Liveblog verkiezingen VS

21.49: Republikeinen claimen overwinning in Pennsylvania

De Republikeinen van president Trump claimen de overwinning in Pennsylvania bij de presidentsverkiezingen, hoewel nog lang niet alle stemmen zijn geteld. Ook hebben instanties of media daar nog niemand tot winnaar uitgeroepen.

Volgens het campagneteam staat een zege voor Trump echter nu al vast. Dat zou geen onderbuikgevoel zijn, maar simpele wiskunde, aldus het hoofd van het team.

We are winning Pennsylvania big, but the PA Secretary of State just announced that there are “Millions of ballots left to be counted.”

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 4, 2020

20.09 uur: Biden wint in Wisconsin
Joe Biden sleept nét de overwinning in de staat Wisconsin in de wacht. Biden kreeg 1.630.389 stemmen, ook wel 49,4 procent. Trump kreeg 48,8 procent van de stemmen. De staat is goed voor tien kiesmannen. Biden heeft nu 248 kiesmannen. Hij moet er 270 hebben om de 46e president van Amerika te worden.

BREAKING: Joe Biden wins Wisconsin. #APracecall at 1:16 p.m. CST. #Election2020 https://t.co/lGfinjTqT4

— AP Politics (@AP_Politics) November 4, 2020

19.06 uur: Trump wil hertelling stemmen in staat Wisconsin
Het campagneteam van president Trump wil dat de stemmen in de staat Wisconsin opnieuw geteld worden. Dat kondigen de Republikeinen aan nog voordat de uitslag bekend is gemaakt. Verwacht is dat uitdager Joe Biden nét aan de staat Wisconsin voor zich wint. Na telling van 99 procent van de verwacht stemmen, staat de Democraat op 49,4 procent en Trump op 484,8 procent. Een hertelling aanvragen mag, als het verschil minder dan 1 procentpunt is.

Er zijn berichten over onregelmatigheden in verschillende regio’s in Wisconsin, die volgens campagnemanager Bill Stepien serieuze twijfels oproepen over de geldigheid van de resultaten. Hij stelt dat het verschil duidelijk minder dan 1 procentpunt is, “dus zullen we onmiddellijk een hertelling aanvragen”.

17.15 uur: Mogelijk vandaag geen uitslag staat Pennsylvania
De Gouverneur van Pennsylvania zegt dat het kan zijn dat er vandaag, vanwege het stemmen per post,  geen uitslag komt. Rond 11.15 uur in de ochtend, lokale tijd, is bijna de helft van de briefstemmen in Pennsylvania geteld. Er liggen echter nog ruim een miljoen briefstemmen op de stapel.

In totaal is er nu zo’n 64 procent (5,5 miljoen) van de stemmen geteld. Trump staat 9 procentpunten voor op Biden in deze belangrijke swingstate, die 20 kiesmannen oplevert.

15.09 uur: Biden aan kop in swingstate Michigan
Joe Biden neemt de leiding in de belangrijke swingstate Michigan, nu er 94 procent van de stemmen geteld. De winnaar van deze staat krijgt 16 kiesmannen.

JOE BIDEN LEADS MICHIGAN. pic.twitter.com/81APJZ6JzB

— Ian Sams (@IanSams) November 4, 2020

14.30 uur: Biden lijkt winnaar in Wisconsin en loopt in Michigan in op Trump
97 procent van de stemmen is geteld en het lijkt erop dat Biden de 10 kiesmannen in de staat Wisconsin in zijn zak kan steken. Biden heeft momenteel 49,5 procent van de getelde stemmen en Trump 48,8 procent.

Ook in de staat Michigan loopt Biden in op Trump. Waar de Republikein eerst nog een fikse voorsprong had, hijgt de Democraat ondertussen in zijn nek. Dit is te verklaren omdat er in de laatste uren veel poststemmen en stemmen uit stedelijke gebieden zijn geteld. Democraten hebben in deze categorieën voordeel.

13.33 uur: Nederlandse politici reageren op toespraak Trump
Nederlandse politici hebben zich op Twitter uitgesproken over de toespraak van Trump, waarin de president zichzelf al de winnaar van de Amerikaanse presidentsverkiezingen noemde. Zo schrijft GroenLinks-leider Jesse Klaver dat het ‘gevaarlijk’ is wanneer een president de democratie ondermijnt. Hij vindt dan ook dat de Nederlandse regering Trump moet oproepen ‘de democratische regels na te leven’.

