstaat in Israël. En wij hijsen hier de Israëlische vlag op het Amsterdamse stadhuis. Dat is zo pijnlijk. Dat is zo partij kiezen”, aldus Nicole Hollenberg, voorzitter van DocP.
Internationale mensenrechtenorganisaties, zoals Amnesty International en Human Rights Watch, hebben eerder onderschreven dat Israël zich schuldig maakt aan apartheid, het systeem waardoor een of meer raciale groepen systematisch onderdrukt worden. “De Nederlandse overheid gaat daar gewoon aan voorbij, bijna de hele internationale gemeenschap gaat daar aan voorbij. Politici buitelen nu over elkaar heen om het geweld te veroordelen en om wederom hun onvoorwaardelijke steun aan Israël te betuigen. Het is pijnlijk en verdrietig dat de hele internationale gemeenschap zo de steun uitspreekt voor een apartheidsstaat”, aldus Hollenberg.
DocP bestaat sinds 2012 om de beweging Boycot, Desinvestering en Sancties (BDS) in Nederland te ondersteunen. BDS is een in 2005 door Palestijnen opgerichte en geleide beweging die oproept tot een boycot van de Israëlische overheid en bedrijven. De boycotters stelt drie eisen: het einde van de bezetting van Palestijns gebied, gelijke rechten voor alle inwoners van Israël en erkenning van het recht op terugkeer van alle Palestijnse vluchtelingen. “Deze eisen zijn alle drie vervat in het internationaal recht. Bovendien zijn de eisen gericht aan de Israëlische overheid en stellen we niet het hele Joodse volk verantwoordelijk. Er is dan ook geen sprake van antisemitisme, terwijl we dat verwijt wel steeds om onze oren krijgen”, zegt Hollenberg.
Hollenberg hoopt zondag op een “waardige demonstratie”, waarbij de focus ligt op het internationale recht en de rol van de Nederlands overheid. “Wij willen aandacht voor een gebied zo groot als Texel, waar mensen nu als ratten in de val zitten en nergens heen kunnen. Op zondag staan wij samen voor Palestina. Voor een einde aan het geweld en de rechteloosheid, voor vrede en veiligheid.”
Honderden mensen zijn bijeen op de Dam in Amsterdam om hun steun te betuigen aan Israël na de aanval van Hamas. Ze hebben Israëlische vlaggen bij zich die ze om zich heen draperen en er worden bloemen uitgedeeld, ziet een ANP-verslaggever ter plaatse. Ook worden er kaarsjes aangestoken.
De aanwezigen wordt gevraagd om de bloemen tijdens de manifestatie dicht bij hun hart te houden. Aan het eind kunnen ze als eerbetoon op de grond worden gelegd bij het podium. Veel mensen hebben borden bij zich met daarop foto’s van mensen die gekidnapt zijn door Hamas. Ook zijn er borden te zien met teksten als ‘Bring back the Children’ en ‘Israeli Lives Matter’.
Joodse, christelijke en Israëlische organisaties, zoals het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI), en de actiegroep Christenen voor Israël (CvI), namen het initiatief voor de manifestatie Samen voor Israël. Ze willen hiermee het Israëlische volk steunen in “hun strijd tegen de recente terreuraanslagen en wreedheden”, lieten ze eerder weten.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema zei eerder donderdag tijdens een raadsvergadering dat het Openbaar Ministerie alert is op strafbare uitlatingen tijdens de demonstratie. Een officier van justitie en een tolk zijn aanwezig op de Dam. Dat geldt ook voor de pro-Palestina-mars die voor zondag staat gepland in Amsterdam. De organisatie van de Samen voor Israël-manifestatie benadrukt dat de samenkomst van donderdag bedoeld is om vrede uit te stralen en niet om in discussie te gaan. “Als iemand daartoe wordt uitgedaagd, ga er niet op in”, viel te horen.
De burgemeester zei dat ze veel geluiden hoort uit de Joodse gemeenschap van mensen die bang zijn, ook om te demonstreren. De gemeente is volgens haar alert. Op de Dam zelf zijn enkele agenten aanwezig. In de omgeving van de manifestatie staan veel politievoertuigen, waaronder ME-busjes, paraat.
