Misbruik en grensoverschrijdend gedrag

Jaarlijks worden miljoenen personen slachtoffer van seksueel grensoverschrijdend gedrag, waaronder seksueel misbruik. Dit blijkt uit cijfers van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Datacentrum. Hoe een slachtoffer reageert op de gebeurtenis verschilt per persoon, deelt Rommerts. “Bij seksueel misbruik komt het het vaakst voor dat slachtoffers bevriezen en meebewegen. Deze reacties zorgen ervoor dat zij de gebeurtenis overleven met zo min mogelijk lichamelijke schade.”

Ook kunnen zij lichamelijke reacties van de geslachtsdelen, ook wel genitale respons genoemd, ervaren tijdens en na het misbruik. “We hebben het over alle reacties die je ook bij het hebben van seks kunt krijgen. Bij vrouwen gaat het bijvoorbeeld om stijve tepels en een natte vagina. Bij mannen gaat het bijvoorbeeld om een stijve penis en/of een orgasme. Voor slachtoffers kan het verwarrend zijn, omdat het dezelfde lichamelijke reacties zijn bij consensuele seks. Slachtoffers kunnen zich schuldig voelen of zich schamen, of walgen van zichzelf. Maar de genitale respons heeft niets met toestemming of seksueel opgewonden zijn te maken. Het zijn automatische reacties van het lichaam op angst, stress en aanraking en zijn bedoeld om het lichaam te beschermen.”

Achteraf

Lichamelijke reacties op seksueel misbruik komen niet alleen voor tijdens de gebeurtenis. Ook achteraf kunnen slachtoffers hiermee te maken krijgen. Rommerts: “Dit kan gebeuren op het moment dat ze aan het misbruik denken of als ze seks hebben. Het kan heel naar zijn om te merken dat zij iets voelen in de geslachtsdelen op het moment dat zij aan de situatie denken of erover praten. Denken aan of praten over de gebeurtenis of intiem zijn met iemand kan een trigger zijn, die opnieuw de angst of spanning van het misbruik oproept met de bijbehorende lichamelijke reacties.”

Als een slachtoffer veel last heeft van het misbruik en de gevolgen ervan, kan het fijn zijn om hulp te zoeken bij een professional die kennis heeft van seksueel misbruik, zegt Rommerts. “Bij een hulpverlener aankloppen stelt hen in de gelegenheid om vragen te stellen en zorgen te bespreken. Zo kunnen zij de hulp krijgen die ze nodig hebben. Door seksueel misbruik én de nasleep ervan, inclusief lichamelijke reacties, bespreekbaar te maken, halen we het uit de taboesfeer.”

Het kan ook helpend zijn om bij lotgenotengroepen aan te kloppen of ervaringsverhalen van anderen mee te lezen, bijvoorbeeld via de community van Slachtofferhulp Nederland. “Zo komen zij erachter dat er misschien meer mensen misbruik op deze manier hebben ervaren. En kunnen zij vergelijkbare ervaringen horen of lezen, zodat ze steeds beter kunnen begrijpen dat wat hen is overkomen nooit hun schuld is – zowel het misbruik als de reacties niet.”

Je kunt terecht bij Slachtofferhulp Nederland voor gratis emotionele, praktische en juridische ondersteuning. Bijvoorbeeld voor een luisterend oor, informatie over aangifte doen, hulp bij schadevergoeding en lotgenotencontact. Kijk voor meer informatie op slachtofferhulp.nl/jong of bel 0900-0101.

Spoedcursus consent: 'Je kan pas volmondig ja zeggen, als je ook volmondig nee kan zeggen'Lees meer