Trombose

Trombose is een ongewenste bloedstolling in het bloed. “Het gaat om het woordje ongewenst, omdat je elke dag wel wat stolling in het bloed hebt. Maar bij trombose is er een overdreven stollingsreactie, en dat stolsel moet er niet zitten. Dat kan oppervlakkig in het been, maar ook diep in de vaten. Die stolsels zijn soms wel een meter lang”, legt Van Egmond uit.

“Je kunt in alle bloedvaten trombose krijgen. Er zijn wel twee soorten trombose, arteriële trombose en veneuze trombose. Bij die eerste vorm zit trombose in een slagader, dat zuurstofrijk bloed vervoert naar alle cellen in het lichaam. Arteriële trombose kan leiden tot een hartinfarct of herseninfarct. Bij veneuze trombose zit een stolsel in een ader, dat zuurstofarm bloed naar de longen vervoert. Trombose in een ader kan leiden tot een trombosebeen of -arm, of tot een longembolie.”

Oorzaken

Trombose kan verschillende oorzaken hebben, maar soms is het ook simpelweg pech. Het kan makkelijker ontstaan als je schade hebt aan bloedvaten, bijvoorbeeld na een operatie. Of als de bloedsomloop trager gaat, bijvoorbeeld bij lang stil liggen door ziekte, of doordat je een been in het gips hebt. Ook kun je makkelijker trombose krijgen als de samenstelling van het bloed verandert. Bijvoorbeeld bij zwangerschap, als je meer oestrogenen aanmaakt. Maar ook het gebruik van de pil kan leiden tot trombose.

De pil geeft bijvoorbeeld een vier keer verhoogd risico op veneuze trombose, en soms zelfs hoger. Dit betekent in de praktijk dat van 100.000 vrouwen die de pil niet gebruiken elk jaar 5 (onder de 20 jaar) tot 100 (40-49 jaar) een trombose krijgen. Als deze 100.000 vrouwen een tweedegeneratiepil gebruiken, dan krijgen per jaar 20 (onder de 20 jaar) tot 400 (40-49 jaar) een trombose. Dat gaat om best veel vrouwen die trombose krijgen door de pil.

Lees ook
Marlies (31) kreeg op haar zestiende trombose: ‘Ik voelde me net een bejaarde’

Daarnaast is roken niet bevorderlijk, en overgewicht geeft ook een groter risico. Ook kun je een erfelijke aanleg hebben voor trombose. En al die dingen kunnen opstapelen en de kansen op de aandoening vergroten.

Trombose en AstraZeneca

Maar nu is er extra veel aandacht voor de aandoening, want het blijkt dat het vaccin van AstraZeneca een zeer zeldzame vorm kan veroorzaken. De meningen zijn sterk verdeeld over het feit dat er een prikpauze werd ingelast, vooral om het feit dat de pil ook trombose kan veroorzaken. Sterker nog, door de pil is er nog meer kans op trombose dan bij een vaccinatie met AstraZeneca. Maar Van Egmond legt wel uit dat hier een kanttekening bij zit.

“De zeer zeldzame bijwerking bij het vaccin is geen ‘gewone’ trombose. Een naam die er kortgeleden aan gegeven is, is VIPIT. Het is namelijk een heftige overreactie van het immuunsysteem waardoor álle bloedplaatjes tegelijk opdracht krijgen om te gaan stollen. Daardoor kan door het hele lichaam trombose ontstaan, en ook kleine bloedinkjes, bijvoorbeeld in de huid. En dit is natuurlijk wel gevaarlijk.”

Op tijd zijn

Wel kun je er op tijd bij zijn, bij deze immuunreactie. “Dan kunnen ze het zelfs goed behandelen en als je er vroeg bij bent, heb je waarschijnlijk ook bijna geen last van blijvende klachten. Ze geven je dan ontstekingsremmers die goed helpen.”

Op welke klachten moet je daarbij dan letten? “Van een longembolie word je kortademig. Maar je kunt ook last krijgen van aanhoudend stekende pijn tussen je schouders of ontzettende pijn bovenin je buik. Een ander verschijnsel is een trombosebeen, dat wordt dan rood, gezwollen en gaat heel erg glanzen.” Van Egmond raadt dan ook aan om bij deze klachten naar het ziekenhuis te gaan als je kortgeleden AstraZeneca toegediend hebt gekregen.

En het vaccineren dan?

Of Van Egmond het ermee eens is dat AstraZeneca nu alleen nog maar voor zestig plus is, daar valt over te twisten. “Enerzijds weeg je de risico’s af, en dan is het voor mensen onder de dertig het écht niet waard. Maar ik kan er niet bij waarom we het alleen voor mensen boven de zestig hebben. Laat de keuze in ieder geval aan mensen zelf.” Want nogmaals: deze bijwerkingen zijn héél schaars.

“In Engeland krijgen alleen mensen boven de dertig het vaccin, dat vind ik een stuk logischer. Klachten en risico’s met corona kunnen vanaf de veertig ook flink oplopen, dus dan is de afweging van risico’s weer compleet anders”, aldus Van Egmond.

Lees ook
Roos, Miranda en Dorien kregen al een AstraZeneca-prik: ‘Ik zit in tweestrijd’