Het is precies tien jaar geleden dat de ramp met vlucht MH17 plaatsvond. Sophie (29) verloor haar hartsvriendin Frederique (19), die samen met haar grootouders en broer Robert-Jan op vakantie zou gaan.
Sophie blikt terug op 17 juli 2014 en vertelt LINDA. over haar band met Frederique.
Sophie – op dat moment 19 jaar oud – is op weg naar haar vriendin Anne voor een etentje als ze een appje krijgt: ‘Free ging toch naar Maleisië vandaag? Er is iets gebeurd met een vliegtuig’. Sophie maakt zich niet direct zorgen, er gaan dagelijks meerdere vluchten die kant op, maar dat verandert meteen als ze bij Anne arriveert. “Zij rende me tegemoet op de oprit en zei dat we meteen naar Frederiques huis moesten. Ze had Free’s vriendje gesproken, die alleen maar kon huilen aan de telefoon. Stil fietsten we die kant op. Bij aankomst hoorden we haar moeder huilen en wisten we zeker dat het écht mis was.”
De stekker wordt uit de tv getrokken, de Breaking News-beelden zijn wel het laatste wat vrienden en familie nu willen zien. Sophie merkt dat een soort instinct naar boven komt: “Op dat moment had ik nog hoop dat ze het misschien overleefd kon hebben. Alles in mij zocht naar manieren om haar veilig hierheen te krijgen, als ze maar weer dicht bij me zou zijn.” Na een paar uur wordt vluchtnummer MH17 bevestigd en is duidelijk dat er geen overlevenden zijn. Frederique, Robert-Jan en hun opa en oma zijn er niet meer.
Maria (59) deelt laatste appje van beste vriendin Petra vanuit vlucht MH17
Sophie en Frederique leren elkaar kennen op de middelbare school. Als fietsmaatjes trappen ze dagelijks 20 kilometer weg naar school en al snel verweven hun levens zich met elkaar. Zelfde bijbaan, zelfde hockeyteam, zelfde bijles wiskunde. De twee vervelen zich niet vaak dankzij logeerpartijen, winkelsessies en regelmatig ijsjes halen in de stad. “Vervelen was sowieso moeilijk met Frederique”, lacht Sophie. “Ze was een impulsief persoon en dat leidde vaak tot gekkigheid. Eerst doen, dan nadenken: dat was Free’s manier. Soms onhandig, maar vaak hilarisch.”
Frederique haalt haar diploma een jaar later dan haar beste vriendinnen, wat ze moeilijk vindt. “Ik ging studeren in Leiden en Anne in Amsterdam, maar zij zat nog op middelbare en woonde bij haar ouders. Natuurlijk veranderde daardoor de situatie, maar onze vriendschap bleef gelukkig goed overeind. We hadden heel veel contact en spraken regelmatig af voor etentjes.”
Eigenlijk willen ze met zijn drieën afspreken vlak voordat Frederique op vakantie naar Borneo gaat, het eindexamencadeau van haar opa en oma. Maar dat moet Sophie afzeggen door haar bijbaan: “Ik zag haar een week van tevoren nog wel op een festivalletje en appte haar nog om een fijne vakantie te wensen. Dat was eigenlijk ons laatste contact.”
Een foto van het festival waar Sophie, Anne en Frederique (links op de foto) elkaar voor het laatst zagen:
Dat Sophie in de eerste uren na de ramp bij Frederique thuis zit, ervaart ze als heel intens, maar ergens ook fijn. “Haar checklist lag bij wijze van spreken nog op tafel, en wat dingetjes die ze last minute tóch thuis had gelaten”, vertelt Sophie.
“Ik was in een ruimte waar zij nog maar net was uitgestapt, dat maakte het de enige plek waar ik wilde zijn. Maar het was natuurlijk ontzettend heftig. Ik sliep ’s nachts bijna niet, was mijn tijdsbesef kwijt en vergat continu dingen… Die eerste dagen waren echt een waas. Het enige ‘voordeel’ was dat ik in mijn eigen omgeving niet steeds opnieuw hoefde uit te leggen wat er was gebeurd: ik hoefde ze alleen maar te verwijzen naar het nieuws.”
Het duurt lang voordat Robert-Jan en Frederique geïdentificeerd kunnen worden, daardoor vindt de begrafenis pas plaats in december 2014. “Daar durfde ik niet te spreken voor de honderden aanwezigen, dus schreef ik een brief – die is meegegaan in hun kist”, vertelt Sophie.
“Het eerste halfjaar na haar dood was misschien wel het allermoeilijkst. Door die late identificatie kon ik eerst moeilijk beseffen dat ze weg was: ik dacht soms zelfs dat ik haar nog op straat zag lopen. En ondertussen gaat ‘het gewone leven’ ook gewoon door: je moet toch je punten halen om te kunnen blijven studeren. Ik liep overigens meteen achter: de nationale herdenkingsceremonie voor de slachtoffers van vlucht MH17 viel op een tentamendag.”
Het echte verwerken begint pas later en dat gaat niet per se van een leien dakje. Veel hulpverleners en therapeuten die ze tegenover zich krijgt, weten zelf óók niet wat ze met een ramp van deze aard aan moeten. “Ze konden daardoor niet echt tot me doordringen”, vertelt Sophie. “Ik was sowieso boos op alles en hulp aanvaarden lukte me daarom niet. Ik was mijn gevoel van controle kwijt en snapte niet hoe ik emoties moest toelaten. Het was echt best een gevecht met mezelf.”
Pas sinds een jaar of twee hebben al die emoties enigszins een plek gekregen. Ze draagt het verdriet voor altijd bij zich, maar kan het nu ook weer op een lichtere manier over Frederique hebben. “Ik kan er beter over praten, en ook weer leuke herinneringen van vroeger ophalen. Dat is heel fijn, want ik besef steeds beter hoeveel onze vriendschap mij heeft gevormd.”
“Sommige mensen die iets heel heftigs meemaken zeggen daarna ‘haal álles uit elke dag’. Ik ben daar niet zo van. Weet je hoe veel energie dat kost, om altijd maar ‘om te denken’ of op zoek te gaan naar lichtpuntjes? Rouw en verlies zijn soms gewoon heel moeilijk en dat is oké, je hoeft niet altijd meteen weer op de sneltrein te springen. Het is vaak beter om even een stap terug te doen, kijken wat voor jóu goed voelt. Daar heb je veel meer aan, weet ik nu.”
Erik en Petra verloren hun zoon tijdens examenvlucht: 'In mijn hoofd speelt een filmpje van de crash'
