De een moet er niet aan denken, de ander vindt het heerlijk: samen in één bed slapen met je kind(eren). In dit artikel krijg je een inkijkje in de slaapkamers van vier moeders die hiervoor kiezen.
“Soms krijg ik verwonderde blikken of commentaar, maar dat interesseert me niet zo. Wie is iemand anders om te zeggen dat het raar is?”
Willemijn (36) slaapt al acht jaar samen met haar man en vier kinderen (8, 6, 3 en 1.5 jaar) in een zelfgebouwd familiebed van drie meter breed. “Dat klinkt groot, maar met z’n zessen is het toch aardig sandwichen”, lacht ze. “We slapen allemaal graag naast onze geliefde, maar kinderen waarvoor alles nieuw is in de wereld zouden alleen moeten slapen? Dat past niet, vinden wij, dus slapen ze lekker bij ons”, vertelt ze. Voor de komst van hun oudste stond een perfecte babykamer opgetuigd, maar die is nooit gebruikt. “Ik vond de co-sleeper naast ons bed al te ver weg staan.”
Zodra ze aangeven dat te willen, krijgen de kinderen een eigen bed of kamer. Willemijns oudste was 5 toen ze overstapte naar een eigen kamer. “Maar het duurde een jaar of twee voordat ze écht helemaal doorsliep hoor, tot die tijd kroop ze nog regelmatig bij ons. Het familiebed heeft sowieso al veel wisselende samenstellingen gekend. De ene keer liggen we met zijn allen, de andere keer slaapt iedereen ineens verspreid door het huis.”
Haar man slaapt de laatste jaren vooral in een apart bed op zolder, Willemijn ligt met de kinderen in het familiebed. “Of ik hem mis? Nee hoor, we zijn hier helemaal aan gewend. Met vier kids hebben we de nacht echt nodig om bij te tanken, dus we kiezen voor de best mogelijke slaapkwaliteit”, vertelt ze. “Dit werkt heel goed voor ons, maar ik denk niet dat samen slapen met je kind voor iedereen ideaal is. Je moet echt naar ieders behoeften kijken, van jezelf én van je kind, en dat ook steeds opnieuw blijven doen. Doe het alleen als je merkt dat het werkt.”
Inmiddels weet Willemijn veel meer over hoe je zo veilig mogelijk met elkaar in één bed kunt liggen, maar om zich heen hoort ze dat mensen het vaak moeilijk vinden om goede informatie over te vinden. “Het wordt op heel veel plekken afgeraden om dit te doen, maar daardoor ontbreekt het al snel aan goede informatie als je dit wél wil proberen”, vertelt ze. “Verbieden leidt tot onwetendheid en ik denk dat het veel verstandiger is om voorlichting op maat te geven. Dan voorkom je dat mensen op eigen houtje wat gaan proberen, omdat ze bang zijn voor een preek.”
Sanne Blauw, journalist op het gebied van ouderschap bij De Correspondent, is het daar mee eens. Zij schreef een uitgebreid artikel over samen slapen met je kind en dook in het wetenschappelijke onderzoek hierover. Wetenschappers zijn het erover eens dat bepaalde risicofactoren – zoals roken, alcoholgebruik of vroeggeboorte – het samen slapen gevaarlijk maken. Maar als die risico’s er niet zijn, is het dan nog stééds gevaarlijk? Daar blijkt tot nu toe nog geen sluitend wetenschappelijk bewijs voor gevonden te zijn. Er zijn slechts twee studies die dat onderzoeken, en die kunnen wegens verschillende onderzoeksmethoden niet goed met elkaar vergeleken worden.
In Nederland wordt samen slapen, ook wel bedding-in of co-bedding genoemd, door de Jeugdgezondheidszorg in ieder geval sterk afgeraden bij baby’s jonger dan vier maanden, en zes maanden als een ouder rookt. In het Verenigd Koninkrijk staat men hier positiever tegenover en wordt er meer ingezet op goede voorlichting, net als in Noorwegen en Spanje. Blauw pleit ook voor betere voorlichting in Nederland en benadrukte eerder al bij LINDA. dat deze ook echt op tijd gegeven moet worden.
