Monique Tuijp (35) raakt bij de brand in café ’t Hemeltje zwaargewond: meer dan de helft van haar lichaam is derdegraads verbrand. Het is deze jaarwisseling twintig jaar geleden dat dit verschrikkelijke drama plaatsvond.
Monique blikt terug op die avond en de twintig jaar die daarop volgden.
Bij de cafébrand in ’t Hemeltje komen tijdens de jaarwisseling van 2000-2001 veertien mensen om het leven. Nog eens ruim tweehonderd feestgangers raken zwaargewond nadat kerstversieringen door sterretjes in brand vliegen. Monique is een van hen. Ze was net vijftien jaar oud toen het gebeurde, maar naar eigen zeggen eigenlijk nog ‘een klein meisje van veertien’. Haar vriendinnen waren waren veel meer bezig met feesten en uitgaan.
“Ik had niet zo’n behoefte aan feesten op oudjaarsavond”, vertelt ze. “Ik had ook prima met mijn ouders thuis willen blijven om te gourmetten, maar ik ben toch gegaan. Ik liep de hele avond in en uit, en na het vuurwerk rond middernacht ging ik weer naar binnen om mijn vriendinnen een gelukkig nieuwjaar te wensen. Na een kwartiertje meldde ik dat ik het wel mooi vond en naar huis wilde, maar een vriendin vroeg of ik nog wilde blijven.”
Monique blijft nog even hangen en ziet een paar jongens achter haar rug om met wat sterretjes in de weer. Niet zo handig, denkt ze, maar ze trekt haar jas weer uit en denkt er verder niet over na. Luttele momenten later roept iemand ‘brand’ en draait ze zich om. “Het was één grote steekvlam, vlak achter mij. Het voelde heel heet, alsof het ’s zomers vijftig graden was. Ik heb gelukkig niet de herinnering dat ik op dat moment gekookt werd, al was dat eigenlijk wel het geval.”
Ze vlucht naar het voorraadhok, via een nooddeur. “Het openen van die deur heeft me waarschijnlijk mijn vingers gekost, de klink was super heet. Daar ben ik op de grond gaan zitten en dacht, ik droom. Dit kan niet, ik word straks wakker.” Wat er daarna gebeurd is weet Monique ook niet meer. “Ik werd uiteindelijk wakker op een trap. Of ik zelf via de voorkant van het café naar buiten ben gekomen of dat iemand me geholpen heeft, geen idee.”
Buiten wordt Monique nat gespoten en in het naastgelegen café koel gehouden. Ze is een rustig persoon en komt relatief kalm over, ook al hangen de vellen aan haar lijf. Monique: “Ik denk dat het de shock was. Ik herinner me nog flarden, maar het is tegelijkertijd een groot zwart gat. Ik weet dat mijn vader in de ambulance zat en dat ik mijn handen er raar uit vond zien, maar kon het allemaal niet goed verbinden.”
Uiteindelijk ligt Monique vijf weken in coma en blijft ze drie maanden in het ziekenhuis. 56 procent van haar lichaam is derdegraads verbrand, vooral haar gezicht en bovenlijf. In deze maanden ondergaat Monique wekelijks meerdere operaties om de schade zoveel mogelijk te beperken. “Alleen mijn benen zijn nog ‘normaal’. Daar hebben ze huid vanaf gehaald om mijn armen en de rest van mijn lijf weer dicht te laten groeien. Mijn rechterhand mist delen van drie vingers, die waren niet meer te redden.”
Monique in het Brandwondencentrum te Beverwijk.
Monique maakt een afspraak met haar fysiotherapeut: als ze kan traplopen, mag ze naar huis. Een verblijf in een revalidatiecentrum ziet ze allerminst zitten, dus ze bijt door en werkt hard om dat doel te halen. “Wat ging ik anders doen in dat ziekenhuis? Ik moest grotendeels in mijn isolatiekamer blijven en mijn ogen waren beschadigd, dus televisie kijken ging ook niet. Als ik niet zelf naar de fysio hoefde, ging ik daar alsnog naartoe. Kijken wat anderen aan het doen waren, of ik daar nog iets kon leren.”
Het lukt haar. Na drie maanden mag ze naar huis, waar ze verder aan haar herstel werkt. Een halfjaar later start ze aan haar vierde jaar atheneum. “Ik wilde mijn derde jaar niet overdoen. Ik moest en zou doorpakken. Dat kostte wel wat doorzettingsvermogen, maar dat heb ik gelukkig.” Na het afronden van haar middelbare school volgt Monique twee HBO-opleidingen, waarna ze aan het werk gaat.
Monique oefent in het ziekenhuis onder andere op skeelers.
