De operaties aan aangeboren hartafwijkingen bij kinderen worden voorlopig niet geconcentreerd in Rotterdam en Groningen. De rechtbank in Utrecht draaide hiermee het eerdere besluit van het ministerie van Volksgezondheid terug.
De universitaire ziekenhuizen van Leiden, Amsterdam en Utrecht hadden het besluit aangevochten omdat zij de operaties dreigden kwijt te raken.
Ernst Kuipers, inmiddels vertrokken als zorgminister en in het verleden baas van het Erasmus MC, besloot vorig jaar dat alleen Rotterdam en Groningen de operaties nog konden uitvoeren. Zijn voorganger Hugo de Jonge wilde de ingrepen juist concentreren in Rotterdam en Utrecht, tot woede van onder meer de noordelijke provincies.
Volgens het ministerie zou het beter zijn om de operaties te concentreren. Elk centrum zou dan ongeveer zestig operaties per jaar uitvoeren bij pasgeboren baby’s. Als het aantal operaties stijgt, gaat ook het niveau omhoog, is de uitleg. De eisende ziekenhuizen zeggen dat het aantal van zestig nergens op gebaseerd is, en dat de minister daarmee ook niet heeft aangetoond waarom er per se maar twee ziekenhuizen over kunnen blijven, in plaats van drie of vier of vijf.
Minister Kuipers kan voorlopig door met centralisatieplan kinderhartchirurgie
Volgens de rechtbank hebben ze gelijk. Kuipers heeft volgens de uitspraak niet goed onderzocht of het wel nodig is om nog maar twee ziekenhuizen de operaties te laten uitvoeren. Het is daardoor niet duidelijk of dit besluit “noodzakelijk en evenwichtig en daarmee evenredig is”.
Leiden, Utrecht en Amsterdam hadden ook gezegd dat het slecht is voor hun zorg als de kinderhartchirurgie verdwijnt. Medewerkers zouden dan vertrekken en behandelteams uit elkaar vallen. Daar had de toezichthouder, de Nederlandse Zorgautoriteit, ook voor gewaarschuwd. De autoriteit adviseerde om eerst verzachtende maatregelen te nemen en daarna pas te concentreren, maar Kuipers draaide dat om. Hij besloot de operaties te concentreren, en gaf de ziekenhuizen 2,5 jaar de tijd om zelf maatregelen te nemen om de klap te verzachten. Dat vindt de rechter niet genoeg. De minister had beter moeten nadenken over de gevolgen van zijn besluit.
Minister Kuipers negeert advies en blijft bij besluit: nog maar plek voor twee kinderhartcentra
Demissionair zorgminister Conny Helder betreurt de uitspraak van de rechter om de kinderhartchirurgie niet te centraliseren in Rotterdam en Groningen “ten zeerste”. Met dat besluit gaat een streep door het plan uit de koker van Ernst Kuipers die woensdag per direct stopte als minister. Helder neemt zijn taken voorlopig over.
Helder spreekt van “slecht nieuws” voor alle betrokkenen, en vooral voor de patiënten. Volgens haar hebben zij na een lange periode van discussie over de concentratie recht op duidelijkheid. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gaat de uitspraak van de rechtbank in Utrecht de komende weken “zorgvuldig” bestuderen, en kijken hoe nu verder met het dossier. Helder gaat ook in gesprek met patiënten, betrokkenen en alle UMC’s.
Nederland heeft nu vier centra voor kinderhartchirurgie. Een daarvan is het Centrum voor Aangeboren Hartafwijkingen Amsterdam-Leiden (CAHAL), dat is opgezet door het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en Amsterdam UMC. De andere drie centra zijn bij de universitaire ziekenhuizen in Utrecht (UMCU), Rotterdam (Erasmus MC) en Groningen (UMCG). Leiden/Amsterdam en Utrecht willen nauwer samenwerken.
Het Erasmus MC in Rotterdam is teleurgesteld over de uitspraak van de rechtbank in Utrecht. “Met de vertraging die dat tot gevolg heeft voor deze zorg in Nederland is niemand gediend. In de eerste plaats de patiënten niet”, stelt het Erasmus MC. Volgens het ziekenhuis is concentratie van kinderhartchirurgie “essentieel om de kwaliteit van zorg nog verder te verbeteren”. “Onderlinge afspraken moeten ervoor zorgen dat de zorg in alle centra voor aangeboren hartafwijkingen op een goede manier kan doorgaan.”
Volgens het ziekenhuis is concentratie “cruciaal” voor een optimale kwaliteit van zorg, omdat behandelteams meer ervaring hebben en betere zorg leveren als zij meer ingrepen doen. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd kwam eerder tot eenzelfde conclusie. Ook De Hartstichting, mede namens Stichting Hartekind, de Harteraad en de Patiëntenvereniging Aangeboren Hartafwijkingen vinden de uitspraak zorgwekkend.
Volgens de vier organisaties is de concentratie “noodzakelijk” om de kwaliteit van de operaties te verbeteren. “Dat kan alleen in intensieve samenwerking op een beperkt aantal locaties in Nederland”, zo stellen ze.
Nederlandse Zorgautoriteit: 'Sluiten kinderhartchirurgie is risico voor zorg in regio'
