Instanties die mishandelde vrouwen moeten helpen, werken langs elkaar, stelt de Nederlandse Vrouwen Raad (NVR). De Raad pleit voor nationale coördinatie.
Geweld tegen vrouwen blijft in Nederland een enorm probleem. Elke tien dagen komt een vrouw om door ‘femicide‘.
Om een beeld te schetsen: bij bijna zes op de tien vrouwen die tussen 2015 en 2019 werden vermoord, was hun partner of ex de vermoedelijke dader. Het overkwam Humeyra (16), die door Bekir E. in 2018 werd doodgeschoten in het fietsenhok van haar school. Linda van der Giesen (28) werd in 2015 doodgeschoten door haar ex John F. op een parkeerplaats van een ziekenhuis.
97.000 vrouwen in Nederland hadden de laatste vijf jaar structureel te maken met fysiek of seksueel geweld, blijkt uit onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum.
Ook andere bevindingen zijn om te huilen:
Tientallen vrouwen in Nederland sterven jaarlijks door femicide, maar wat houdt dat in?
Nederland zette in 2015 een belangrijke stap op gendergebied door het Verdrag van Istanbul te ratificeren. Dit mensenrechtenverdrag van de Raad van Europa stelt eisen aan de aanpak van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld.
Het beleid om geweld tegen vrouwen te bestrijden is verdeeld over drie ministeries: Volksgezondheid, Welzijn en Sport; Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en Justitie & Veiligheid.
Dat ‘versnipperde beleid’ is inefficiënt en ineffectief, zegt de Nederlandse Vrouwen Raad. Uitvoeringsinstanties die mishandelde vrouwen moeten helpen, werken mede hierdoor langs elkaar heen. En zulke gebrekkige coördinatie verergert het leed en de pijn van slachtoffers.
Een groep van experts van de Raad van Europa stelde in 2020 vast dat Nederland goed bezig is, maar er is ruimte voor verbetering. Zoals het ‘genderperspectief’ versterken (het gaat om geweld tegen vrouwen). Ook adviseerde de groep dat VWS een rol vastlegt ‘van een coördinerend lichaam in de vorm van een geïnstitutionaliseerd rechtspersoon’.
De NVR zwengelt het onderwerp aan met een online petitie om dit (weer) op de politieke agenda te zetten. 28 maatschappelijke organisaties steunen het initiatief. Ze willen dat de uitvoering centraal wordt gecoördineerd. De nationale coördinatie zou zich op vijf actiepunten moeten richten:
Er zijn 40.000 handtekeningen nodig voor de petitie. Tekenen kan hier.
Gaat het thuis niet goed? Hier kun je terecht om te praten over huiselijk geweld
Een gecoördineerde aanpak is inderdaad van belang, reageert een woordvoerder namens VWS en OCW. ‘Van preventie tot vervolging. En die aanpak is er. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. De staatssecretaris van VWS is op landelijk niveau coördinerend bewindspersoon.’ De ministeries werken nauw samen en ‘dragen elk vanuit de eigen verantwoordelijkheid bij aan de aanpak, in nauw overleg met gemeenten/VNG.’
‘Vanuit het ministerie van VWS bestaat er twijfel of het toevoegen van nog een extra orgaan, een coördinator, ten goede komt aan slagvaardig beleid, naast de structuur zoals we die kennen, waarin we ook de monitoring en evaluatie hebben georganiseerd en de Inspecties hebben die toezicht houden. Wij zien daarvan, op dit moment, de meerwaarde niet.’
Hameeda Lakho: 'Mijn vader dwong me jarenlang mijn braaksel te eten'
Susanne zat in een gewelddadige relatie: 'Jij vertrekt tussen zes planken', zei mijn ex'
Ester werd jarenlang mishandeld: 'Jij maakt dat in mij los', zei mijn ex
Sylvana: 'Mijn man gooide dingen in mijn gezicht en scheurde kleren van mijn lijf'
De Conventie is tien jaar geleden ondertekend. 45 landen steunen het verdrag. Deze landen moeten geweld tegen vrouwen voorkomen, slachtoffers beschermen en daders veroordelen. Ze moeten discriminatie van vrouwen bestrijden, vechten voor gelijke behandeling van mannen en vrouwen en opstaan tegen geweld tegen mensen vanwege hun seksuele geaardheid. In het verdrag staat welk geweld strafbaar moet zijn, zoals psychisch geweld, stalking, seksueel geweld, gedwongen huwelijken, gedwongen abortus en genitale verminking.
Maar er is dit jaar veel gedoe. Turkije stapte in maart uit het verdrag, het zou “niet in lijn zijn met de traditionele familiewaarden” in Turkije. Opmerkingen over gendergelijkheid vindt het land onzin, en het verdrag zou homoseksualiteit ‘propageren’. Ook Polen wil eruit, omdat er elementen van een “ideologie in staan die de regering schadelijk acht”.
De woordvoerder van VWS en OCW wijst in haar reactie op de aanbevelingen van GREVIO, de groep experts die monitort hoe het gaat. Hoe kan Nederland beter aan de verplichtingen voldoen die voortkomen uit dit verdrag?
‘Rode draad in de aanbevelingen is dat de Nederlandse aanpak van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld onvoldoende gendersensitief is. Door rekening te houden met gender – verwachtingen die zijn gebaseerd op sekse – wordt deze aanpak effectiever. Gender doet er dus toe en daar wordt op ingezet. Het betekent dat rekening gehouden moet worden met ongelijkheden, afhankelijkheden, machtsverschillen en controle die voortkomen uit rolverwachtingen omdat iemand man of vrouw is.’
‘Het meer gendersensitief maken van de Nederlandse aanpak van geweld tegen vrouwen en huiselijk geweld is niet een kwestie van het simpelweg doorvoeren van beleidsaanpassingen. Het vraagt in de eerste plaats om bewustwording van de rol van gender bij geweld. Hier worden momenteel stappen in gezet zoals het aanbieden van trainingen in de regio’s en het ontwikkelen van een magazine speciaal over gender en een animatie over gender.’
