Vanaf het moment dat er zelfscankassa’s kwamen in mijn supermarkt maak ik er gebruik van. Ik vind ze handig, snel, je hoeft meestal niet in de rij. Kortom, ideaal. Het enige wat ik eraan mis, is het praatje met mijn vaste caissière bij wie mijn zus en ik altijd in de rij gingen staan, ook al was het nog zo druk, omdat ze zo aardig en belangstellend was. Maar toch, het gemak won.
Daarna kwamen de zelfincheckbalie’s op Schiphol. In plaats van een vriendelijke (of juist bitse) medewerker die je bagage aanneemt, labelt, je ticket uitprint en je een goede reis wenst, sta je nu voor een soort vierkante ruimte met een automatisch luik waar je dan zelf je koffer in moet plaatsen en netjes moet labelen voordat ie op de band meegaat, hopelijk richting jouw vliegtuig.
Als je bedrijven belt met een vraag, is het steeds zeldzamer een mens aan de lijn te krijgen. Zo eentje met een kloppend hart met wie je een gesprek kunt voeren, aan wie je uit kunt leggen wat er mis is, iemand die luistert, meedenkt. In plaats daarvan krijg je een eindeloos menu opgesomd en als je vraag er niet bij zit, moet je 0 indrukken en krijg je het menu opnieuw te horen of word je naar de website verwezen. Ik heb wel eens van totale wanhoop lopen vloeken tegen de computerstem, omdat er geen eind kwam aan de mogelijkheden en ik gewoon iemand wilde spreken die me verder kon helpen.
Sinds een aantal jaar zijn er ook virtuele modellen met eigen instagrampagina’s, volgers, deals met modemerken. Zeg maar alles waar gewone mensen die dromen van een carrière in de modewereld op hopen. Deze week las ik in NRC dat er nu ook de eerste virtuele influencer is met down syndroom. In het kader van de diversiteit. Terwijl er hordes echte mensen wachten op een kans.
Nu begrijp ik sowieso niet waarom je een virtuele versie van de meest overbodige menssoort zou maken. De totale leegte van de gemiddelde influencer is groter dan het zwarte gat. Maar daar gaat het me nu niet om: als alles geautomatiseerd wordt, als zelfs modellen virtueel worden, wat blijft er dan nog over voor de mens?
Interactie tussen mensen is belangrijk. Stel, alles wordt geautomatiseerd, dan weten mensen straks niet meer hoe ze moeten communiceren, hoe ze met anderen om moeten gaan, hoe ze zich tot de ander kunnen of moeten verhouden.
Empathie, de wil samen te leven, belangstelling, dat zijn geen kenmerken waar je zomaar mee geboren wordt, die leer je in het leven. Van echte mensen. Mensen met emoties, fouten, tegenstrijdige ideeën, een dosis gêne. Een echte blos op de wangen, niet eentje ingekleurd door een incel op zijn kamer.
Natuurlijk, ik doe er ook aan mee met mijn zelfscankassa, maar dat neemt niet weg dat we er gerust langer over mogen nadenken en debatteren, wat het betekent als de mens steeds overbodiger wordt gemaakt.
'De rechten die biculturele Nederlanders hebben, zijn niet dankzij hen, maar óndanks hen'
