Je hebt genoeg gegeten, ploft neer op de bank en ineens overspoelt je een oergevoel: je móet iets zoets eten. En wel nu. Alleen koek, chocola of snoep kan dit verlangen vervullen.
Maar hoe komt dat eigenlijk? We vragen het aan het aan de voedingsdeskundigen van het Voedingscentrum.
Het snakken naar iets zoets komt zeker ergens vandaan, leggen de experts uit. “Een craving naar zoetigheid na een maaltijd heeft zowel een fysiologische als een gedragskant. Waarschijnlijk is het een combinatie van zogenoemde ‘sensorisch specifieke verzadiging’ en gewoontegedrag. Bij sensorisch specifieke verzadiging eet je iets hartigs, totdat je denkt dat je vol zit. Maar dan blijkt er toch nog een zoet toetje bij te passen. Je was dus sensorisch specifiek verzadigd. ”
Het gewoontegedrag ontstaat als je altijd iets zoets eet na de maaltijd, bijvoorbeeld omdat je daarmee bent opgevoed. De situatie ‘na de maaltijd’ triggert dan je zin in zoet. Maar ook individuele verschillen in honger- en verzadigingshormonen spelen mee, benadrukt het Voedingscentrum.
Bij het ontwikkelen van smaakvoorkeuren zijn verschillende factoren van belang. Een expert van het Voedingscentrum vertelt: “Smaken worden vaak aangeleerd. Zo leren kinderen zoete smaken kennen door bijvoorbeeld sap en limonade. Zout is vaak een toevoeging aan eten en zit in veel producten die we kopen. Fabrikanten testen producten bij consumenten op optimaal mondgevoel, knapperigheid en de ideale verhouding tussen vet, zout en suiker, zodat ze een onweerstaanbaar voedingsmiddel maken met een ‘dooreetfactor’. Dat verkoopt het best. Dat geldt voor babykoekjes en kinderontbijtgranen, maar ook voor chips en fastfood.”
Kunst in de keuken: met dit recept maak je een heerlijk suikervrij gebakje
Ook eetomgeving doet ertoe. “Bijvoorbeeld de marketing voor ongezonde producten via influencers, banners, geuren en commercials. Kinderproducten staan op ooghoogte van kinderen en bevatten figuurtjes en kleurtjes die hen aanspreken. Niet alleen smaakvoorkeuren en gewoontes, maar ook het aanbod – en de prijzen ervan – om ons heen beïnvloedt dus onze keuzes. We eten meer zoets als er meer zoets wordt aangeboden. Ook is zoetigheid gemaksvoedsel: het is overal beschikbaar. Je kunt het makkelijk overal eten, het is goedkoop en porties zijn vaak groot.”
De deskundigen van het Voedingscentrum leggen uit dat sommige dingen het beloningscentrum in de hersenen activeren. “Zoals drugs, mooie muziek en sporten, maar ook suiker en vet. Dit zorgt voor de afgifte van de stof dopamine, die een prettig gevoel geeft. Ons brein zegt ‘dat is lekker’ bij vette, zoute en zoete dingen.”
Als we ‘iets lekkers’ eten, dan gaat het van jongs af aan over snoep en koek, niet over fruit of groenten. Maar een toetje hoeft niet altijd ongezond te zijn. “Je maaltijd afsluiten met iets zoets kan ook prima binnen een gezond voedingspatroon. Je kunt hier eindeloos mee variëren. Kies bijvoorbeeld voor magere of halfvolle yoghurt met weinig of geen toegevoegde suiker, of eet een stuk fruit. Daarbij maakt het voor je gezondheid geen verschil of je kiest voor fruit van de versafdeling of diepvriesfruit. Eet je graag fruit uit pot of blik? Let er dan op dat je kiest voor fruit op sap, niet op siroop. Het sap bevat over het algemeen minder suiker dan siroop.”
Vitamines, kom maar door: is diepvriesfruit even gezond als vers fruit?
