Bert Bentsink (35) kreeg op zijn 22ste te horen dat een vrouw die hij amper kende onverwacht zwanger van hem was. Met zijn inmiddels 12-jarige dochter Hannah* heeft hij tot zijn verdriet geen contact meer.
In zijn boek Plotseling papa beschrijft Bert de dertien jaar waarin hij heeft geprobeerd het onverwachte vaderschap vorm te geven.
De 22-jarige Bert woont nog met huisgenoten en heeft net zijn eerste ‘echte’ baan in de communicatie als hij te horen krijgt dat de vrouw waar hij een vrijblijvende relatie mee heeft zwanger van hem is. Wat volgt, zijn dertien veelbewogen jaren waarin de ingewikkelde relatie met zijn ex het contact met zijn dochter zeer grillig maakt. De eerste jaren is hij slechts sporadisch aanwezig in haar leven, later is hij een betrokken vader met vaste zorgdagen. Uiteindelijk wordt het contact volledig verbroken.
Voor zijn audiodocumentaire Plotse Papa’s sprak Bert met lotgenoten, maar dit boek focust op zijn eigen verhaal. Dat begint met een aantal disclaimers. “Dertien jaar geleden hoorde ik dat mijn ex zwanger was en het boek is volledig op mijn eigen herinneringen gebaseerd. Die zijn niet feilloos”, legt hij uit. “Ik weet zeker dat mijn ex het ook nooit zo voor zich gezien heeft, en dat de situatie ook voor haar lastig moet zijn. Hoewel ik mild voor mezelf probeer te zijn, vond ik het belangrijk om eerlijk te zijn over de steken die ik heb laten vallen. Nu ik ouder ben, had ik veel dingen anders aangepakt.”
Inmiddels is hij een man van 35 die net weer vader is geworden van een zoon. Dertien jaar geleden was hij nog ‘een beetje naïef’, zegt hij. “Ik ben altijd een laatbloeier geweest – ik had bijvoorbeeld nog nooit een serieuze relatie gehad. Ik wist niet zo goed wie ik was en wat ik wilde.”
De jonge Bert weet dat hij ‘ooit’ kinderen wil, maar wel pas als hij zijn leven op de rit heeft. “Ik ben zelf opgegroeid met twee ouders in één huis, met een zus en een hond. Dat was het plaatje wat ik voor me zag. Ik moest eerst maar eens iemand tegenkomen, en dan alle vaste stappen doorlopen: reizen, samenwonen en vervolgens kun je misschien aan kinderen gaan denken.”
Schrijfster Lale Gül ontvlucht ouderlijk huis: 'Ik ben verstoten'
Zo loopt het niet. Bert heeft in 2012 een vrijblijvende relatie met de 29-jarige Fiënna*, die hij kent van werk. Wanneer blijkt dat ze zwanger van hem is, schrikt hij enorm. Alles in hem zegt: ik ben hier nog niet klaar voor. In het boek beschrijft hij hoe hij pleit voor een abortus, terwijl Fiënna het kindje wil houden. De enige vraag die overblijft is: doe je mee of niet? ‘Ineens werd de bal bij mij gelegd’, schrijft hij. ‘De beslissing om de zwangerschap wel of niet uit te dragen werd omgebogen tot een kwestie van betrokkenheid.’
Velen zullen zeggen: dat is haar goed recht. Bert is het daar ook mee eens, zegt hij. “Natuurlijk heeft de vrouw over een eventuele abortus uiteindelijk het laatste woord, logisch, het gaat immers om haar lichamelijke integriteit. Ik heb ook best geworsteld met de vraag of ik zoiets van haar kon verlangen. Mócht verlangen. Maar ik dacht ook: luister eens, die beslissing gaat ook míjn leven ontzettend beïnvloeden. Dus ik wil dat je weet hoe ik erin sta.”
“Achteraf denk ik wel dat ik daar kwaad bloed mee heb gezet, en dat snap ik ook. Je wijst immers iemand af op een heel kwetsbaar moment. Overigens was ik vervolgens wel redelijk snel aan boord en accepteerde ik dat er een kind kwam. Wat ik vooral lastig vond, is dat ze voor de bevalling niet wilde nadenken over hoe de toekomst eruit zou zien. Ze liet dat volledig bij mij en wilde daar geen afspraken over maken. En dat is al die jaren zo gebleven: nooit wilde ze er een gesprek over voeren.”
