Tot bijna de helft van de vrouwen rond de 45 jaar heeft één of meerdere vleesbomen in de baarmoeder – maar lang niet iedereen weet dat. Hoe komen die daar, en vooral: hoe ernstig zijn ze?
LINDA.nl sprak met Babette Prick, gynaecoloog bij het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.
Vleesbomen zijn een soort balletjes gevormd door spierweefsel uit de wand van de baarmoeder. “Hoe groot ze zijn en waar ze zitten, varieert ontzettend. Sommige myomen zijn een paar millimeter groot, andere vele centimeters.”
Ze kunnen, grof ingedeeld, op drie verschillende plekken zitten, vertelt Prick. “Sommige vleesbomen zitten alleen in de baarmoederwand zelf. Andere steken uit naar de binnenkant van de baarmoeder, of juist naar de buitenkant.” In vrijwel alle gevallen zijn ze goedaardig.
Vleesbomen ontwikkelen zich onder invloed van de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron, die we allemaal hebben. Hoe langer je al menstrueert, hoe groter de kans op het ontstaan van vleesbomen. Tijdens en na de overgang krimpen ze juist, vertelt Prick.
“We weten niet precies hoe het komt dat sommige mensen wel myomen ontwikkelen en andere niet, terwijl ze dezelfde hormonen in hun lichaam hebben. Er lijkt een genetisch effect mee te spelen; als je moeder vleesbomen heeft, is de kans groter dat jij ze ook hebt. Ook zien we dat ze vaker voorkomen bij donkere dan bij witte vrouwen.”
Ondanks vruchtbaarheidsproblemen is Leonie nu zwanger: 'Ongelooflijk maar waar'
Of je klachten ontwikkelt, hangt af van het aantal vleesbomen, de grootte en de plaats, legt de gynaecoloog uit. “In de meeste gevallen zijn er geen klachten. Maar soms hebben vrouwen last van bovengemiddeld veel bloedverlies tijdens menstruaties. Dat komt doordat de vleesboom de oppervlakte van het baarmoederslijmvlies vergroot. Dat kan dan ook extra pijn geven tijdens de menstruatie.” Wie buitensporig veel pijn of bloedverlies tijdens de menstruatie heeft, raadt Prick hoe dan ook aan om naar de dokter te gaan.
Menstruatieklachten ontstaan vooral bij vleesbomen die in de wand of aan de binnenkant van de baarmoeder groeien. Groeit een vleesboom naar buiten, dan kan die tegen de blaas drukken. Prick: “Dan kun je last krijgen van loze aandrang: het gevoel dat je moet plassen terwijl dat helemaal niet zo is. Je kunt ook een drukkend gevoel in je buik ervaren.”
Ook dat is afhankelijk van de locatie van de vleesboom, legt Prick uit. De myomen die uitsteken in de binnenkant van de baarmoeder, hebben het meeste effect op een eventuele zwangerschap. “Je wordt dan net wat minder makkelijk zwanger, omdat het embryo zich minder goed innestelt. Ook is er in dat geval een iets grotere kans op een miskraam. Gelukkig is een vleesboom aan de binnenkant van de baarmoederwand vaak grotendeels te verwijderen zonder buikoperatie.”
“Er kan worden gekozen om grote vleesbomen in de wand zelf te verwijderen, voor een eventuele zwangerschap”, zegt de gynaecoloog. “Omdat die behandeling een grote buikoperatie is en ook nadelen voor latere zwangerschappen met zich meebrengt, wordt deze keuze altijd goed afgewogen op basis van het aantal vleesbomen, de grootte hiervan en je leeftijd.” Als voorbereiding wordt dan medicatie gegeven die de vleesbomen kleiner maken. Na de operatie mag je een halfjaar nog niet zwanger worden omdat je baarmoeder eerst moet genezen. Al met al kost dat dus best wat tijd, zegt ze.
In de meeste gevallen hoef je helemaal niets aan zo’n goedaardige vleesboom te doen, stelt gynaecoloog Prick ons gerust. Maar als je heftige menstruatieklachten hebt, kan het soms wel nuttig zijn. “Er zijn dan meerdere opties. Je kunt het bloedverlies afremmen met medicijnen, zoals de pil of de hormoonspiraal. En het medicijn dat de overgang nabootst, laat vleesbomen dus ook krimpen.”
Maar er zijn ook andere opties. “Vleesbomen aan de binnenkant van de baarmoeder verwijderen we meestal. Dat is een kleine ingreep die wordt uitgevoerd met een hysteroscopie, een kijkje in de baarmoeder via de vagina”, vertelt Prick.
Een myoom in de baarmoederwand of aan de buitenkant kan daarentegen alleen via een buikoperatie worden verwijderd. “Dat is een relatief grote operatie die vaak niet nodig is. Het wordt wel overwogen voor vrouwen met een kinderwens, maar als de kinderwens is afgerond, worden over algemeen niet de vleesbomen maar de hele baarmoeder verwijderd. Een alternatief daarvoor is emboliseren. Hierbij maakt de interventieradioloog de bloedvaten naar de vleesboom dicht. Zo kan een operatie om de baarmoeder te verwijderen vaak worden voorkomen.”
Vitamine D zorgt niet alleen voor sterke botten: 'Ook belangrijk voor vruchtbaarheid'
