Klinisch psycholoog Iva Bicanic heeft een prijs ontvangen voor haar ‘bijzondere verdienstelijkheid betreft het seksuele klimaat in Nederland’.
Door de prijs kon ze met onderzoek een groot taboe blootleggen: de koppeling tussen traumatische herinneringen aan misbruik en de genitale respons (vochtig worden of een erectie). Aan LINDA. vertelt ze erover. “Heel belangrijk om hier bekendheid aan te geven.”
Bicanic is naast haar werk als klinisch psycholoog ook onderzoeker en hoofd van het Landelijk Psychotraumacentrum aan het UMC Utrecht & Centrum Seksueel Geweld. Tijdens een congres van de Nederlandse Wetenschappelijke Vereniging voor Seksuologie (NVVS) kreeg Bicanic de Van Emde Boas – Van Ussel-prijs uitgereikt.
De psychologe heeft een cruciale ontwikkeling in Nederland op gang gebracht, want dankzij haar weten veel meer mensen de weg te vinden naar het Centrum Seksueel Geweld, waarvan zij in 2012 de eerste locatie opende. Volgens juryleden heeft Bicanic met haar strijd tegen seksueel geweld tot iets unieks en buitengewoon waardevols geleid en verdient ze daarom deze prijs.
Iva Bicanic over helen na seksueel trauma: 'Praten móét niet, maar het moet wél altijd kunnen'
Bicanic heeft taboedoorbrekend onderzoek gedaan bij 162 mensen die vroeger zijn misbruikt: zij vertelden over de genitale respons die zij automatisch ervaren als ze terugdenken aan traumatische herinneringen, of omgekeerd: als ze vochtig worden of een erectie krijgen, denken ze automatisch terug aan het misbruik.
Bicanic voelt zich vereerd vanwege de waardering voor het werk waar deze prijs symbool voor staat, maar nóg belangrijker vindt ze dat ze met haar onderzoek een groot taboe heeft ontdekt, vertelt ze. “Dat veel mensen automatisch een genitale respons – vochtig worden of erectie – krijgen tijdens seksueel misbruik is steeds meer bekend. Maar hoe zit dat na misbruik? Hoe is de koppeling tussen herinneringen en de genitale respons/seksuele opwinding?”
Enkele slachtoffers vertelden haar bijvoorbeeld dat ze enkel seks konden hebben door aan het misbruik terug te denken, omdat ze anders niet vochtig werden. Dat ze tijdens het masturberen aan het misbruik denken, of bij voorkeur naar verkrachtingsscènes kijken in pornofilms. “Ze wilden er zó graag van af.”
Uit de verhalen van 162 slachtoffers, mannen en vrouwen, blijkt volgens de psycholoog dat er veel schaamte heerst rondom dit onderwerp. “Veel mensen vertelden er voor het eerst over, ook over de grote impact en langdurige doorwerking op hun leven. Het veroorzaakt veel leed, in het bijzonder in seksuele relaties. Veel mensen mijden relaties om zo aan die koppeling te ontkomen. Mensen zeiden bijvoorbeeld: ‘Het maakt me zo verdrietig dat mijn lijf zo doet’.”
“Het kunnen vertellen bleek al helpend in de zin van erkenning van het bestaan van die mix van schaamte, schuld, walging, verdriet en boosheid. Seksueel misbruik onthullen is al lastig en het onthullen van de koppeling tussen herinneringen aan misbruik en genitale respons is nóg moeilijker te bespreken. Daarom noemde ik het onderzoek: ik schaam me kapot.”
Dat ze meer bekendheid aan dit onderwerp kan geven, vindt Bicanic heel belangrijk. “Wereldwijd bestaan er geen publicaties over, dus ik ben heel dankbaar dat de deelnemers bereid waren hierover te vertellen. Nadat ik de resultaten bekend maakte, kreeg ik heel veel reacties van mensen die precies hetzelfde hebben en er never nooit over hebben verteld.”
Liselotte (25) werd misbruikt: 'Ik zag mijn vader langslopen terwijl het gebeurde, maar kon niet gillen'
