Het jaar 2019 is het jaar van de Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg (16). Niet eerder zette zo een jong meisje het belang van klimaatverandering op de kaart.
Van spijbelen voor het klimaat in eigen land tot het toespreken van VN-leiders tijdens klimaattoppen: dit is Greta Thunberg ‘het Zweedse klimaatboegbeeld’.
Geschreven door Kirsten Zijderveld en Anneloes Schohaus.
Greta staakte vorig jaar na de zomervakantie elke schooldag tot de parlementsverkiezingen in Zweden op 9 september 2018. Voor het Zweedse parlement vroeg ze met een spandoek aandacht voor klimaatverandering. Na de verkiezingen bleef ze elke vrijdag staken, en haar plan is om dat te blijven doen tot politici het Akkoord van Parijs na gaan leven.
In een opiniestuk in The Guardian schreef ze: “Ik hoorde voor het eerst over klimaatverandering toen ik acht was. Ik leerde dat het iets was dat mensen hadden gecreëerd. Mij werd verteld dat ik de lichten uit moest doen om energie te besparen en papier moest recyclen.” Ook schreef ze: “Als wij dit kunnen doen, waarom horen we er dan niet overal over? We kunnen niet langer volgens de regels leven, want de regels moeten veranderd worden.”
Lees ook
Jongeren blijven spijbelen voor klimaat na gesprek met Rutte: ‘We zijn nog niet overtuigd’
Greta riep in haar stuk andere studenten op om bij het parlement of een ander overheidsgebouw te gaan zitten, waar ze ook wonen. “Sommige mensen zeggen dat ik op school zou moeten zitten. Maar waarom zou een jong persoon moeten studeren voor een toekomst als niemand genoeg doet om die toekomst te redden? Wat is het nut van feiten leren als de belangrijkste feiten, gegeven door de beste wetenschappers, genegeerd worden door onze politici?”
In de media is vaak over Greta geschreven, omdat ze pittige uitspraken doet op klimaatbijeenkomsten. Op een TED-conferentie in Stockholm in november vorig jaar zei ze bijvoorbeeld: “We hebben al dertig jaar pep-talk en positieve praatjes gehoord. En sorry, maar het is nutteloos. Had het geholpen, dan was de uitstoot van gassen nu al gezakt. En dat is niet het geval.” Op de Klimaatconferentie in Katowice vorig jaar zei ze tegen de aanwezigen dat de huidige wereldleiders de toekomst van hun kinderen voor hun ogen stelen, en dat ze niet volwassen genoeg zijn om de waarheid te spreken.
Dat Greta er niet alleen voor staat is duidelijk. We schreven eerder al over de Nederlandse Lilly, die ook wekenlang elke vrijdagochtend spijbelde voor een beter klimaat. Greta is ook een rolmodel voor meerdere klimaatacties van scholieren (in onder meer België, Duitsland en Zwitserland). Zo spijbelden er in januari dit jaar drieduizend Belgische scholieren voor het klimaat, en liep Greta gisteren samen met de Belgische klimaatboegbeelden voorop in alweer de zevende klimaatmars. Voor die mars kwamen 7500 spijbelaars uit zowel België als andere landen naar Brussel om aandacht te vragen voor het klimaat.
Lees ook
Lilly (10) spijbelt al twintig weken lang elke vrijdagochtend voor een beter klimaat
Op 21 februari was er ook een mars van 4100 jongeren in Gent, en een week eerder werden 11.000 spijbelaars geteld. De achtste mars van Youth for Climate vindt volgende week donderdag plaats in Gent. In februari dit jaar was Greta in Parijs om de Franse jongeren te inspireren, omdat zij nog niet massaal de straat op komen.
Begin september kreeg Greta kritiek over zich heen vanwege haar Asperger. Harry Khachatrian, een journalist van een conservatieve Amerikaanse nieuwssite, plaatste een video van Greta waarop te zien is dat ze moeilijk uit haar woorden komt. Hij noemt haar ‘een arm meisje met autisme’ dat ‘uitgebuit wordt door monsters met politieke obsessies’.
Greta laat zich niet kisten en zegt dat Khachatrians kritiek op haar Asperger bewijst dat ze ‘aan het winnen is’. ‘Ik heb Asperger en dat betekent dat ik soms een beetje anders ben. En – onder de juiste omstandigheden – is anders zijn een superkracht.’
Lees ook
Klimaatactivist Greta Thunberg (16) heeft Asperger: ‘Het is een superkracht’
Daarnaast heeft Greta het afgelopen jaar verschillende keren VN-leiders aangesproken op hun acties met betrekking tot het klimaat. In augustus sprak ze zich direct uit tegenover Amerikaanse president Trump; hij moest naar de wetenschap luisteren.
Ze was op dat moment in New York voor een VN-conferentie. Tijdens dit evenement sprak ze zich op een zichtbaar emotionele en boze wijze uit over de slechte aanpak van de wereldleiders. Greta zei met stevige woorden: “Hoe durven jullie. Dit is allemaal verkeerd. Ik zou hier niet moeten zijn.” De toespraak van Greta vloog het internet over.
Lees ook
Greta Thunberg boos op wereldleiders tijdens klimaattop: ‘Hoe durven jullie’
Het is niet bij die ene keer gebleven dat Greta de confrontatie aanging met president Trump. Naar aanleiding van de boze uitspraken tijdens de VN-conferentie in New York, haalde Trump uit naar de zestienjarige. Hij bespotte haar speech met een sarcastische tweet. ‘Ze lijkt een erg gelukkig meisje dat uitkijkt naar een stralende en prachtige toekomst. Mooi om te zien.’
Op haar beurt veranderde ze haar Twitterbio in ‘Een gelukkig jong meisje dat zich verheugt op een stralende en prachtige toekomst.’ Bovendien zit ze begin november op de bank bij Ellen DeGeneres, die vraagt of een bezoek aan president Trump mogelijk is. “Ik begrijp niet waarom ik dat zou moeten doen. Dat is tijdverspilling”, zei de tiener.
Lees ook
Greta Thunberg over mogelijk bezoek aan Trump: ‘Dat is tijdverspilling’
De populariteit van het Zweedse klimaatmeisje zorgde voor vele bijzondere ontmoetingen. Zo sparde ze in september met oud-president Barack Obama over de klimaatcrisis en Leonardo DiCaprio noemde haar tijdens de ontmoeting ‘een leider van deze tijd’. In november meldde de acteur op Instagram dat hij hoopt dat de boodschap van Greta de wereldleiders wakker schudt.
https://www.instagram.com/p/B4VL7ZnFrjf/?utm_source=ig_embed&utm_campaign=loading
In 2019 heeft Greta Thunberg een aantal prijzen in de wacht gesleept. Zo nam ze in oktober de Internationale Kindervredesprijs 2018 in ontvangst uit de handen van aartsbisschop Desmond Tutu. In december werd ze uitgeroepen tot Persoon van het Jaar door TIME magazine, wegens haar inzet voor het klimaat.
Maar, Greta greep ook mis. Ze was volgens de bookmakers een grote kanshebber voor de Nobelprijs van de Vrede. Maar die prijs ging naar de premier van Ethiopië. Zelf weigerde Greta eind oktober de milieuprijs van de Noordse Raad. Ze vond dat de Scandinavische landen te weinig doen om milieuverandering tegen te gaan. En dus wees ze de prijs van maar liefst 50.000 euro af.
