Witte meisjes krijgen meer positieve opmerkingen van hun meester of juf op hun basisschoolrapport dan witte jongens en kinderen met een migratieachtergrond. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit Leiden.
Onderwijspedagoog en promovendus Antoinette Kroes deed onderzoek naar subtiele vooroordelen en zag hoe schadelijk die kunnen zijn.
Voor haar onderzoek bekeek Kroes 247 rapporten van basisschoolleerlingen. Die leerlingen zaten op verschillende scholen, in meerdere steden en ze hadden dus ook andere leraren. De opmerkingen van de betreffende juf of meester op de rapporten werden gecodeerd en er werd gekeken of de opmerkingen positief of negatief waren.
Over het algemeen kregen alle leerlingen meer positieve dan negatieve opmerkingen. Bij witte meisjes was het aantal positieve opmerkingen het hoogst. “Relatief vaak kregen zij opmerkingen als: ‘Je bent een lieve, slimme meid’, of ‘Je bent heel behulpzaam’. Bij jongens stond vaker: ‘Je moet netter worden en je huiswerk beter maken’”, vertelt Kroes op de website van de Universiteit Leiden.
Kinderen met een migratieachtergrond kregen de meeste negatieve opmerkingen. “Een rapport dat mij erg is bijgebleven is dat van een jongen met migratieachtergrond”, vertelt Kroes. “Bij ieder vak stonden negatieve opmerkingen. Alleen bij beeldende vorming stond dan: ‘Creatief. Hier zet je je wél in, maar dat zou je best nog meer kunnen doen.’ Zelfs dat ene positieve commentaar werd afgezwakt door iets negatiefs. In reacties op mijn onderzoek, bij presentaties en workshops en op social media, merkte ik dat mensen zich dat soort opmerkingen vaak nog decennialang kunnen herinneren.’
Veel leraren zijn zich niet bewust van deze vooroordelen. Volgens Kroes zitten vooroordelen over gender diep verankerd in onze maatschappij. “Over meisjes wordt vaak gedacht dat ze ijverig zijn en netter werken. Jongens worden eerder gezien als druk en ze zouden zich vaker misdragen. Ook als er feitelijk geen verschil in gedrag is. Bij kinderen met een migratieachtergrond zijn die vooroordelen soms nog sterker en dat werkt kansenongelijkheid in de hand.”
Verder keek Kroes ook naar de dubbele standaard die ouders hanteren ten aanzien van hun tieners. Wanneer het aankomt op zoenen en daten blijkt dat meiden eerder als ‘slet’ worden gezien en jongens als ‘player’. Daarnaast bleek uit haar onderzoek dat langdurige media-aandacht voor een zedenzaak met jonge kinderen als slachtoffer de houding van ouders ten opzichte van mannelijke babysitters negatief beïnvloed.
Hoogleraar Judi Mesman over antiracistisch opvoeden: 'Het vereist grondige zelfreflectie'