D66-Kamerlid Sjoerdsma is het met Klaver eens, en stelt dat het ‘niet aan ons is om de Amerikaanse president te kiezen, maar wel ‘om bevriende democratieën bij de les te houden’.

De situatie in de VS laat zien hoe belangrijk het is om te stemmen. Maar ook hoe gevaarlijk het is als een president de democratie ondermijnt door de winst te claimen voor alle stemmen zijn geteld.

De Nederlandse regering moet Trump oproepen de democratische regels na te leven.

— Jesse Klaver (@jesseklaver) November 4, 2020

Het is niet aan ons om de Amerikaanse president te kiezen, het is wel aan ons om bevriende democratieën bij de les te houden.

Blok moet samen met Europese bondgenoten duidelijk maken dat wij Trumps overwinningsclaim niet kunnen erkennen en dat álle stemmen geteld moeten worden.

— Sjoerd Wiemer Sjoerdsma (@swsjoerdsma) November 4, 2020

12.46 uur: Democraten lijken naast meerderheid in Senaat te grijpen
Op basis van de voorlopige resultaten ziet het ernaar uit dat de Democraten enkele zetels tekort gaan komen om de controle te krijgen over de Senaat, waar de Republikeinen nu een meerderheid van 53 zetels hebben.

Enkele Republikeinse senatoren die volgens de peilingen rekening moesten houden met het verlies van hun zetel, zoals Joni Ernst in Iowa and Steve Daines in Montana, wisten die toch te behouden. In Colorado versloeg de Democratische oud-gouverneur John Hickenlooper, een Nederlandse Amerikaan, wél de zittende Republikeinse senator Cory Gardner, en in Arizona won ook oud-astronaut Mark Kelly, zoals verwacht, van de zittende Republikeinse senator Martha McSally.

De fractievoorzitter van de Republikeinen in de Amerikaanse Senaat, Mitch McConnell, is herkozen. Hij versloeg zijn Democratische tegenstander, Amy McGrath. Zoals verwacht verloor de Democratische senator Doug Jones in Alabama van de Republikein Tommy Tuberville. Ook in onder meer Texas en North Carolina wonnen de Republikeinse kandidaten.

12.22 uur: stemmen tellen in Nevada gestopt, donderdag verder
De kiesraad van de staat Nevada heeft laten weten dat het tellen van de stemmen is onderbroken, en op donderdag om 09.00 uur (lokale tijd) wordt hervat. De staat is goed voor zes kiesmannen, die nog naar zowel Trump als Biden kunnen gaan. Biden staat minder dan één procent voor in Nevada, waardoor het heel spannend blijft. Als hij de staat verliest, wordt zijn route naar het Witte Huis een stuk moeilijker.

12.07 uur: Biden heeft meer kiesmannen dan Clinton in 2016
Joe Biden heeft inmiddels meer kiesmannen dan de Democratische presidentskandidaat Hillary Clinton in 2016 in totaal bij elkaar wist te verzamelen. Clinton verloor de verkiezingen vier jaar geleden van Trump met 227 kiesmannen. Biden heeft er nu 238. Trump staat op 213.

11.46 uur: gouverneur Pennsylvania reageert op oproep Trump
Na het campagneteam van Joe Biden reageert ook de gouverneur van Pennsylvania, Tom Wolf, op de toespraak van Trump, waarin de huidige president spreekt van fraude en oproept het stemmen te stoppen. ‘Ik heb de inwoners van Pennsylvania beloofd dat we elke stem zullen tellen’, schrijft de gouverneur op Twitter. ‘En dat is wat we gaan doen.’ De gouverneur ziet de oproep van Trump naar eigen zeggen als een aanval op de verkiezingen, de uitgebrachte stemmen van alle Amerikanen en de democratie.

Let’s be clear: This is a partisan attack on Pennsylvania’s elections, our votes, and democracy.

Our counties are working tirelessly to process votes as quickly AND as accurately as possible.

Pennsylvania will have a fair election and we will count every vote.

— Governor Tom Wolf (@GovernorTomWolf) November 4, 2020

11.12 uur: spanning in Wisconsin is om te snijden
In de staat Wisconsin is momenteel 95 procent van de stemmen geteld. Joe Biden neemt de leiding met met ruim 1.570.000 stemmen, maar het verschil is naar verluidt erg klein. De Amerikaanse statisticus Nate Silver spreekt van een verschil van slechts twintigduizend stemmen.

Wisconsin is één van de laatste drie belangrijke swing states. Samen met Pennsylvania en Michigan is de uitslag van deze staat doorslaggevend.