Na de geboorte is Bert meteen gek op zijn dochter. Toch erkent hij haar niet bij de geboorte. “Als ik ergens de tijd had kunnen pauzeren om het anders te doen, was het dat moment geweest. Ik heb me destijds proberen in te lezen over de juridische kant van het vaderschap, en de plichten die daarbij komen kijken – zoals alimentatie – riepen toen veel weerstand bij me op. Natuurlijk wist ik: alimentatie betaal ik voor mijn kind, niet voor de moeder. Maar die verplichting vond ik op mijn 22ste een beangstigend idee.”
Ook had er nog geen vaderschapstest plaatsgevonden, terwijl Fiënna op dat moment nog met haar ex samenwoonde. “Ik wist niet wat er daar allemaal gebeurde, dus wilde ik wel zwart op wit hebben dat het mijn kind was. Het liefst had ik de uitslag afgewacht, maar haar ex heeft zich voor die tijd opgeworpen om Hannah te erkennen. Waarom begrijp ik nog steeds niet. Hun relatie heeft nooit een vervolg gekregen en toch draagt mijn dochter nu zijn achternaam.”
Later blijkt dat Hannah inderdaad zijn biologische dochter is. Bert ziet haar in de eerste twee jaar meestal twee keer in de week: één keer om haar naar bed te brengen en één keer in het weekend overdag. Nooit zijn ze alleen. “Het voelde heel geforceerd en plichtmatig, bijna nep. Ik zag er soms tegenop om er naartoe te gaan en daar voelde ik me dan weer schuldig over. Nu weet ik dat het vaderschap niet altijd leuk hoeft te zijn, maar destijds werd ik overweldigd door mijn emoties. Ik vond dat ik tekortschoot.”
Het contact tussen Bert en zijn ex is rommelig. Soms belanden ze nog met elkaar in bed, soms ziet hij zijn dochter wekenlang niet. Nog steeds kan hij niet uitleggen hoe het precies zat. “Het was een gekke dynamiek van aantrekken en afstoten, waarin ik tegenstrijdige signalen heb afgegeven. Ook omdat ik bang was om de toegang tot mijn dochter te verliezen. Hoewel mijn ex het nooit heeft uitgesproken, merkte ik dat ze het hele ‘huisje-boompje-beestje-idee’ best had willen uitproberen. En dat was de enige troef die ik had. Achteraf is dat misschien wel manipulatief van mij geweest en had ik eerder een punt achter dat deel van onze relatie moeten zetten.”
Wat ouderverstoting doet met ouder en kind: 'Kan alleen gissen naar wat mijn ex over mij zegt'
In het gesprek benadrukt Bert meerdere keren dat zijn verhaal geen afrekening met zijn ex is. Hij noemt haar een goede moeder. “De zorgtaken lagen bij haar, en ook toen zag ik al hoe pittig dat was. Gelukkig heb ik dat destijds ook wel naar haar uitgesproken, maar nu ik zelf voor een baby zorg begrijp ik nog beter hoe druk je daar de hele dag mee bezig bent.”
Wanneer Hannah net twee jaar oud is, accepteert Bert een baan in Barcelona. Wonen in het buitenland is na een stage in de Verenigde Staten zijn droom. Hij schrijft dat hij dit plan aan zichzelf wist te verkopen omdat hij ergens had gelezen dat kinderen pas vanaf vier jaar actieve herinneringen vormen. ‘Omdat ik graag in die van Hannah wilde voorkomen, leek me dat een goed moment om me nadrukkelijker te manifesteren als vader.’
Bert hoopt in maximaal twee jaar zijn ‘wilde haren’ kwijt te raken. Ook denkt hij dat afstand kan helpen om de sleur van onduidelijkheid en verwarring te doorbreken. Een naïeve en wellicht ook egoïstische gedachte, beseft hij nu. “Het voelde alsof het niet uitmaakte wat ik deed, omdat ze toch afhankelijk was van haar moeder en niet van mij. Omdat ik er telkens maar een paar uurtjes was, kon ik haar niet lezen zoals ik dat nu bij mijn zoon wel kan.”
In Barcelona is hij uiteindelijk vooral ongelukkig. “Het was een vlucht en je neemt je problemen natuurlijk gewoon met je mee. Toen ik terug naar Nederland ging, wist ik dat ik geen half werk meer wilde doen. Natuurlijk was ik daarin ook afhankelijk van mijn ex, maar ik wist dat ik nu in een heel andere levensfase zat waarin ik een duidelijke plek zag voor mijn dochter.”
