Premier Dick Schoof vindt het ‘jammer’ dat er op 4 en 5 mei protesten zijn geweest. Dat zei hij vlak nadat hij het bevrijdingsvuur in Wageningen had ontstoken.
Het interview werd naar binnen verplaatst omdat demonstranten op afstand ‘Free Palestine’ scandeerden. “Ik had gehoopt dat we zowel gisteren als vandaag met wat meer waardigheid de bevrijding zouden vieren”, aldus de premier.
Demonstreren is volgens de premier ieders “goed recht”, maar “het is gewoon jammer”. De protesten zijn veelal gericht op het kabinetsbeleid ten aanzien van Gaza. Schoof geeft aan “het niet gepast” te vinden om daar tijdens de Nationale Herdenking en Bevrijdingsdag aandacht voor te vragen.
De actievoerders hadden rode kaarten bij zich. Ze vinden dat het kabinet een rode lijn moet trekken bij de situatie in Gaza en zich daar veel explicieter tegen moet uitspreken, juist als op 4 en 5 mei wordt gezegd dat de gruwelijkheden van de Tweede Wereldoorlog nooit meer mogen gebeuren.
“Er gebeuren heel veel gruwelijkheden in de wereld”, reageert Schoof. “Er zijn nog steeds heel veel oorlogen en bij al die oorlogen gebeuren dingen die we eigenlijk allemaal niet willen: dat burgers slachtoffer worden van oorlogsgeweld. Daar moet je landen op aanspreken en dat doet Nederland ook, maar vandaag en gisteren gaat het over de vrijheid van Nederland en het herdenken van slachtoffers voor die vrijheid van Nederland.”
Toen Schoof het hoofdpodium van het festival in Wageningen opkwam, werd er boe geroepen en werd een rookbom op het podium gegooid. Eerder werd de toespraak van defensieminister Ruben Brekelmans verstoord door een pro-Palestijns protest.
De pro-Palestijnse protesten maandag in Wageningen gingen alle perken te buiten, vindt burgemeester Floor Vermeulen van de Gelderse gemeente. “Demonstreren mag, ook op 5 mei, maar dit was geen demonstreren, maar verstoren.”
Burgemeester Vermeulen zegt dat hij zijn excuses heeft aangeboden aan Schoof en Tusk voor de protesten. “Dit kan gewoon echt niet.” Volgens de burgemeester waren de acties niet aangemeld en was op het terrein waar maandag festiviteiten zijn ook geen protest toegestaan.
Op de Marijkeweg in Wageningen, waar maandagochtend naar schatting 250 tot 300 mensen actievoerden tegen onder meer de aanwezigheid van Schoof in Wageningen, mocht dat wel. “Ik heb begrip voor mensen die op 5 mei hun mening willen uiten, en dat kon ook. Maar dan op een andere plaats en op een ander moment, niet op deze wijze”, aldus Vermeulen.
Hoe het kan dat iemand tijdens de toespraak van Brekelmans langs de beveiliging en hekken op het 5 Mei Plein kon komen, wordt nog onderzocht, aldus Vermeulen. Hetzelfde geldt voor het gooien van een rookbom op het podium van het Wageningse bevrijdingsfestival.
Het comfort van de vrijheid die Europa kende, is voorbij, zei de Poolse premier Donald Tusk maandag tijdens de 5 mei-lezing in Wageningen. Hij verwees daarbij naar de oorlog in Oekraïne. De ervaringen van tachtig jaar geleden leren ons dat we dit alleen kunnen overwinnen als we samen optrekken, aldus Tusk.
De Poolse premier zei dat hij meer dan tien jaar geleden de hoop had uitgesproken dat herinneringen aan de misdaden uit de Tweede Wereldoorlog het beste tegengif zouden zijn om kwaad in de toekomst te voorkomen. “Maar dat was niet zo”, aldus Tusk. Oorlog en verwoestingen zijn in alle hevigheid terug in Europa sinds de Russische invasie van Oekraïne, zo sprak hij.
Tusk noemde onder andere de wreedheden in Boetsja en Marioepol “en tal van andere plaatsen”. We moeten onze ogen niet sluiten voor het kwaad, zei hij.
De premier benadrukte in zijn toespraak het belang van solidariteit, “het belangrijkste woord in mijn politieke vocabulaire”. Als we dit “donkere uur” willen doorkomen, moeten we sterk en vastberaden zijn, aldus Tusk.
Ook prees de premier de inzet van Poolse militairen tijdens de bevrijding van Nederland van nazi-Duitsland. We moeten weer zo sterk en dapper worden als de Poolse soldaten die tachtig jaar geleden hier vochten”, zei hij. “Dat zijn we aan hen verschuldigd.”
De 68-jarige Tusk was van 2007 tot 2014 voor de eerste keer premier van Polen. In december 2023 werd de liberaal opnieuw gekozen als minister-president. In de tussenliggende jaren was Tusk onder meer voorzitter van de Europese Raad. Polen is het eerste halfjaar van 2025 voorzitter van de Europese Unie.
Bevrijdingsdag: Ben jij vrij op 5 mei? Dit is wat je moet weten