Now Biden +20K in Wisconsin. https://t.co/ZBmjLHIB3o

— Nate Silver (@NateSilver538) November 4, 2020

10.47 uur: Sloveense premier feliciteert Trump alvast
De premier van Slovenië heeft Donald Trump op Twitter alvast gefeliciteerd met zijn overwinning. De premier is ervan overtuigd dat de huidige president en zijn vrouw Melania, die in Slovenië is geboren, nog vier jaar langer in het Witte Huis zullen blijven. In de reacties krijgt de premier veel commentaar op zijn tweet. Twitteraars vinden dat hij eerst de uitslag moet afwachten.

It’s pretty clear that American people have elected ⁦@realDonaldTrump⁩ ⁦@Mike_Pence⁩ for #4moreyears. More delays and facts denying from #MSM, bigger the final triumph for #POTUS. Congratulations ⁦@GOP⁩ for strong results across the #US ⁦@idualliance⁩ ⁦ pic.twitter.com/vzSwt9TBeF

— Janez Janša (@JJansaSDS) November 4, 2020

10.28 uur: de eerste verkiezingsavond en -nacht in beeld
Het is inmiddels nacht in de Verenigde Staten, het tellen van de stemmen is in sommige staten voorlopig gestopt en wordt woensdagmorgen (lokale tijd) hervat. Zo ging de eerste verkiezingsavond en -nacht eraan toe.

De stemmen van een stembureau in Houston, Texas worden meegenomen om geteld te worden.

Aanhangers van Donald Trump wachten enthousiast de uitslag af in Miami, Florida.

Joe Biden vlak na zijn toespraak in Wilmington, Delaware (rond half 7 vanochtend, Nederlandse tijd).

Republikeinen die het groots hebben aangepakt volgen de verkiezingen voor de televisie in Sierra Vista, Arizona.

Donald Trump, vice-president Mike Pence, zijn vrouw Karen Pence en First Lady Melania Trump in het Witte Huis vlak voordat Trump een toespraak houdt (rond 9 uur vanochtend, Nederlandse tijd).

10.08 uur: campagneteam Biden reageert op uitspraken Trump
De oproep van president Donald Trump om te stoppen met het tellen van stemmen in verschillende staten is schandelijk, ongekend en onjuist. Dat zegt de manager van Joe Bidens campagneteam in een geschreven verklaring. ‘Het is schandalig omdat het een ongegeneerde poging is om Amerikaanse burgers hun democratische rechten te ontnemen. Het was ongekend omdat nooit eerder in onze geschiedenis een president heeft geprobeerd Amerikanen hun stem af te pakken in een nationale verkiezing. En het was onjuist omdat het niet gaat gebeuren. Het tellen zal niet stoppen. Het gaat door totdat elke geldige stem is geteld. Want dat is wat onze wet voorschrijft.’

Als de president probeert om via de rechter de telling stil te laten leggen – iets wat hij expliciet uitsprak – heeft het team van Biden ‘juridische teams klaarstaan om zich daartegen te verzetten’.

NEW from Biden campaign manager Jen O'Malley Dillon: "The president’s statement tonight about trying to shut down the counting of duly cast ballots was outrageous, unprecedented, and incorrect." pic.twitter.com/D0UOVqupk0

— Sabrina Siddiqui (@SabrinaSiddiqui) November 4, 2020

10.01 uur: ‘Uitslag doorslaggevende staten duurt nog even’
De uitslag in de staten Michigan, Pennsylvania en Wisconsin zal naar alle waarschijnlijkheid doorslaggevend zijn. Alle drie de staten zijn goed voor een groot aantal kiesmannen, dat zowel Trump als Biden naar een overwinning kan leiden. De kans is echter klein dat de uitslag in de drie staten op korte termijn komt. Eerder liet de staat Michigan al weten waarschijnlijk woensdag op z’n vroegst met de uitslag te kunnen komen, maar er bestaat ook nog een kans dat vrijwilligers tot vrijdag nodig hebben om alle stemmen te tellen. Ook in Pennsylvania en Wisconsin laat de uitslag waarschijnlijk nog even op zich wachten.

De drie staten waren voorheen overwegend ‘blauw’ – en dus in het voordeel van de Democratische partij – maar vorige verkiezingen wist Trump de staten te veroveren in de strijd tegen Hillary Clinton.

Ook in de staten Georgia, North Carolina, Nevada en Alaska wordt nog gewacht op de uitslag. Nevada gaat waarschijnlijk naar Biden, en Alaska grote kans naar Trump.

Een overzicht van de tussenstand om 10.00 uur.

