Twee jaar geleden is het inmiddels, dat de Black Lives Matter protesten opnieuw tot uitbarsting kwamen na de gewelddadige en volstrekt zinloze dood van de zwarte Amerikaan George Floyd.
Vier agenten arresteerden hem, hij werd gehandboeid en op de grond gelegd waarna de witte agent Derek Chauvin minutenlang met zijn knie op Floyds nek drukte. ‘Alsjeblieft’, probeerde Floyd nog. ‘Ik kan niet ademen.’
Het werd allemaal vastgelegd door toevallige voorbijgangers met hun mobiele telefoon. Terwijl Floyd om zijn moeder riep en het leven langzaam uit hem sijpelde, bleef Chauvin onverstoord met zijn knie op zijn nek. Misselijkmakend. Alsof er geen mens onder hem lag, maar een te temmen beest.
Floyd was het zoveelste zwarte slachtoffer van racistisch politiegeweld en de daarop volgende demonstraties waren meer dan gerechtvaardigd. Vooral omdat er zoveel stemmen klonken, en nog altijd klinken, dat de Black Lives Matter beweging en de leus ‘Black lives matter’ extremistisch of racistisch zou zijn. Zelfs intelligente mensen om me heen die uitgesproken antiracistisch zijn, hebben er moeite mee.
Nog te veel mensen denken dat BLM staat voor een uitzonderingspositie van zwarte mensen, terwijl die nou juist de uitzonderingspositie wil tegengaan. De inferieure uitzonderingspositie die maakt dat witte agenten onschuldige zwarte jongens straffeloos kunnen doden, onschuldige zwarte mannen zonder reden in de rug kunnen schieten, onschuldige zwarte vrouwen zonder gevolgen in hun eigen bed dood kunnen vermoorden.
Black Lives Matter betekent niet ‘alleen zwarte levens doen ertoe’, het betekent ‘zwarte levens doen er óók toe’. En niet alleen in Amerika, maar overal. De racistische schandalen in Nederland zijn niet meer bij te houden. De documentaire De Blauwe Familie maakte afgelopen week nog inzichtelijk hoe groot het racismeprobleem is binnen de Nederlandse politie. Het Toeslagendebacle is een ander voorbeeld.
Nog te vaak behandelen mensen anderen, die er anders uitzien, een andere cultuur, geloof of huidskleur hebben, anders. Op een minderwaardige manier. Ze worden achtergesteld, vernederd, ontmenselijkt.
Onze Middellandse zee is er de stille getuige van: de bodem is bezaaid met de lichamen van donkere mensen die een veilig heenkomen in Europa zochten. Onze buitengrenzen zitten vol met kampen waar mensen die een beter leven zochten onder afschuwelijke omstandigheden worden vastgehouden. Terwijl wij hier de ene na de andere corona-booster kunnen krijgen, blijft Afrika verstoken van vaccins.
Dit gaat niet om incidenten, maar om het structureel anders behandelen van donkere mensen. Denk nog maar eens terug aan het begin van de oorlog in Oekraïne, toen donkere migranten werden tegengehouden en witte Oekraïners met open armen werden onthaald.
Daar gaat BLM om. Zolang overal ter wereld mensen eraan herinnerd moeten worden dat zwarte en donkere levens niet minder waard zijn, is het nodig om te blijven herhalen dat ze ertoe doen, meetellen, net zo belangrijk en waardevol zijn. Dat ze gelijkwaardig behandeld moeten worden. Zwarte levens doen ertoe. Black lives matter.