“Best veel ouders overvalt de keuze om wel of niet samen te slapen. Op het moment van die keuze ben je vaak hartstikke moe en gestrest”, vertelt ze. “Dus het liefst ben je voor die tijd al goed geïnformeerd over hoe het veiliger kan. Het is en blijft een gevoelig onderwerp, omdat het gaat om risico’s voor de allerkwetsbaarsten in onze samenleving. Door meer openheid te creëren rondom dit onderwerp, kunnen we gevaarlijke situaties voorkomen.”
Sanne Blauw over veiliger samen slapen met je baby: 'De boodschap 'doe het niet' is te beperkt'
‘Veilig slapen’ is voor moeder Cindy sowieso een ingewikkeld begrip. Haar zoon Jack was namelijk een week oud toen hij ineens stopte met ademen. Na een spoedrit richting ziekenhuis komen artsen erachter dat hij een gaatje in zijn hart heeft, in combinatie met zware reflux. Jack blijft acht weken lang in het ziekenhuis, maar eenmaal thuis blijft zijn ademhaling te pas en te onpas stoppen. Talloze ziekenhuisbezoeken volgen. “Ik durfde hem absoluut niet alleen te laten. Maandenlang liet ik hem op mijn borst slapen, uit angst dat het opnieuw zou gebeuren en ik het niet zou merken”, vertelt Cindy.
“Na verloop van tijd stopten de ademhalingsproblemen, maar mijn angst bleef. Daar is het samen slapen wel uit voortgekomen, ja. Soms krijg ik daar verwonderde blikken of commentaar op, maar dat interesseert me niet zo. Wie is iemand anders om te zeggen dat het raar is? Samen slapen met je kind gebeurt in heel veel landen op deze manier.”
Inmiddels is Jack negen jaar oud en heeft hij een eigen kamer waar hij ook gewoon in speelt, maar slapen doet-ie nog elke avond in zijn moeders bed. Samen kijken ze daar wat tv en als Jack in slaap valt, vertrekt Cindy naar beneden voor haar eigen avond. Daarna kruipt ze weer terug haar bed, ook al ligt het niet altijd even lekker meer.
“Hoe groter hij wordt, hoe minder goed ik slaap. Ik merk het gewoon als hij zich omdraait en ben sowieso een slechte slaper, door mijn alertheid. Hij kan ook wel wakker worden van mijn gewoel”, vertelt ze. “Af en toe vraagt hij of-ie een nacht in zijn eigen kamer kan slapen, dus ik moet nu gaan loslaten. Ik vind dat lastig, maar het moet. Het belangrijkste is dat hij zich fijn voelt.”
In het huishouden van Doris (34) is het samen slapen juist ontstaan uit gemak. Als bewust alleenstaande moeder koos Doris ervoor om haar dochter Donna (nu 3) als baby in een ledikantje bij haar op de kamer te laten slapen. “Het was een praktische keuze. ’s Nachts was ik meteen bij haar voor de borstvoeding, of tijdens huilbuien. Gewoon veel makkelijker. Eigenlijk is het daarna doorgegroeid naar samen in een bed slapen. Ik vind het vooral heel erg gezellig. Als ik haar op (mijn) bed leg praten we nog even over de dag, we knuffelen of lezen we nog iets. Een heerlijke manier om de dag af te sluiten, ik word er zelf ook rustiger van.”
Donna heeft een eigen slaapkamer, prachtig in Disney-thema, maar die wordt nu voornamelijk gebruikt als knuffelopslag. “Alleen de katten hebben er nog maar in gelegen”, lacht Doris. “Ze speelt er wel hoor, dat wel. Soms vraagt Donna of ze daar mag slapen, maar alle keren belandde ze na een paar uur alsnog bij mij in bed. Ik denk dat het vanzelf verandert, misschien als ze naar de basisschool gaat? Als ze als ze ouder en zelfstandiger wordt, zal ze vast meer behoefte krijgen aan haar eigen ruimte. En dat is helemaal prima.”
Soms krijgt Doris vragende en verwonderde blikken als ze vertelt over haar slaapsituatie.”Ach ja. Je kunt het nooit écht goeddoen voor anderen, helemaal als het over opvoeden gaat. Dus ik kies voor wat nu het beste voelt voor ons”, aldus Doris. “Ik denk dat deze keuze deels ook voortkomt uit het feit dat ik een alleenstaande moeder ben. Ze heeft thuis alleen mij. Het is extra belangrijk voor me dat Donna zich fijn en gewenst voelt. Door het samen slapen hoop ik dat die liefde en geborgenheid nét wat extra binnenkomt.”