In Nederland breekt even later de gelukkigste periode met zijn dochter aan. Een jaar lang haalt hij Hannah donderdag van de naschoolse opvang en brengt haar zaterdagmiddag weer naar haar moeder. “Van school halen, naar bed brengen, kleertjes wassen en fruithapjes maken: ik ging echt zorgen. Ze is een heel lief, warm kind, maar ik merkte al wel dat ze met een loyaliteitsconflict worstelde en gereserveerd was. In de auto vergat ze dan vaak alweer dat ze had voorgenomen om afstandelijk tegen me te doen.”
De stress van de afgelopen jaren haalt hem al snel in. Bert krijgt last van paniekaanvallen en belandt in een burn-out. “Inmiddels begrijp ik wel waarom, maar destijds werd ik er totaal door overvallen. Pas bij de huisarts besefte ik dat ik mezelf totaal uit het oog was verloren en ongezond bezig was. Het is heel zwaar om continu je positie te moeten bepalen.”
Hoewel zijn ex begripvol op de situatie reageert, wordt het contact niet veel later abrupt verbroken via een appje. “Vanaf het begin was duidelijk dat de omgang met mij alleen maar plaats zou vinden zolang Hannah het wilde. Ik denk niet dat het goed is om een kind van zes of zeven met zo’n keuze te belasten. Ook maakte het onze verstandhouding best ingewikkeld. Kon ik streng voor haar zijn, of alleen de pretpapa uit angst dat ze het contact zou opzeggen?”
'Ik stond weer te huilen, gek wat voor een zacht ei het vaderschap van je maakt'
Door de jaren heen heeft Bert geprobeerd het juridische vaderschap alsnog vast te leggen, maar zijn ex stond daar niet voor open. Ook heeft hij tijdens zijn burn-out mediation voorgesteld. Het contact dat vijf jaar geleden verbroken werd, is nooit meer hervat. Bert heeft er uiteindelijk voor gekozen geen rechtszaak aan te spannen omdat de kans dat hij wint heel klein is.
Ook wil hij zichzelf, zijn dochter en zijn ex dat proces niet aandoen. “Op mijn audiodocumentaire Plotse Papa’s reageerden mannen van in de 40 en 50 die nog steeds zó boos en miskend waren, dat ik dacht: dit moet niet mijn voorland zijn. Ik wilde mijn energie steken in mezelf, zodat ik weer een beetje zin kreeg in het leven en mijn dochter, als ze ooit voor de deur staat, geen stressvolle, verbitterde gast voor zich krijgt. Daar heeft ze per saldo denk ik meer aan.”
Dit boek noemt Bert “zijn laatste oefening”. Voor nu moet hij het hoofdstuk afsluiten en het schrijven heeft daarin een therapeutische werking gehad. “Mijn dochter leeft en bestaat. Zolang er geen normale verstandhouding is, zal dat een rol spelen in mijn leven en de deur staat altijd voor haar open. Het is een kwetsbaar en persoonlijk boek geworden. Een document waarin mijn dochter kan lezen hoe ik het ervaren heb. Maar ik kan er nu wel met meer afstand naar kijken: ik ben niet boos of bitter.”
Vaak denkt hij terug aan de zin die hij las in het dagboek dat ze bij hem achterliet: lief dagboek wist je dat ik bert liever vint dan mama doei. “Soms ga ik er toch weer aan twijfelen hoe ze het bij me vond, maar dat zinnetje is dan toch een soort bevestiging dat ze het echt wel leuk heeft gehad.”
Hoewel zijn nummer al jaren geblokkeerd is, stuurt Bert nog geregeld appjes en kaartjes voor haar verjaardag. Hij vertelt haar over zijn vriendin, hun katten en haar nieuwe halfbroertje. Vroeger stond hij nog weleens onverwacht met een cadeau bij zijn ex op de stoep, maar toen haar moeder daar de laatste keer boos op reageerde, doet hij dat maar niet meer.
Toch houdt hij hoop. “Ik kan me niet voorstellen dat het hierbij blijft. Ze kan straks zelf met het openbaar vervoer en krijgt ooit een eigen mobiele telefoon. Misschien wordt ze in haar pubertijd wel weer nieuwsgierig naar haar vader, of als ze later zelf kinderen krijgt. De focus ligt nu op mijn gezin, maar ik wil altijd uitstralen dat ze hier welkom is en dat de deur openstaat. Voor nu moet ik accepteren dat ik een groot deel van haar jeugd gemist heb, maar ik hoop op leuk contact als ze ouder is.”
‘Plotseling papa: als het vaderschap te vroeg komt’ van Bert Bentsink is nu verkrijgbaar.
*De namen van Hannah en haar moeder Fiënna zijn vanwege hun privacy in het boek gefingeerd.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
undefined