09.19 uur: ‘Biden wint Arizona, een grote overwinning’
Joe Biden heeft volgens het Amerikaanse persbureau AP de staat Arizona gewonnen. Het persbureau beweert dat de Democratische presidentskandidaat daar niet meer ingehaald kan worden door zijn tegenstander. In dat geval krijgt Biden er elf kiesmannen bij. De overwinning is extra speciaal, omdat het de eerste keer in 24 jaar is dat een Democratische kandidaat daar wint. Bovendien koos Arizona in de afgelopen 72 jaar maar één keer eerder voor een Democratische kandidaat: Bill Clinton, in 1996.

Ook zou Biden de vier kiesmannen van de staat Maine hebben binnengeharkt, melden Amerikaanse media. De staat Montana is zoals verwacht gewonnen door Donald Trump.

08.33 uur: ook Trump houdt een toespraak, claimt overwinning
Na Biden heeft ook Trump een toespraak gehouden. “Eigenlijk hebben we deze verkiezingen al gewonnen”, zei hij. In diverse belangrijke staten moeten nog miljoenen stemmen worden geteld, maar volgens de huidige Amerikaanse president gaat hij een aantal swing states “overduidelijk” winnen.

Ook beweert Trump dat er sprake is van fraude. “We maakten ons op voor een groot feest, maar ineens stopte alles.” Hij zegt naar het Hooggerechtshof te willen stappen om het tellen van de stemmen te laten stoppen.

LIVE: President Donald J Trump https://t.co/J7hhaUPUf0

— Team Trump (Text VOTE to 88022) (@TeamTrump) November 4, 2020

08.17 uur: uitslag kan nog dagen duren
De uitslag kan over enkele uren al bekend zijn, maar het tellen van alle stemmen kan ook nog dagen duren. Zo verwacht de staat Michigan, een staat waarvan de stemmen waarschijnlijk cruciaal zijn voor de definitieve uitslag, pas woensdagavond (lokale tijd) met de uitslag te komen.

Een stembureau in New York.

08.02 uur: staten per kandidaat volgens Amerikaanse media
Donald Trump pakt volgens Amerikaanse media tot nu toe 23 staten. Die zijn samen goed voor 213 kiesmannen. Zijn tegenstander Joe Biden zou volgens de media al 21 staten te pakken hebben. Die staten zouden hem in totaal 224 kiesmannen opleveren. Voor een overwinning zijn 270 kiesmannen nodig.

Biden nam een grote voorsprong op Trump, maar inmiddels gaan de twee weer nek-aan-nek. Belangrijke staten als Pennsylvania, Michigan, North Carolina, Georgia en Wisconsin zullen uiteindelijk doorslaggevend zijn. Trump zou in al deze staten voorliggen op Biden. De huidige president van de Verenigde Staten pakte ook al winst in belangrijke staten als Florida, Texas, Ohio en Iowa.

07.22 uur: de tussenstand in beeld

Donald Trump has held onto Florida, clearing a big hurdle in his path to re-election.

But he's still trailing Joe Biden, as the Democratic nominee has racked up more than 220 electoral votes #ElectionNight https://t.co/JWHJNojIfz pic.twitter.com/e5v7kFv2yl

— Financial Times (@FinancialTimes) November 4, 2020

06.59 uur: ‘Ze proberen de verkiezingen te stelen’, aldus Trump
President Donald Trump schrijft op Twitter dat hij een grote voorsprong heeft op zijn tegenstander Joe Biden, ‘maar dat zij proberen de verkiezingen te stelen. Dat zullen we nooit toelaten’, aldus de president. Met ‘zij’ bedoelt Trump de Democraten.

Kort nadat Trump de tweet postte, plaatste Twitter er een disclaimer bij. ‘De inhoud is mogelijk misleidend’, staat bij de post vermeld.

We are up BIG, but they are trying to STEAL the Election. We will never let them do it. Votes cannot be cast after the Polls are closed!

— Donald J. Trump (@realDonaldTrump) November 4, 2020

06.47 uur: ‘Trump wint Florida’
Het lijkt erop dat Trump Florida heeft gewonnen. Dat meldde Fox News al eerder, maar nu bevestigen ook CNN en persbureau AP de uitslag van die staat. Een belangrijke zege; Florida wordt ook wel de belangrijkste swing state in de verkiezingen genoemd. Trump wint hiermee 29 kiesmannen.

