Of je nu bij een concert bent of een biertje doet in de stamkroeg; zonder een video of foto is het eigenlijk niet gebeurd. Waarom voelen we zo de drang om vast te leggen en wat gebeurt er als we onze telefoon in onze zak houden?
LINDA.meiden redacteur Anne had afgelopen weekend een van haar leukste uitgaanservaringen zónder telefoon. Zij vraagt aan GZ-psycholoog Najla Edriouch waarom we dit niet vaker doen.
Ja, ook ik maak me er keer op keer weer schuldig aan. Als ik de tijd van mijn leven heb, wil ik dat moment vastleggen – onder het mom van het opslaan van een core memory. Afgelopen weekend was daarom onwennig toen ik bij de entree van een Berlijnse club mijn camera moest afplakken.
Tijdens het house-feestje hadden we allemaal de tijd van ons leven. De muziek was perfect om op te dansen en iedereen was in het moment. Niemand keek via een digitaal scherm naar wat de dj deed of checkte tussendoor of z’n insta-story wel was geüpload. Vastleggen kon en mocht niet – einde discussie en het begin van een hele gezellige avond.
Naarmate het iets later werd, merkte ik dat een aantal mensen de verleiding van het vastleggen niet kon weerstaan. Een man voor mij filmde de dj met de sticker nog op zijn camera. Misschien had hij teveel gedronken, maar het leek alsof hij de muziek en de sfeer alsnog probeerde vast te leggen. Ook zag ik een aantal meiden foto’s maken. Ze hadden de sticker van hun camera afgehaald en waren gezwicht voor het digitaliseren van het moment.
De beelden die zowel de jongen als de meiden hadden gemaakt zullen waarschijnlijk in de diepste krochten van hun foto galerij belanden, net zoals bij de meeste video’s van concerten gebeurt. Zoveel mensen filmen van ieder nummer wel een deel, om vervolgens hoogstens drie van de video’s te delen op social media. De rest vergeten we vaak zelfs te verwijderen, met als gevolg dat we onze opslagruimte verspillen aan video’s waarbij we wel vals meezongen, maar niet in het moment waren.
Volgens GZ-psycholoog en YouTuber Najla Edriouch komt deze drang om alles vast te leggen doordat de mens van nature een groepsdier is. “Tegenwoordig wordt dat groepsgevoel ook deels online gecreëerd. Als je andere mensen iets ziet delen, wil je dat zelf ook doen. Je wilt een connectie maken met anderen. Daarnaast maakt ons brein ook een geluksstofje aan op het moment dat we likes en reacties krijgen. Dat werkt verslavend – ons brein vindt die dopamine shotjes fijn.”
Waarom hebben we bij uitgaan extra de neiging?
“Hoe meer je het naar je zin hebt, hoe meer je vaak geneigd bent om het leuke moment met anderen te delen. Je wilt laten zien dat je iets leuks en interessants aan het doen bent. Dat is niet als je voor de zoveelste avond aan het bankhangen bent, maar juist als je omringd door vrienden bij een evenement of concert staat.
Die drang tot delen is iets wat bij velen inmiddels een geautomatiseerd proces is. Vastleggen en social media gebruiken doen veel mensen als reflex – zeker als je een actieve gebruiker bent. Hoe vaak heb jij wel niet je Instagram geopend om je vervolgens te bedenken dat je diezelfde foto twee minuten geleden al hebt geliked?”
Wat voor gevolgen heeft die vastleg drang?
“Het vastleggen van uitgaan en concerten zorgt er voornamelijk voor dat je minder in het moment bent. Uit onderzoek is ook gebleken dat je door een lens minder bewust van je omgeving en in het moment bent dan wanneer je er gewoon – zonder afleiding van je telefoon – staat. We slaan herinneringen ook beter op in ons brein als we echt in het moment zijn. Als je foto’s maakt voor de herinnering, maak je dus een afweging tussen een echte of een gefotografeerde herinnering.
Er is natuurlijk altijd een bepaalde mate waarin je afgeleid raakt door je telefoon. Maak je alleen een foto, dan valt het wel mee. Maar als je meerdere foto’s en video’s gaat maken en deze vervolgens ook nog moet bewerken en plaatsen in je story – ja dan ben je wel even bezig. Die hele tijd ben je niet in contact met de mensen om je heen.”
Waarom doen sommigen dit zelfs als het eigenlijk niet mag?
“Mensen die zelfs met een afgeplakte camera nog proberen te filmen, hebben waarschijnlijk onbewust een hele sterke behoefte om gebeurtenissen te delen met anderen. Ze zijn zich niet bewust van het intensieve gebruik van hun telefoon, totdat ze een sticker op hun camera krijgen en opeens met hun neus op de feiten worden gedrukt.”
Hoe leer je het jezelf af?
“Omdat het vastleggen van momenten zo’n geautomatiseerd proces is, moet je je eerst bewust worden van je reflexen. Verplaats bijvoorbeeld de apps die je het meest gebruikt, zoals je camera en Instagram. Je zult zien dat je per ongeluk heel vaak op plek klikt waar die apps eerst stonden. Ook kan je inderdaad je camera afplakken of een fliphoesje kopen, waarbij je net een extra stap moet zetten om je camera of social media erbij te pakken.”
Lara (21) organiseert feesten exclusief voor vrouwen: 'Ongestoord en veilig uitgaan met vriendinnen'
