Als Sam (33) in aanraking komt met Jehovah’s getuigen, voelt die zich meteen welkom. Tót die gevoelens krijgt voor een vrouw. Sam vertelt erover in de documentaire Jehovah: Van God Los, vanaf woensdag op Videoland.
Aan LINDA. Vertelt Sam over diens ervaring met de gemeenschap. “Ze richten zo veel schade aan. Het is belangrijk dat de waarheid naar buiten komt.”
Achter de façade van keurig geklede en glimlachende Jehovah’s getuigen die langs de deuren gaan om hun geloof te verspreiden, gaat een duistere wereld schuil, vertellen ex-getuigen in Jehovah: Van God Los. Maar wie meer wil weten over de misstanden, het geweld en het misbruik, loopt zelf tegen een gesloten deur aan.
Er wordt niet over gesproken. Wie tegen de organisatie ingaat, wordt uitgesloten en kan iedereen verliezen. Sam is begin twintig wanneer die voor het eerst in aanraking komt met de Jehovah’s getuigen. “Ik had geen contact meer met mijn familie en woonde in een nieuwe stad waar ik niemand kende. Via een vriendin kwam ik in contact met Jehovah’s. Ik dacht: ik heb niets te verliezen. Ik kan prima met ze in gesprek gaan.”
Soraya verliet Jehovah's Getuigen en moest breken met familie: 'Had de naam te schande gebracht'
Wat ze Sam die dag vertellen, klinkt hen logisch toe. “Dat ik zo sterk een familiegevoel miste, heeft een grote rol gespeeld bij waarom ik erbij ben gegaan. Achteraf zie ik heel helder in: je wordt ge-lovebombed als je er inkomt. Het is een heel erg warm bad voor iemand in een kwetsbare positie.”
Na een paar jaar bij de Jehovah’s komt Sam erachter dat die queer is. “Zoiets hoor je weg te stoppen, als Jehovah mag je niets met die gevoelens doen. Daar ging ik lang in mee, dan maar nooit een relatie. In het paradijs zou ik toch weer ‘volmaakt’ worden, zoals ze dat noemen. Dan zou ik niet meer queer zijn.”
Uiteindelijk wordt Sam toch verliefd op een vrouw, iemand van buiten de Jehovah’s getuigen. Sam kaart het aan bij de ouderlingen (leden met een bestuurlijke taak, red.). “Ik uitte mijn twijfels over het geloof. Ze wilden dat ik berouw toonde, maar dat had ik niet.” Een van de gesprekken neemt die op. Zo horen we in de docu dat Sam wordt aangesproken op diens homoseksualiteit, hoe die daarvan ‘genezen’ moet worden (‘beter maken’) en hoe die anders ‘de consequenties’ (uitsluiting) zal moeten dragen.
Op diens 31e wordt Sam uiteindelijk uitgesloten. Nu is die te zien in de Videoland-documentaire Jehovah: Van God Los. “Ik vind het belangrijk om de waarheid te vertellen over Jehovah’s getuigen, en hoe het is als je eruitstapt.” Het beeld dat Jehovah’s er zelf over schetsen, klopt volgens hen totaal niet. “Ze reageren af en toe weleens in de media. Dan zeggen ze ‘Zo heftig is het niet’, en ‘We veroordelen mensen die homoseksueel zijn niet’. Dat is gewoon niet waar. Ze richten zoveel schade aan. Het is belangrijk dat de waarheid naar buiten komt. Ik hoop dat als er ook maar één persoon is die twijfelt, dit het laatste zetje is om eruit te stappen.”
Sam heeft de documentaire al gezien, samen met andere ex-getuigen. Dat was spannend, maar ook prettig. “Als je erin zit, word je gehersenspoeld. Zelfs wanneer je eruit bent, denk je soms nog dat je hebt overdreven of dat het aan jezelf lag. Door het zien van de andere verhalen realiseerde ik me dat waar ik doorheen ben gegaan echt heel heftig was.”
De wetenschap dat andere getuigen de documentaire kunnen zien – ook al mogen ze dat van het geloof niet – vindt Sam spannend. “Ik weet dat ze er een oordeel over hebben. Ze geven je zo het gevoel dat jíj fout zit, dat ik bang ben dat dat schuldgevoel weer terugkomt. Als dat gebeurt, zoek ik contact met andere ex-Jehovah’s getuigen en mijn therapeut. Vorige week hebben we ook een meeting gehad met een mediapsycholoog. Dat was fijn.”
Nadat Sam verstoten werd, verloor ze iedereen uit de gemeenschap. “Ik ben nog steeds heel erg blij met mijn keuze om weg te gaan. In het eerste jaar was ik vooral druk met overleven, en het afgelopen jaar werden de mentale gevolgen heel heftig. Ik raakte in een depressie en ben tot twee keer toe opgenomen. Ik ben nu net anderhalve maand weer thuis. Dat is de nasleep van de uitsluiting. Maar ik heb er geen spijt van.”
De documentaire ‘Jehovah: Van God Los’ bestaat uit drie delen en is vanaf 13 maart te zien op Videoland.
Natasja Gibbs over jeugd bij Jehova's getuigen: 'Aan zelfexpressie werd niet gedaan'
