Boudewijn van Spilbeeck was gisteren in het nieuws als de eerste Belgische tv-persoonlijkheid die van geslacht verandert. De Rotterdamse Janny maakte eenzelfde transitie door.

Zij voelde zich altijd al een vrouw, maar na het overlijden van haar moeder ging ze haar leven pas zo leiden. Wij spraken met haar.

Lees ook
Vlaamse journalist vanaf vandaag door het leven als vrouw: ‘Ik ben mijn nieuwe zelf’

Kleren van haar nichtje
Al vanaf haar vierde weet de inmiddels 65-jarige Janny dat zij eigenlijk als meisje door het leven wil. “In de zomer ging ik op vakantie bij mijn oma. Daar liep ik altijd rond in de kleren van mijn nichtje. Alleen dan kon ik, een paar weken lang, mezelf zijn.”

Trans in de jaren 50
Die zomers speelden zich af in de jaren 50, een heel andere tijd. “Het begrip ‘genderdysforie’ kenden we nog niet. Hoewel het voor mij serieus was, was het feit dat ik in meisjeskleren liep voor mijn oma en nichtje eerder grappig”, vertelt Janny. “Voorbeelden had je in die tijd niet; er was geen internet en we hadden nog geen tv.”

Verbergen voor visite
Ook thuis liep Janny regelmatig in de kousen van haar zus. Soms droeg ze een rok. Maar als er dan visite kwam, werd ze naar boven gestuurd. “Dan mocht ik pas weer naar beneden als ik een lange broek droeg”, vertelt ze. “Anders was het beschamend. Verder kon ik in huis doen en laten wat ik wilde. Ik kon die vrouwenkleding gewoon in de wasmand gooien.”

Zondagskrant
Behoorlijk ruimdenkend voor die tijd, maar toch kon Janny er met haar ouders nauwelijks over praten. “Ik heb me heel eenzaam gevoeld als kind. Toen ik een jaar of tien was, las mijn moeder in het zondagskrantje een artikel over transseksualiteit. Het ging over twee mannen die zich in Casablanca hadden laten ombouwen tot vrouw. Toen viel er een kwartje bij haar.”

‘Pubergedrag’
Dat betekende niet dat er ineens begrip was voor Janny’s gevoelens. “Ze besloot me naar een psycholoog te sturen. Daaruit volgde een lang traject van onderzoeken door psychologen en psychiaters. De conclusie? ‘Het zal wel puberaal gedrag zijn.’ Ik kreeg een pilletje, waarmee het ‘wel weer zou weggaan’.” Die pilletjes heeft Janny nooit geslikt. “Te bizar voor woorden toch? Dat de professoren zo wereldvreemd waren, terwijl zij mij zo bekeken.”

Lees ook
Zoontje van transgenderkoppel Louisa en Rosanna geboren

Dienstplicht
Toen Janny later in militaire dienst ging, stopte zij niet met vrouwenkleren dragen; ze trok die aan onder haar uniform. Bang om betrapt te worden was ze niet: “Ik had gelukkig een eigen slaapkamer waarvan de deur op slot kon. Het was een sport voor me om het te kunnen blijven doen, het was heerlijk en nódig. Na mijn dienst begon ik met carnaval vieren en dat bood uitkomst: één keer per jaar kon ik mij verkleden als vrouw en de straat opgaan zonder dat mensen mij vreemd aankeken.”

Bij Tineke
In 1995 was Janny te zien in de show van Tineke de Nooij met als thema ‘Mijn manier van leven’. Via een bevriende transgender was Tinekes redactie bij haar uitgekomen. “Ik werkte destijds bij een tuincentrum. Daar werd ik gefilmd als ‘man’; vervolgens ging de hele ploeg met mij mee naar huis, waar ik me als vrouw verkleedde. De reacties die ik na de uitzending kreeg waren enkel positief. Zowat iedereen begon erover. Dat ik dat durfde. Ik zei dan: ‘Het is geen kwestie van durven, dit is hoe ik ben.'”

‘Nu moet je gaan leven’
“Ik vond het destijds prima zoals het was: ik hoefde niet geopereerd te worden”, zegt Janny. Na het overlijden van haar moeder in 2011 veranderde dat. “De schoonmoeder van mijn zus heeft mij na haar crematie streng toegesproken: ‘Nu moet je eindelijk gaan leven.’ Dat heb ik enorm ter harte genomen; ik ben daarna privé volledig als vrouw gaan leven. Voor de buitenwereld en op mijn werk nog niet. Ik wilde eerst zeker weten dat ik sterk genoeg daarvoor was.”

Lees ook
Laverne Cox staat als eerste transvrouw op de cover van Cosmopolitan

Eye-opener
Na een incident bij busmaatschappij Arriva, waar Janny inmiddels aan de slag was gegaan, besloot Janny definitief voor een transitie te gaan. Met haar bus moest ze een noodstop maken om een ongeluk te voorkomen. Dat lukte op een haar na, maar enkele passagiers “vlogen door de bus”. “Ik maakte mijn rit nog af, maar erna zakte ik in elkaar. Ik besefte toen: het leven kan elk moment voorbij zijn. En het is al zo kort. Toen besloot ik dat ik vanaf nu écht mezelf wilde zijn.”

Broer/zus
Janny onderging twee operaties. Ze vertelt hoe haar broer André en zijn vrouw na een van die ingrepen naast haar bed stonden met een ballon met daarop de woorden ‘It’s a girl‘. “Het mooiste wat ik ooit gekregen heb”, noemt ze het. “Toen ik hem voor het eerst over mijn gevoelens vertelde, had hij het wel even moeilijk. Niet gek ook: je grote broer wordt ineens een zus. Maar hij is, net als mijn zus, altijd een enorme steun geweest. Zonder die twee zou ik het niet hebben gekund.”

Naar commentaar
‘Jan’ gaat nu dus door het leven als buschauffeur Janny. Vervelende opmerkingen krijgt ze haast nooit. “Ik maakte een keer mee dat er wat jongeren instapten en ineens gilden: ‘Het is een vent!’. Ik draaide me toen om en zei: ‘Jongens, ik laat jullie in je waarde; jullie mij ook?’.” Eén keer bleef zo’n groepje lacherig doen. Toen heb ik de bus stilgezet tot ze uitstapten. Daarna kwam een andere passagier verhaal halen, maar ik hoefde mezelf niet eens te verdedigen; dat deed een andere passagier al voor me.”

Op haar plek
Met haar werkgever is Janny hartstikke blij: het werkuniform werd vervangen door de vrouwenvariant en er werden flyers opgehangen met foto’s van haar als Jan en als Janny om alle collega’s te informeren. “Alle collega’s reageerden bijzonder goed.”

Lees ook
Hoe gezellig: Mark Rutte zit in de bus en Fred Teeven is de chauffeur

Janny’s verhaal
Het verhaal van Janny werd op papier gezet door Petra Broek (foto beneden), die op een gegeven moment bij Janny in de bus stapte. “Ze was de enige passagier en ging helemaal achterin zitten. Ik riep: ‘Nou, jij bent gezellig’, waarop ze naar voren kwam en we in gesprek raakten.” Janny gaat volgend jaar met pensioen, maar tot die tijd blijft ze genieten van haar werk en de vele passagiers die haar met ‘mevrouw’ aanspreken. Het hele verhaal lees je hier.

Op LINDA.tv vertelt transgender Bart, die ooit in LINDA. stond, hoe hij op zijn twaalfde begon aan pubertijdsremmers: