Longpatholoog Danielle Cohen noemt aantal vapende kinderen 'zeer zorgelijk': 'Soort Russisch roulette wie in het ziekenhuis belandt'

12-05-2025 | Julot van Opstal

Bijna één op de tien kinderen van twaalf jaar heeft al gevaped, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Vapen is niet alleen verslavend, het verstoort ook de ontwikkeling van de hersenen van een kind. In de nieuwe campagne ‘Nee tegen vapen’ richt het ministerie van VWS zich op ouders. Hoe bescherm je je kind tegen de gevaren van vapen en hoe ga je dat gesprek aan?

LINDA. praat erover met longpatholoog Danielle Cohen: “Voel je als ouder niet schuldig als je kind vapet, de tabaksindustrie is de boosdoener.”

‘Het blijft nooit bij één hijsje’

Het onderzoek, dat is uitgevoerd door Motivaction in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, laat zien hoe verslavend de stoffen zijn die de vapes bevatten. “Het blijft hierdoor nooit bij maar één hijsje”, licht Cohen toe. “Kinderen raken al binnen enkele dagen verslaafd. Het is daarom eigenlijk niet mogelijk om veilig te experimenteren.”

Van de vapende kinderen en jongeren geeft 38 procent volgens het onderzoek aan verslaafd te zijn aan vapen. Hiervan vapet één op de drie jongeren dagelijks. “Zeer zorgwekkend”, vindt Cohen. “Je krijgt in een kwetsbare fase ontzettend grote hoeveelheden nicotine binnen in de hersenen waardoor die zich niet goed ontwikkelen. We horen van jongeren dat zij in korte tijd zo verslaafd kunnen zijn dat ze ’s nachts wakker worden, hunkerend naar hun vape.’’

Thumbnail voor Diederik Gommers en andere artsen slaan alarm op TikTok: 'Zien vapen doet vapen, en dat moet stoppen'

Diederik Gommers en andere artsen slaan alarm op TikTok: 'Zien vapen doet vapen, en dat moet stoppen'Lees ook

‘Griezelig’

Cohen beschrijft de gevolgen van vapen als “griezelig”. “Hoe je gaat reageren op de stoffen in een vape, weet je niet van tevoren. Het is een soort Russisch roulette wie er in het ziekenhuis belandt. Doordat er zoveel verschillende soorten vapes zijn, is het moeilijk om te achterhalen welke stoffen op dit moment precies de boosdoener zijn bij jongeren die levensbedreigende longschade ontwikkelen, zoals een longbloeding of ernstige longontsteking.’’

Vapen op jonge leeftijd is daarnaast ontzettend slecht voor de ontwikkeling van de hersenen. “Het brein van kinderen en jongeren is nog work in process”, legt Cohen uit. “Omdat vapen zo verslavend en toegankelijk is, krijgen kinderen enorm hoge hoeveelheden nicotine binnen in de hersenen. Dit zorgt ervoor dat belangrijke hersenverbindingen die in die jaren moeten groeien, niet goed worden aangelegd.”

Gevolgen van vapen op het brein

De gevolgen? “Kinderen raken waarschijnlijk sneller verslaafd aan andere stoffen, ook kunnen zij problemen krijgen met concentratie en controle. Dit kan leiden tot impulsief gedrag en het hebben van slaapproblemen. Daarnaast kunnen kinderen sneller last hebben van angsten en depressie.” Daarbij voegt Cohen nadrukkelijk nog toe: “Je hersenen ontwikkelen zich maar één keer, terugdraaien kan dus niet.”

Ze merkt daarnaast op dat er heel wat misverstanden zijn rondom vapen. “De meest voorkomende is toch wel dat vapen gezonder zou zijn dan roken, dit is absoluut niet het geval. Maar de laatste tijd horen we jongeren ook zeggen: ‘Vapen is slecht, dan kan ik beter gaan roken’, maar dat is absoluut niet waar. Roken en vapen zijn allebei verslavend en dodelijk, op hun eigen manier.”

In gesprek met jongeren en kinderen

De longpatholoog gaat naast haar baan in het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) bij scholen langs om met kinderen en jongeren het gesprek over vapen aan te gaan. Door het creëren van een open en veilige omgeving hoopt ze de gevaren van vapen mee te geven.

