Bevalplannen vrouwen uitgebreid veel eisen

Bevalplannen zijn steeds uitgebreider, zien deze gynaecologen, maar: 'Een bevalling is zo onvoorspelbaar'

03-09-2025 | Nivine de Jong

Iedere vrouw heeft andere wensen bij een bevalling. Waar de één liever in stilte bevalt, wil de ander juist muziek. Tegenwoordig blijven bevalplannen echter niet alleen bij wensen om het comfortabel te maken, zien gynaecologen Joris Cost Budde en Christianne de Groot.

Over dat vrouwen absoluut wensen mogen hebben, zijn Cost Budde en De Groot het eens. Ze moedigen het alleen maar aan. Blijven vasthouden aan die wensen, kan alleen ook tegenwerken. Een bevalling is immers onvoorspelbaar. “Sommige wensen zijn praktisch niet uitvoerbaar, of botsen met de medische verantwoordelijkheid voor de veiligheid van moeder en kind”, vertelt Cost Budde.

Bevalplannen en wensenlijsten

“Het is goed dat vrouwen zich uitspreken over wat ze willen tijdens een bevalling. De bedoeling is dat de barende de zich zo comfortabel mogelijk voelt. We kunnen ons zeker aanpassen. Je kiest dit vak omdat je er voor mensen wil zijn en omdat je hun wensen serieus wil nemen”, begint Joris Cost Budde, gynaecoloog in het BovenIJ ziekenhuis in Amsterdam. “Ik vind het heel goed dat patiënten zich voorbereiden op een bevalling en erover nadenken. Maar het is niet zo dat het zéker zo verloopt zoals in het bevalplan staat”, zegt Christianne de Groot. Ze is gynaecoloog in het Amsterdam UMC en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG).

Cost Budde schetst twee voorbeelden. “In de ene kamer loop ik om 4:00 uur ’s nachts een soort technotempel binnen waarbij de partner ‘PUSH IT’ schreeuwt op de beat en in de andere kamer is het volledig donker met flikkerende kunstkaarsjes waarbij ik niet mag praten – alleen fluisteren – tegen de barende en het woord ‘ontsluiting‘ niet in de mond mag nemen. Het is een schitterend vak.”

Social media

De patiënt blijft de baas, benadrukt Cost Budde. “We mogen niks doen tegen iemands wil in. Wel komt het soms voor dat wensen niet reëel zijn en iemand ideeën heeft die niet op de wetenschap zijn berust. Zo zien we steeds meer vrouwen die, meestal door social media, denken dat bevallen met pijnstilling of een keizersnede niet goed zou zijn. We adviseren wat het veiligst is voor moeder en kind. Gelukkig gaat de overgrote meerderheid daarin mee. Toch komt het soms voor dat de veiligste manier wordt geweigerd. Het kan lastig zijn om daar in een spoedsituatie rustig over te praten. We doen echt ons best en hebben het beste met iemand voor.”

Dat beaamt De Groot. “We willen het beste voor de patiënt. Als de patiënt iets echt niet wil, dan gaan we het niet doen. Tegelijkertijd bespreken we wel eerlijk welke risico’s er zijn. Daarom is het juist goed om een bevalplan tijdens de zwangerschap met ons te bespreken, dan kunnen we onze richtlijnen toelichten en erachter komen waarom een vrouw iets wel of niet wil. We maken bewuste keuzes en leggen die al vroegtijdig uit. Zo kunnen vrouwen beter begrijpen waarom we bepaalde handelingen soms wel of juist niet doen.”

Thumbnail voor Sanne kon in geen enkel ziekenhuis terecht en beviel in de auto: 'We zaten nog niet op de ring en ik kreeg al persdrang'

Sanne kon in geen enkel ziekenhuis terecht en beviel in de auto: 'We zaten nog niet op de ring en ik kreeg al persdrang'Lees ook