06.44 uur: Biden houdt toespraak
De Democratische presidentskandidaat Joe Biden heeft een eerste reactie gegeven op de tussenstand, die aangeeft dat het verschil tussen Biden en president Donald Trump klein is. Biden houdt er vertrouwen in dat hij de verkiezingen gaat winnen, maar roept zijn achterban op om geduld te hebben.

De toespraak begint vanaf minuut 2.30.

Tune in as I speak to the nation live from Wilmington, Delaware. https://t.co/ye8knRucoz

— Joe Biden (@JoeBiden) November 4, 2020

06.35 uur: Trump wint aan momentum in slotfase verkiezingen
De Amerikaanse president Donald Trump lijkt de wind in de rug te hebben in de presidentsverkiezingen. De zittend president kreeg rond 06.00 uur Nederlandse tijd de ‘swing states’ Ohio, Texas en eerder ook al Florida toegewezen door Amerikaanse media. Hij won die staten ook in 2016 maar de Democraten hoopten de staten te veroveren op de Republikein.

Uitdager Joe Biden had vooral zijn hoop gezet op de staten Ohio en Florida om het verlies van zijn partijgenote Hillary Clinton in 2016 te wreken. Hij ging in beide staten vroeg aan de leiding, maar de Republikeinen wisten de achterstand in te lopen. Ohio is symbolisch ook belangrijk voor Trump en zijn partij. Geen Republikeinse kandidaat werd ooit president zonder die staat te winnen.

De Democraten moeten het nu goed doen in het noorden van het land om nog een kans te maken de presidentsverkiezingen te winnen. Kiezers in Pennsylvania, Michigan en Wisconsin lijken net als vier jaar geleden de doorslag te gaan geven. Iowa ging net als bij de vorige verkiezingen naar de Republikeinen.

06.11 uur: aanhangers Biden ongerust na uitblijven blauwe golf
Onder de honderden aanhangers van Joe Biden die zich hebben verzameld bij het Witte Huis, lijkt de nervositeit toe te nemen. Op grote schermen is te zien dat een blauwe golf tot dusver uitblijft.

“We wilden Joe Biden en Kamala Harris komen steunen en hoopten op een feestje”, zei een gepensioneerde ambtenaar. “Ik ben een beetje teleurgesteld in Florida, mijn thuisstaat.” De belangrijke zuidelijke staat gaat volgens Fox News naar Trump, die er ook al won in 2016. De 51-jarige vrouw erkende het spannend te vinden, maar zei ook dat ze nog steeds verwacht dat Biden nipt gaat winnen.

Ook andere aanhangers van Biden zijn er niet gerust op. “We voelen ons niet al te best”, vatte een 22-jarige student de sfeer samen. Hij sprak de hoop uit dat Biden weer inloopt als stemmen worden geteld die per post zijn gestuurd. “Ik denk dat Biden het nog steeds voor elkaar kan krijgen.”

05.39 uur: postdienst VS weigert bevel opsporen achtergebleven stemmen
Het Amerikaanse staatspostbedrijf US Postal Service (USPS) legt een gerechtelijk bevel om onmiddellijk achtergebleven briefstembiljetten op te sporen naast zich neer. Volgens The Washington Post zijn meer dan driehonderdduizend stemmen inmiddels onvindbaar.

De biljetten die zijn bedoeld om per post te stemmen, moeten naar verkiezingsfunctionarissen worden gebracht om er zeker van te zijn dat er geen stembiljetten worden achtergehouden, had de rechter bevolen. Veel staten tellen alleen stemmen die zijn binnengekomen voordat de stembureaus sluiten. USPS moet van een federale rechter de verloren stembiljetten opsporen op locaties in een aantal staten waar beide presidentskandidaten kans lijken te maken.

De advocaten van USPS stellen dat de werkprocessen van het postbedrijf te zeer verstoord zouden raken als het gerechtelijk bevel zou worden uitgevoerd. De posterijen hebben dinsdagochtend laten weten dat 300.523 stemmen door het hele land waren geregistreerd bij binnenkomst in de postsorteercentra, maar vervolgens niet door de scanners zijn gegaan om naar de stemmentellers te worden gebracht. Burgerrechtenorganisaties die zich inzetten voor het kiesrecht zijn bezorgd dat de honderdduizenden stemmen verloren zijn gegaan in het posterijensysteem.

Vraagbaak verkiezingen VS

– Hoe zit het precies met die kiesmannen? Hier lees je waarom je in de VS met de meeste stemmen tóch kunt verliezen.
– Presidentskandidaat Joe Biden koos Kamala Harris als zijn ‘running mate’. Wie is deze politica? Je leest het hier.