Thumbnail voor Longpatholoog Danielle vertelt op scholen over vapen: 'Leerlingen hebben steun nodig, geen straf'

Longpatholoog Danielle vertelt op scholen over vapen: 'Leerlingen hebben steun nodig, geen straf'Lees ook

“Ik leg ze daarnaast uit hoe de tabaksindustrie werkt, dat er aan jou als vaper heel veel geld wordt verdiend en dat de omzet van die bedrijven enorm hoog is. Vaak worden de jongeren dan boos, het voelt onrechtvaardig.”

Dat die gesprekken belangrijk zijn ziet Cohen dus in de praktijk terug. De nieuwe campagne ‘Nee tegen vapen’, richt zich voornamelijk op de rol van ouders in de voorlichting over de gevaren van vapen. “Jongeren en kinderen kunnen de gevaren vaak nog niet inzien, we moeten ze daarom beschermen.”

Hoe ga je het gesprek aan?

“Verdiep je ten eerste in het onderwerp. Wat is vapen en waarom is het gevaarlijk?”, tipt Cohen. “Daarnaast is het nuttig om je te verdiepen in de manieren waarop je kind aan een vape komt. In dit geval gebeurt dit vaak via dealers die actief zijn op Snapchat. Vraag je af hoe Snapchat werkt en help je kind na te denken over hoe zij zich tegen dealers en reclame op social media kunnen wapenen.”

Vanaf welke leeftijd je het gesprek voert? “Je hoeft echt niet met een vijfjarige te gaan praten over vapen, maar ga het gesprek zeker aan met je kind vanaf groep acht. Vraag wat je kind ziet of hoort om zo een idee te krijgen van wat zij meekrijgen. Vraag bijvoorbeeld of je kind al weleens een vape aangeboden heeft gekregen.”

Thumbnail voor Dit doet vapen met je gebit: 'Reeks gezondheidsrisico’s, waaronder tandvleesaandoeningen'

Dit doet vapen met je gebit: 'Reeks gezondheidsrisico’s, waaronder tandvleesaandoeningen'Lees ook

De houding in het gesprek kan daarnaast het beste open en eerlijk zijn, zo adviseert Cohen. “Ben nieuwsgierig en laat je oordeel en advies thuis. Het is heel belangrijk dat tieners weten dat ze altijd bij jou als ouder terecht kunnen, óok als het misgaat. Je hebt als ouder een grotere rol dan je denkt, je denkt misschien dat je tiener het niks kan schelen, maar toch nemen ze jouw woorden altijd mee.”

‘Voel je als ouder niet schuldig’

Kom je erachter dat je kind vapet? Dan benadrukt Cohen dat je je als ouder niet schuldig hoeft te voelen. “Het kan ieder kind en iedere ouder overkomen. Realiseer je dat het voor tieners nauwelijks te doen is om weerstand te bieden aan de sluwe marketing van de tabaksindustrie – zij zijn echt de boosdoener.

Word dus ook niet boos op je kind, dit heeft geen enkele zin en vergroot alleen maar de kans dat je kind stiekem doorgaat. Het is jouw rol als ouder om je kind te steunen en alles op alles te zetten om je kind te helpen met stoppen.”

‘Professionele hulp vergroot de stopkans’

“Er zijn mogelijkheden die je kind daarbij kunnen helpen. Zo kan je kind gratis stophulp krijgen via professionele organisaties zoals WeQuit of Rookvrij en Fitter.” De hulp is gratis en gaat niet van je eigen risico af. “Gebleken is dat professionele hulp de kans op stoppen kan vergroten.” Voor ouders raadt Cohen daarnaast het boek Stoppen met vapen van Noor Rikkers en Sylvia Heddema aan.

De nieuwe campagne van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport start vandaag. De campagne is voornamelijk online zichtbaar en op de radio te horen. Op de website neetegenvapen.nl vind je daarnaast allerlei tips voor ouders. De voorlichtingscampagne heeft als doel om de kennis over het gedrag, houding en kennis over vapen onder jongeren te vergroten.