‘Ik had hem moeten redden, dan had hij misschien nog geleefd. Zijn dood voelde als míjn schuld’

“HET EERSTE JAAR NADAT IK MIJN MANS GEHEIM HAD ONTDEKT, WILDE IK ALLEEN MAAR DOOD. Ik wist niet hoe ik verder moest. Niet zonder Luuk, mijn grote liefde. Niet zonder uitleg over alles wat boven water was gekomen. De gedachte dat ik nooit antwoorden zou krijgen, was onverdraaglijk. Ik dacht: laat me maar naar hem toegaan, misschien dat ik dan ga begrijpen wat er allemaal speelde.
Luuk en ik waren dertig jaar getrouwd. We waren een goede match: we versterkten elkaar en hadden het erg leuk samen. Ook toen onze drie kinderen uitvlogen. We genoten van ons mooie huis, de honden, de camper en van elkaar. Natuurlijk botsten we weleens, wie niet, maar ik durf oprecht te stellen dat we nog steeds net zo gek op elkaar waren als toen we trouwden. Ook van mensen in onze omgeving hoorden we altijd dat ze ons zagen als een mooi en happy stel.
Ik zie hem nog voor me, die laatste ochtend. ‘Tot vanavond, lieverd.’ Maar ’s middags kwam de politie aan de deur. Luuk was dood, een hartaanval. Terwijl hij toch zo fit, gezond en sportief was. Hij kampte wel met chronische stress. Luuk had een verantwoordelijke baan, reisde het hele land door. Dat vroeg veel van hem. Vooral omdat hij de hoge eisen uit zijn jeugd – hij was de enige zoon van zijn ouders – nooit los had kunnen laten. Nu had hij ook nog gehoord dat hij op zijn werk wegbezuinigd zou worden. Zou de spanning daarover hem fataal zijn geworden? Met overweldigend verdriet regelden onze kinderen en ik zijn afscheid. Het medeleven was enorm, iedereen was diep in shock. Op de een of andere manier wist ik de weken erna toch overeind te blijven; het zal de adrenaline zijn geweest. Geen flauw benul dat me nóg een dreun te wachten stond.

PINOPNAME OP DE WALLEN
Luuk en ik hadden altijd allebei parttime gewerkt om er echt samen voor de kinderen te kunnen zijn. We hadden een gezamenlijke rekening, maar ook een eigen rekening voor persoonlijke uitgaven. In die van Luuk had ik nooit inzage gehad – tot die rekening een maand na zijn dood werd vrijgegeven. Ik keek erop en zag een geldopname. Ik was verbaasd. Luuk had nooit cash op zak. Waarom had hij dan gepind? Ik keek waar hij dat gedaan had. Amsterdam, vlak bij de Wallen. ‘Ook dát nog’, schoot het door mijn hoofd.
‘Misschien was het coke?’ opperde de man van een vriendin een paar dagen later. Op dat moment wist ik al dat Luuk vaker geld opgenomen had. Veel vaker. De suggestie van drugs was een strohalm waar ik me graag aan vastklampte – coke was beter dan sekswerkers, het zou het minder persoonlijk maken. Maar in mijn hart wist ik beter. Al had ik, toen Luuk nog leefde, nooit iets vermoed. Sterker nog: ik had mijn rechterhand – mijn arm – erom verwed dat Luuk zoiets nooit zou doen. Never, dat paste helemaal niet bij hem. We hadden bovendien een fijn seksleven, we deden het nog altijd vaak. Toch vielen er direct bij het ontdekken van de pinopname allerlei kwartjes. Herinneringen aan situaties die ik indertijd als volstrekt onschuldig had bestempeld. Dat hij de thrillerserie Red Light van Halina Reijn niet samen had willen kijken. Dat hij weleens onbereikbaar was als ik belde. Of kortaf klonk, alsof ik hem stoorde. Ook had het me weleens verbaasd dat hij zo weinig spaarde. Maar ja: hij hield van luxe kleding. En dan die ene keer, jaren geleden alweer, toen ik tijdens een vrijpartij opeens had gezegd dat het leek of hij naar condoom rook. ‘Doe niet zo raar’, was zijn antwoord. Ik was hem lachend bijgevallen. Ja, haha, wat een onzin.
Het was dus géén onzin geweest. Dit kwam zo hard binnen, dat ik onmiddellijk besefte dat ik steun nodig had. Mijn kinderen wilde ik er absoluut niet mee belasten. Daarom nam ik mijn huisarts in vertrouwen. En een goede vriendin, die door een echtgenoot met een alcoholverslaving maar al te bekend is met geheimen. ‘Luuk verandert hierdoor niet voor mij’, was het eerste dat ze tegen me zei en daar was ik zo blij mee. Want het klinkt misschien gek, maar dat gold ook voor mij. Alles wat Luuk was – liefdevol, attent, betrokken bij ons gezin, de beste man die ik mij maar had kunnen wensen – stond nog steeds overeind. Net als mijn liefde voor hem. Nee, boos ben ik nooit geweest; al was dat ongetwijfeld heel anders geweest als ik dit had ontdekt terwijl hij nog geleefd had. Maar nu, midden in de rouw, brak het alleen mijn hart. Ik realiseerde me dat hij verslaafd moet zijn geweest, nooit erop uit om mij te kwetsen. Jongen toch, dacht ik. Wat moet je hier eenzaam om zijn geweest. Dat neemt niet weg dat ik verbijsterd was. Ontzet, volledig gebroken. Ik zat met duizend vragen. Sekswerkers achter mijn rug om: waarom? Sinds wanneer? Wanneer was de eerste keer geweest, wat had het betekend? Had ik hem wel echt gekend? Had hij ooit ontspannen naast mij op de bank gezeten of had zijn verslaving tussen ieder woord, elke kus van ons in gestaan? En jee, seks – séks! – zoiets intiems, iets dat zo van óns was? Ik had nooit iets gemerkt van vreemde wensen in bed. En het was ook niet zo dat hij vaker wilde dan ik. Hoe kón dit dan?

SEKSCLUBS EN MASSAGESALONS
Verdoofd kwam ik de dagen door. Werken ging sowieso nog niet, maar was nu helemáál uitgesloten. Ik ging op onderzoek uit. Ik wist te achter­halen dat dit tientallen jaren gespeeld had. Dat zijn prostitueebezoekjes steeds frequenter waren geworden, tot soms zelfs wel driemaal in de week. Altijd onder werktijd trouwens. Op zijn telefoon, bij Google Maps, ging ik al zijn opgeslagen routes na van de dag dat hij een pinopname had gedaan. Waar was hij geweest? Waar had hij lang stilgestaan? Ik zocht wat er in de buurt was, ben zelfs met mijn auto op pad geweest. Ik stuitte telkens op seksclubs en thuisadresjes. En op een hele hoop zogenaamd onschuldige massagesalons. Het kán niet anders of hij kreeg daar een happy end, anders zou hij die massages toch niet hebben verzwegen? Later – mijn zoektocht ging in kleine stukjes, te veel tegelijk kon ik niet aan – wist ik in zijn tweede telefoon te komen, die gevonden was na zijn dood. Een werktelefoon, had ik op dat moment gedacht; maar toen ik er met veel moeite in wist te komen, ontdekte ik dat de mobiel vol stond met nummers van seksclubs en prostituees. Met appjes als: ‘Heb je zo tijd?’ Afzender: ‘Peter’, zijn schuilnaam.