Joodse scholen in Amsterdam gaan vrijdag niet open. Dat bevestigt de schoolorganisatie Stichting Joodse Kindergemeenschap Cheider na berichtgeving van Het Parool en AT5. Of het om een voorzorgsmaatregel gaat of dat er een concrete dreiging is, wil de school niet zeggen. Of de scholen volgende week weer opengaan, is niet duidelijk.
Het Cheider is een van de joodse scholen in de stad. Het besluit geldt ook voor de basisschool Rosj Pina en de middelbare school Maimonides. Alle drie de scholen zijn in de Amsterdamse wijk Buitenveldert.
De Amsterdamse burgemeester Femke Halsema laat via haar woordvoerder weten dat ze nauw contact heeft met de Joodse gemeenschap in haar stad en met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid. Zij zijn extra alert sinds het begin van de oorlog in Israël en de Gazastrook. “Waar nodig nemen we extra veiligheidsmaatregelen, zichtbaar en onzichtbaar. Dat geldt ook voor Joodse instellingen in het hele land. Vrijdag is ook een dag van extra alertheid. Dat neemt niet weg dat er grote gevoelens van onrust en angst leven in de Joodse gemeenschap. Daar zijn we ons zeer van bewust.”
In Den Haag zijn het een Joods kinderdagverblijf en een Joodse buitenschoolse opvang. Of die vrijdag open zijn, wil de Haagse rabbijn Shmuel Katzman om veiligheidsredenen niet zeggen.
De radicaalislamitische Palestijnse beweging Hamas heeft moslims opgeroepen vrijdag te demonstreren om de Palestijnen te steunen. Het CIDI zegt dat er onder joodse Nederlanders “absoluut angst” voor antisemitische incidenten is.
Hamas voerde ongeveer een week geleden vanuit de Gazastrook een grote aanval uit op Israël. Het leger van dat land voert vergeldingsacties uit. Duizenden mensen aan beide zijden zijn om het leven gekomen.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft sinds zaterdag 51 aanvallen op de gezondheidszorg in de Gazastrook gedocumenteerd. Bij die aanvallen zijn elf zorgmedewerkers om het leven gekomen, aldus de organisatie op X (voorheen Twitter).
De WHO roept op tot een onmiddellijk einde van het geweld en tot respect en bescherming van burgers en de gezondheidszorg volgens het internationaal recht. Meerdere hulporganisaties berichten al sinds afgelopen weekend over aanvallen op de zorg in het geïsoleerde Palestijnse gebied.
De Palestijnse Rode Halve Maan zegt dat zijn teams woensdag opzettelijk zijn aangevallen door Israëlische troepen, met vier dode medewerkers tot gevolg. De hulporganisatie spreekt van een oorlogsmisdaad en roept op tot onderzoek en rechtvaardigheid voor de slachtoffers.
Door de Israëlische vergeldingsaanvallen op de Gazastrook zijn zeker 1354 doden en meer dan 6000 gewonden gevallen. Voor gewonde Palestijnen wordt het steeds moeilijker om zorg te ontvangen. Ziekenhuizen zijn overvol en hebben te maken met een energiecrisis door een Israëlische blokkade van onder meer elektriciteit en brandstof.
De humanitaire situatie in de Gazastrook dreigt snel onbeheersbaar te worden, waarschuwt het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC). Volgens de hulporganisatie is er nog brandstof voor de generatoren van bijvoorbeeld ziekenhuizen, maar kan de voorraad binnen een paar uur opraken.
Gaza worstelt met groeiende tekorten nu Israël de toevoer van brandstof, elektriciteit, voedsel en water blokkeert. Daarmee reageert het land op de aanval van Hamas vanuit de Gazastrook. Het Palestijnse gebied verkeert volgens Fabrizio Carboni, de regionale ICRC-directeur voor het Midden-Oosten, in een “nijpende situatie”.
