Wat eten we vandaag: een handje potgrond, de wenskaart van je tante of toch liever een pluk haar? Mensen met de eetstoornis pica hebben een haast onbedwingbare neiging om oneetbare dingen te eten.
Psychiater Sebastian Cardona van Youz Rotterdam behandelt cliënten met pica en vertelt wat hij allemaal tegenkomt.
Pica is een zeldzame eetstoornis waarbij je dingen eet die niet voor consumptie bedoeld zijn. Magneten, zeep, verfschilfers, haar, papier, plastic of batterijen, het kan van alles zijn. Eens in de zoveel tijd belandt een pica-geval in de media, zoals de Franse man die in 2002 geopereerd moest worden omdat hij in tien jaar tijd 5,5 kilo munten naar binnen werkte. Mjam.
De stoornis komt niet vaak voor. In de afgelopen zeven jaar wandelden nog geen tien cliënten met pica de Rotterdamse kliniek van Cardona binnen. Pica is niet per definitie levensgevaarlijk, maar dat kan zich wel zo ontwikkelen – afhankelijk van wat je eet.
Wat mensen allemaal eten, en hoeveel, valt niet goed vast te leggen in een patroon. Daarvoor zijn simpelweg niet genoeg gevallen onderzocht. Vaak melden volwassenen zich niet omdat ze zich schamen, of gewoon omdat ze denken dat het geen kwaad kan. Bij de cliënten die zich wél melden komt Cardona allerlei voorkeuren tegen, van watergelkorrels tot chloordoekjes. Het een is risicovoller dan het ander.
Cardona: “Verf op waterbasis is bijvoorbeeld minder gevaarlijk dan oude afgebladderde verf, omdat die loodvergiftiging kan veroorzaken. Een hand aarde is niet meteen problematisch, maar het kan wél zijn dat parasieten je lijf binnenkomen. Bij het eten van genoeg haar loop je dan weer risico op het ontwikkelen van een haarbal, die operatief verwijderd moet worden.”
Een eenduidige oorzaak voor dit eetgedrag is er niet, maar Cardona vertelt dat er vaak onderliggende psychische problemen bij komen kijken. In sommige gevallen ontwikkelt de stoornis zich ook tijdens een zwangerschap, als een ongewoon alternatief op cravings. Cardona: “In de meeste gevallen gaat het om hechtingsproblemen, trauma’s of depressie. Het eten van gekke dingen verlicht bij veel van deze mensen de spanning in hun lijf, ze halen er een tevreden gevoel uit.”
Hij vervolgt: “Het kind dat bijvoorbeeld die chloordoekjes at was oprecht gek op de geur en smaak daarvan. Uiteindelijk bleek het om een onderliggend hechtingsprobleem te gaan. Toen we dat oplosten, verdween ook zijn trek in chloor. Gelukkig, want hij liep risico op het verbranden van zijn slokdarm.”
Maar goed, een beetje kind stopt natuurlijk van alles in zijn of haar mond. Moet je je dan meteen zorgen maken? Nee, zegt de psychiater. “Het is heel normaal dat kinderen tussen de 1 en 4 jaar ongewone dingen in hun mond stoppen, ze zijn aan het ontdekken. Dit hoort bij hun ontwikkeling. Het hoort wél te verminderen na verloop van tijd. Als een kind zich verder normaal ontwikkelt, begint het op te vallen als ze hier nog heel erg van genieten op zesjarige leeftijd.”
In zo’n geval adviseert hij om contact op te nemen met de huisarts, die je bij serieuze vermoedens van pica kan doorsturen naar specialistische zorg. De stoornis staat bijna nooit geheel op zichzelf, dus de behandeling ervan begint vaak met cognitieve gedragstherapie. “We kijken eerst waar het vandaan komt, daarna trainen met het afbouwen van dit gedrag. In sommige gevallen blijft de neiging om gekke dingen te eten altijd aanwezig, maar we kunnen je goed leren dit te onderdrukken.”
Lees ook
Zo praat je het best met je kind over een eetstoornis