Als haar gevraagd wordt wat voor impact de brand op haar leven heeft gehad in de afgelopen twintig jaar, reageert ze met wat twijfel in haar stem. “Ik denk dat ik er sterker van geworden ben? Tegelijkertijd was ik altijd al rustig en nuchter. Ik denk niet dat mijn leven heel anders had gelopen zonder de brand. Ik zou dingen niet heel anders aangepakt hebben. Ik had er wél anders uitgezien. Dat is denk ik het grootste verschil.”
“Ik vind mezelf niet superknap,” vertelt ze. “Maar dat vond ik vroeger ook al niet. Het is ook niet zo belangrijk. Ik ben intelligent en heb meestal wel wat zinnigs te melden. Ik vind mezelf een prima persoon zoals ik ben. Maar toen het net gebeurd was, werd ik er wel onzekerder van. Zou ik ooit nog iemand tegenkomen die me knap vindt?”
Lees ook
Column Simon Keizer: ‘We zaten als ratten in de val’
Het antwoord op die vraag? Ja. Inmiddels is Monique tien jaar samen met haar vriend, ze hebben samen twee zoontjes van zes en drie jaar oud. Die weten nog niet zoveel van het verhaal achter haar littekens.
“Ik houd het niet bewust achter, maar het interesseert mijn oudste nog niet zoveel. Als ik erover vertel, zegt hij ‘oké’ en begint hij over iets anders te praten. Hij vindt het gewoon volledig normaal: mama’s vriendinnen zien er ook zo uit, de vader van een vriendje ook. Hij weet genoeg over de brand om iets te kunnen vertellen als klasgenootjes ernaar vragen, maar dat is het wel.”
Monique en haar gezin.
Monique heeft ervoor gekozen om, naast alle noodzakelijke operaties, geen extra cosmetische ingrepen te laten doen. Op één na: ze heeft een paar jaar na de brand haar hoofdhaar naar voren laten ’trekken’. De voorste helft van haar hoofd was kaal door de brand, dus plaatsten artsen op de achterkant een ballon. Deze werd steeds verder opgerekt, waardoor de huid, met haar en al, meegroeide.
Monique: “Ik leek een soort Amy Winehouse, helaas vóórdat die look hip was. Het was een jaar doorbijten, maar ik ben heel blij dat het gelukt is. Ik heb nu een volle bos haar, allemaal van mezelf. Verder zie ik het nut van extra operaties niet zo in. Je gaat altijd zien dat mijn gezicht verbrand is, ik kan het niet verbergen. Hooguit iets verminderen, maar dan ben ik de enige die dat ziet. Anderen zien gewoon een gezicht vol littekens.”
Als het om uiterlijkheden gaat biedt Volendam een veilig nest. Iedereen in het dorp weet wat er gebeurd is in ’t Hemeltje en Monique is zeker niet de enige die met littekens rondloopt. Woensdagavond was ze met haar vriendinnengroep te zien in het tv-programma Volendam – 20 jaar na de brand. Monique vertelt dat de groep nooit uitgebreid heeft nagepraat over de traumatische gebeurtenis, maar dat haar vriendinnen wél steun boden.
“Je deelt die ervaring. We hebben allemaal dezelfde littekens en problemen. Na de revalidatietrajecten hadden we het vooral over triviale dingen en praktische zaken, zoals welke zonnebrand het minst blijft plakken tussen je littekens. Maar therapeutische praatsessies? Nee. Het was fijn dat we allemaal in hetzelfde schuitje zaten. Als wij gingen zwemmen, zagen we er allemaal ‘zo’ uit. Dan ga je gemakkelijker mee. En eerlijk: het valt me inmiddels niet eens meer op als mensen me wél nakijken, dat scheelt.”
Monique viert deze jaarwisseling nu net als vorig jaar: met vrienden en wat spelletjes. “Dit jaar ben ik iets meer met vroeger bezig, vanwege het ‘jubileum’ en de opnames voor het tv-programma. Maar verder? Oud & Nieuw doet me niet denken aan de brand. Ik heb het eigenlijk altijd al een flut feestdag gevonden. Wij houden het lekker klein.”
Al met al, is Monique anders naar het leven gaan kijken door de brand? “Ik ben niet zo filosofisch aangelegd”, vertelt ze. “Ik kan wel zeggen dat ik alles veel meer waardeer dan vroeger, maar het leven is ook gewoon druk. Zeker als moeder van twee kleintjes. Mijn kinderen zijn meestal superlief, maar soms een stuk minder.” Ze grinnikt: “Dáár hangt mijn levensgeluk vooral vanaf, nu de kerstvakantie zo lang duurt.”
Het EO-programma Volendam – 20 jaar na de brand was woensdag 30 december om 20.30 uur te zien op NPO 3.
Lees ook
10 x portretten en verhalen van mensen met brandwonden