Hij zegt dat het Rode Kruis in Gaza nog onder meer brandstof en voedsel heeft, maar niet aan het werk kan door het aanhoudende geweld. Ook is er personeel ter plaatse dat water kan uitdelen en ervoor kan zorgen dat de watervoorziening blijft werken. Carboni roept de strijdende partijen op de veiligheid van humanitair personeel te garanderen zodat brandstof naar ziekenhuizen kan worden gebracht en gewonden kunnen worden geëvacueerd.
“We hebben leveringen van buiten nodig”, benadrukt de regionale directeur. “Wat we hebben, kan een bevolking niet onderhouden.” Het ICRC waarschuwt dat ziekenhuizen zonder stroom het risico lopen in mortuaria te veranderen. Een deel zit volgens Carboni al zonder elektriciteit omdat hun brandstofvoorraden zijn uitgeput. De hulporganisatie staat in contact met zowel Israël als Hamas.
Het aantal mensen dat door Israëlische bombardementen in Gaza ontheemd is geraakt is opgelopen tot 338.000, zegt het Bureau voor de Coördinatie van Humanitaire Aangelegenheden van de Verenigde Naties (OCHA) donderdag. Dat zijn 75.000 mensen meer dan een dag eerder.
Volgens het OCHA heeft twee derde van hen onderdak gezocht in scholen die worden beheerd door het VN-agentschap ter ondersteuning van Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). Zo’n 15.000 ontheemden vluchtten naar scholen van de Palestijnse Autoriteit. Meer dan 100.000 mensen zijn opgevangen door familieleden, buren, een kerk en andere voorzieningen in Gaza-stad.
Minstens 2540 woningen in Gaza zijn vernietigd of onbewoonbaar. Dat meldt OCHA op basis van cijfers van het ministerie van Openbare Werken en Huisvesting van Gaza. Daarnaast zijn er ook aanzienlijke beschadigingen aan infrastructuur, waaronder de rioleringsvoorzieningen. Hierdoor hoopt afval zich op straat op. Dat vormt een bedreiging voor de volksgezondheid.
Volgens Israëlische strijdkrachten zijn 1200 mensen, van wie de meesten burgers waren, omgekomen bij de aanval.
In Gaza meldden functionarissen dat meer dan duizend mensen gedood zijn tijdens de aanhoudende Israëlische bombardementen.
Zaterdag begon de militante Palestijnse groepering Hamas een grootschalig offensief tegen Israël. Het leger van dat land meldt dat tijdens de aanvallen ook “meerdere terroristen” zijn geïnfiltreerd. Hoe dat is gebeurd meldt het leger niet, maar op sociale media circuleren beelden van parachutisten die geland zouden zijn.
Naast de raketaanvallen hebben Palestijnse militanten ook onder meer bezoekers van een openluchtfestival in Israël aangevallen. Terwijl de festivalgangers in paniek vluchtten, kwamen van alle kanten gewapende Hamas-strijders op motoren en in auto’s het terrein op die begonnen te schieten. Zij zouden tientallen mensen hebben gedood of ontvoerd. Op sociale media zouden lijsten met vijfhonderd namen van vermisten worden gedeeld.
Mohammad Deif, een leider van de Palestijnse groep Hamas die de Gazastrook controleert, bevestigde dat de groepering achter de aanval zit. Hij zegt dat er wel 5000 raketten zijn afgevuurd. Hamas wil met de militaire operatie een einde maken aan de bezetting van de Westelijke Jordaanoever. Daarnaast maakte de Palestijnse beweging Islamitische Jihad bekend zich aan te sluiten bij de strijd van Hamas.
De Israëlische luchtmacht heeft inmiddels ook meerdere Hamas-doelwitten aangevallen. De krijgsmacht zou de tegenaanvallen op de Gazastrook zondag hebben opgevoerd. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu verklaarde zaterdag in een opgenomen verklaring de oorlog aan Hamas: “We zijn in oorlog en we zullen winnen. Onze vijand zal een prijs betalen zoals die nog nooit is gezien.” Inmiddels zijn er al 1500 lichamen van Hamasstrijders gevonden in Israël.