Druk op de zorg

Al langere tijd kampen ziekenhuizen met een capaciteitsprobleem. De druk op de zorg is groot. De Groot: “Onze tijd is schaars, en die willen we zo eerlijk mogelijk verdelen. In het huidige kraptemodel kunnen niet alle wensen worden verzorgd, hoe graag we het ook zouden willen. Is het medisch noodzakelijk, dan doen we het natuurlijk. Wil een vrouw nog blijven liggen omdat ze dat fijn vindt, kan dit helaas niet altijd. Als de bevalkamer nodig is voor de volgende patiënt, dan moeten we deze vrijmaken. We zien daarnaast dat mensen die hoogopgeleid zijn, goed kunnen verwoorden wat ze wel en niet willen. Er zijn ook mensen die dat minder makkelijk vinden, omdat ze minder goed Nederlands spreken of het niet durven. Ook zij hebben recht op goede zorg, die kinderen verdienen ook een goede start.”

Cost Budde ervaart hetzelfde. “De mensen met de meeste eisen zijn vaak de gezonde, hoogopgeleide mensen. Degenen die kwetsbaarder zijn hebben minder zorgvraag, maar verdienen ook zorgtijd. Soms zijn we wel een uur bezig om iemand te overtuigen van onze richtlijnen, terwijl spoedgevallen binnenkomen. Elk uur dat we met iemand praten, kunnen we niet aan iemand anders geven.”

Thumbnail voor Gynaecoloog oncoloog Afra over vrouwengezondheid: 'Social media staan vol fabels'

Gynaecoloog oncoloog Afra over vrouwengezondheid: 'Social media staan vol fabels'Lees ook

‘Bevalling is onvoorspelbaar’

Cost Budde en De Groot vinden het belangrijk dat vrouwen meer bewust worden van de onvoorspelbaarheid van een bevalling. De gynaecologen vinden het zorgelijk dat steeds meer vrouwen teleurgesteld zijn als de bevalling niet volgens plan verloopt. Cost Budde: “Voor veel vrouwen is het ideale beeld van de bevalling thuis in bad. Soms is dit echter niet veilig voor moeder en kind door noodzaak tot bewaking moeder en of kind. In het ziekenhuis doen wij ons best om ook voor vrouwen een mooie bevalervaring te maken. We moeten echter natuurlijk ook rekening houden met de veiligheid bij een risicovollere bevalling. Het beeld van een ideale bevalling moet er niet zijn.”

Om dit bewustzijn te vergroten, geeft Cost Budde zwangeren voorlichting over wat ze in het ziekenhuis kunnen verwachten, mochten ze daar bevallen. “En bij bevalcursussen, die meer gericht zijn op thuis bevallen, wordt een bevalling in het ziekenhuis ook steeds vaker meegenomen. Dat is heel goed.”

Thumbnail voor Verloskundige: 'Kraamzorg op maat verhoogt de druk op ónze schouders'

Verloskundige: 'Kraamzorg op maat verhoogt de druk op ónze schouders'Lees ook

Grenzen stellen

In Nederland werken veel verloskundigen zelfstandig in eerstelijnspraktijken. Die praktijken zitten meestal niet in een ziekenhuis. De Groot ziet dat vrouwen niet altijd door deze verloskundigen worden ingelicht over hoe het in een ziekenhuis kan verlopen, mocht het nodig zijn om daar te bevallen. “Ik denk dat het zwangeren helpt als daar geen ruis zit. Soms wordt een vrouw in het ziekenhuis geconfronteerd met een spoedsituatie en houdt ze zich vast aan wat de verloskundige zei. Dat strookt niet altijd met wat wij kunnen waarmaken, en dat is zonde. Ik vind het erg dat mensen hun bevalling soms een teleurstelling vinden. Dat is naar, en ook niet nodig, want iedere vrouw doet het goed en heeft altijd alles gegeven wat ze had kunnen geven. Er bestaat geen falen.”

“Het is belangrijk dat iedereen zich realiseert hoe kwetsbaar een vrouw zich tijdens de bevalling voelt”, zegt Cost Budde. “Ook in het ziekenhuis willen we daarom zoveel mogelijk comfort bieden en de regie bij de vrouw laten. Maar sommige wensen zijn praktisch niet uitvoerbaar, of botsen met de medische verantwoordelijkheid voor de veiligheid van moeder en kind. Op dat punt moeten wij als arts grenzen stellen, en dat doen we altijd met zorg en respect.”

Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.