Het hele gezin in één bed: 'Waarom mag ik naast mijn man liggen en moet ons kind per se alleen?'
Daar kan ook Oana (40) zich in vinden. Zij is moeder van twee zoons (11 en 9). De jongste is een makkelijke slaper, maar de oudste heeft al veel gebroken nachten op zijn naam staan. “Tot zijn zesde sliep hij voornamelijk in zijn eigen bed, en dat leverde toen heel veel gedoe en slapeloosheid op. Soms lieten mijn ex-man en ik hem dan in ons bed slapen om verder gehuil en geprotesteer te voorkomen, ook al vonden we dat niet ideaal. Vooral mijn man had het liever niet, maar ja: je hebt op een gegeven moment toch je slaap nodig.”
Na een scheiding in 2022 zijn de jongens om de week bij hun moeder, waarvan ze dan vier tot vijf nachten bij haar in bed slapen. “Bij hun vader slapen ze samen op één eigen kamer, bij mij hebben ze twee aparte kamers: ik denk dat ze dat niets vinden en daarom nog bij mij kruipen. Mijn jongste doet het dus pas sinds de scheiding, ik denk dat-ie er stiekem best wat moeite mee heeft allemaal. Daar kan ik me wel schuldig over voelen. Als het samen slapen hen wat extra geborgenheid biedt, lijkt me dat helemaal prima.”
“We hebben superleuke gesprekken in bed en bespreken van alles: van voetbaltraining tot wie we leuk vinden. Maar ik moet eerlijk zijn”, geeft Oana toe. “Steeds vaker twijfel ik of dit wel de beste keuze is, vooral nu ze steeds ouder worden. Ik word weleens wakker met spijt, maar laat het dan diezelfde avond gewoon wéér gebeuren: omdat ik moe ben en het fijn vind om te knuffelen, of omdat zij er zelf om vragen. Ik grap weleens tegen ze ‘dat dit nu echt niet meer kan’, maar een serieus gesprek hebben we er nog niet echt over gevoerd. Daar wordt het toch wel tijd voor, denk ik.”
Oana krijgt af en toe commentaar van anderen op de keuze voor samen slapen met haar kinderen. “Dat het niet goed zou zijn voor hen, dat ze straks problemen krijgen in hun eigen relaties enzo. Een van mijn zussen vindt het bijvoorbeeld echt niet oké dat ik het zo aanpak met mijn zoons, ze keurt het af. En eerlijk gezegd weet ik ook niet wat de gevolgen hiervan zullen zijn. Ergens hoop ik dat ze uit zichzelf gaan vragen om meer privacy en zelfstandigheid, omdat ze zélf merken dat ze eraan toe zijn.”
Dit artikel is onderdeel van het LINDA.dossier SLAAP. Wil je meer lezen over dit onderwerp? Dat kan hier:
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Slaapdeskundige over nachtrust van een kind: 'Later naar bed in de vakantie is helemaal niet erg'
Op de website van Nederlands Centrum Jeugdgezondheid valt te lezen dat meerdere zorgverleners van mening zijn dat er voor samen slapen met een baby geen veilige slaapomstandigheden te creëeren zijn. Ze sluiten zich aan bij de JGZ-richtlijn, die het afraadt. Mocht je als ouders wél bewust kiezen voor samen slapen met je baby (of kind), raden zij aan om in ieder geval rekening te houden met onderstaande punten:
– Leg de baby altijd op de rug
– Begin hier niet aan als je rookt of gebruik maakt van alcohol, drugs, slaapmiddelen of medicatie met slaapverwekkende bijwerkingen
– Maak het bed veilig en voorkom dat het kind naar beneden, in kieren, spleten of tussen spijlen kan vallen. Zet het bed in het midden van de kamer, los van muren of ander meubilair. Verwijder, indien mogelijk, het bedframe of leg een boxspring/lattenbodem op de vloer, met daar een matras bovenop
– Gebruik geen waterbed
– Let op oververhitting van de baby
– Houd de baby uit de buurt van kussens, dekbedden en zware dekens
– Laat geen oudere kinderen, huisdieren of knuffels in bed