Israëlische troepen bouwen momenteel een nieuwe militaire basis, dichtbij de Gazastrook. Dit zou erop wijzen dat Israël zich voorbereidt op een invasie in Gaza. Het leger zegt echter niets over concrete plannen.
Ruim 250 lichamen gevonden na Hamas-aanvallen op rave in Israël, meerdere vrouwen ontvoerd
Het Israëlische leger heeft bevestigd dat van 97 mensen is vastgesteld dat ze in gijzeling zijn genomen door de Palestijnse beweging Hamas. Een legerwoordvoerder zei dat hun identiteiten bekend zijn. Hun familie is op de hoogte gebracht.
Volgens de regering zouden meer dan 150 mensen door Hamas zijn ontvoerd na de aanvallen vanuit de Gazastrook van zaterdag. De woordvoerder zei ook dat 222 militairen zijn omgekomen.
Het leger heeft nu de aanval ingezet op de geïsoleerde Gazastrook om het Hamas onmogelijk te maken de strook te besturen, aldus de woordvoerder. “We bereiden ons nu voor op de volgende fase van de oorlog”, zei hij.
Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) staat in contact met Hamas en Israël en probeert te onderhandelen over de vrijlating van gijzelaars. De militante groepering heeft zeker 150 Israëliërs en buitenlanders ontvoerd sinds de verrassingsaanval van zaterdag.
“Als neutrale tussenpartij staan wij klaar om humanitaire bezoeken af te leggen, de communicatie tussen gijzelaars en familieleden te faciliteren en om eventuele vrijlatingen te faciliteren”, aldus de regionale ICRC-directeur Fabrizio Carboni.
Gijzelaars nemen is verboden volgens het internationaal humanitair recht en iedereen die vastzit moet onmiddellijk worden vrijgelaten, aldus Carboni. De hulporganisatie dringt er bij de strijdende partijen op aan “het leed van burgers te beperken”. In zowel Israël als de Gazastrook ligt het dodental op 1200.
Hamas dreigt gijzelaars te doden als Israël zonder waarschuwing burgerdoelen bombardeert. Israël blokkeert de toevoer van onder meer water, stroom, brandstof en voedsel naar de Gazastrook, waar volgens de Verenigde Naties meer dan 338.000 mensen ontheemd zijn geraakt.
Ook hebben Hamas-schutters kinderen “geëxecuteerd” die met hun handen waren geboeid. Dat zei Netanyahu tijdens een tv-toespraak, waarin hij de daden van de groep opnieuw vergeleek met die van Islamitische Staat (IS).
“De wreedheden die Hamas begaat, zijn sinds de wreedheden van IS niet meer vertoond. Geboeide kinderen geëxecuteerd samen met hun families. Jonge mannen en vrouwen in de rug geschoten, geëxecuteerd. Andere gruwelijkheden, die ik hier niet zal beschrijven”, aldus Netanyahu.
Het Israëlische leger heeft alle Israëliërs die wonen bij de grens met de Gazastrook geëvacueerd. Duizenden burgers zijn naar andere plekken in het land gebracht, aldus een woordvoerder. Inwoners van Israël in de omgeving van de Gazastrook zijn opgeroepen thuis te blijven.
Het Israëlische leger zegt bij luchtaanvallen op Hamas instructies aan burgers te geven om “bijkomende schade te voorkomen”. Maar de inwoners van de Gazastrook zullen niet worden geëvacueerd. “We zullen ze vertellen naar het noorden, zuiden of oosten te gaan.” Volgens de Verenigde Naties hebben meer dan een half miljoen mensen geen toegang tot de voedselhulp die de VN doorgaans verstrekt in de Gazastrook.
Maandag heeft Israël de Gazastrook volledig geblokkeerd. Hierdoor gaat er geen water, voedsel, elektriciteit en brandstof meer naar het Palestijnse gebied. Volgens het Wereldvoedselprogramma (WFP) hebben de twee miljoen mensen die al jaren in de Gazastrook zijn opgesloten over twee weken geen voedselvoorraden meer.
De Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de Verenigde Naties waarschuwt Israël dat dat een schending van internationaal humanitair recht is. De EU, die het hiermee eens is, is op zoek naar manieren om de inwoners van Gaza van hulp te voorzien.
Het Israëlische leger heeft zondag ook een doelwit in het zuiden van Libanon getroffen met artillerie. Dat gebeurde volgens het leger naar aanleiding van een Libanese aanval. Bronnen melden aan persbureau Reuters dat een Israëlische militaire faciliteit in het gebied van de Shebaa Farms zondagochtend vroeg getroffen zou zijn door projectielen vanuit Libanon.
De aanval vanuit Libanon is opgeëist door de Libanese Islamitische organisatie Hezbollah, een militante beweging die onder meer in de Europese Unie op de lijst staat met terroristische groeperingen. Hezbollah sprak zaterdag al zijn steun uit aan Hamas. Israëlische premier Netanyahu besloot daarop de grenzen te versterken, zodat anderen niet “de fout zouden maken” om zich aan te sluiten bij de oorlog van Hamas, zoals Hezbollah nu lijkt te doen. De Israëlische defensieminister Yoav Gallant heeft de voorbereidingen voor een evacuatie langs de Libanese grens bevolen.
Dinsdag zouden er opnieuw raketten vanuit Libanon op het noorden van Israël zijn afgevuurd. De aanval zou zijn gepleegd door een Palestijnse groep. Volgens Libanese bronnen hebben de Israëlische strijdkrachten met beschietingen op de Libanese grensstrook gereageerd.
Het leger van Israël heeft de inwoners van het land opgedragen een noodvoorraad aan te leggen. Ze zouden voldoende voedsel, water en medicijnen voor minstens 72 uur moeten inslaan.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken heeft inmiddels het reisadvies voor het grensgebied van Libanon aangepast van oranje naar rood. Dit geldt ook voor het reisadvies voor de Westelijke Jordaanoever.
Dinsdag meldt demissionair minister-president Mark Rutte solidair te zijn met Israël. Eerder reageerde hij op X op het oorlogsnieuws: hij zegt dat Israël het recht heeft zich hiertegen te verdedigen. Daarnaast heeft hij premier Netanyahu gesproken:
https://twitter.com/MinPres/status/1710579815038828801
Ook andere Haagse politici hebben geschokt en veroordelend gereageerd op de aanval van Hamas op Israël. Zo noemt VVD-leider Dilan Yesilgöz de beelden ‘hartverscheurend’ op sociale media: ‘Hamasterroristen die bruut burgers aanvallen. Wat een verschrikking.’ ChristenUnie-leider Mirjam Bikker schrijft: ‘We staan voluit naast Israël in deze strijd tegen terreur.’
PVV-voorman Geert Wilders spreekt van een ‘oorlogsverklaring’ en D66’er Sjoerd Sjoerdsma schrijft het volgende: ‘Dit zal leiden tot een grote tegenreactie, wordt oorlog zoals we dat nog niet eerder zagen. De beelden zijn te verschrikkelijk om hier te posten. Weerzinwekkende terreur.’
Woensdag worden Nederlanders die in Israël vastzitten opgehaald met een vliegtuig van Defensie en donderdag waarschijnlijk met een toestel van KLM, meldt demissionair buitenlandminister Hanke Bruins Slot. Dit zou genoeg zijn om alle Nederlanders te repatriëren.
Het demissionaire kabinet is extra alert als het gaat om de beveiliging van Joodse instellingen, zei premier Mark Rutte na een beraad van de Nationale Veiligheidsraad. “We nemen alle zichtbare en onzichtbare maatregelen die nodig zijn.”
In Urk zijn in de nacht van dinsdag op woensdag twintig Israëlische vlaggen van huizen gehaald en in brand gestoken, bevestigt een woordvoerster van de gemeente. Een aantal eigenaren van de vlaggen hebben aangifte gedaan. De politie meldt dat er momenteel een buurtonderzoek gaande is.
Sana is bevreesd voor de toekomst, schetst ze in 'Onze man bij de Taliban': 'Ik zie enkel duisternis'
