Intersekse

Intersekse personen worden geboren met een lichaam dat niet in het hokje van een ‘standaard’ vrouwen- of mannenlichaam past. Als je intersekse bent, heb je zowel mannelijke als vrouwelijke (geslachts-)kenmerken. Bij geslachtskenmerken gaat het niet alleen over genitaliën, maar ook over chromosomen, hormonen, of inwendige geslachtsorganen zoals de baarmoeder en hormoonklieren.

Als je intersekse bent, kan dit zich bijvoorbeeld uiten in het hebben van zowel een niet volgroeide penis als een vagina. Maar het is ook mogelijk dat iemand zich aan de buitenkant volledig vrouwelijk ontwikkelt, met van binnen de ‘mannelijke’ XY-chromosomen.

Het mag duidelijk zijn: intersekse is een brede term en de variatie tussen individuele gevallen is groot. Bij de één is het vanaf het moment van geboorte meteen duidelijk, maar de ander komt er pas op latere leeftijd achter – bijvoorbeeld tijdens een echo of operatie.

Variatie, ook in oriëntatie

Als je intersekse bent, hoeft dat overigens niet meteen te leiden tot vragen over je genderidentiteit en seksuele oriëntatie. De meeste intersekse personen hebben een mannelijke of vrouwelijke genderidentiteit en zijn heteroseksueel, maar alle seksuele voorkeuren komen voor. Zij kunnen dus net zo goed bi, lesbisch, homo, pan- of aseksueel zijn als ieder ander.

De term intersekse wordt soms gelinkt aan transgender zijn, maar dit zijn echt twee verschillende dingen. Sense, het centrum voor seksuele gezondheid, legt het als volgt uit. Transgenders zijn als jongen geboren maar voelen zich een meisje, of andersom. Andere transgenders voelen zich beiden, of juist allebei niet. Intersekse personen hebben dus een combinatie van mannelijke of vrouwelijke geslachtsdelen, hormonen of chromosomen, maar toch voelen de meesten zich man of vrouw.

Lees ook
Pieter (45) is intersekse: ‘Mijn borsten horen gewoon bij mij’

Marleen

In een interview met VICE vertelt Marleen (29) hoe haar intersekse haar leven beïnvloedt. Zij is geboren met mannelijke chromosomen, maar ongevoelig voor de mannelijke hormonen. Daardoor ontwikkelde haar lichaam zich, aan de buitenkant, vrouwelijk. Tegelijkertijd zaten er in Marleens lichaam wel testis. Die zijn operatief verwijderd toen deze ontdekt werden tijdens een andere ingreep.

Haar interseksualiteit leidde bij Marleen al op jonge leeftijd tot vragen, die niet iedereen kon beantwoorden. Ze vertelt: “Bij biologie kreeg ik les over xx en xy-chromosomen. Toen vroeg ik letterlijk: kan het zijn dat iemand wordt geboren met xy-chromosomen, maar ongevoelig daarvoor is en zich ontwikkelt als meisje? En toen zei hij: dat bestaat niet. Toen kreeg ik door dat het echt een bijzondere uitzondering was.”

Bekijk hier het interview met Marleen:

Ook Jeanette tastte jarenlang in het duister over wat er precies ‘mis’ was met haar lichaam. Ze vertelt: “Toen ik twaalf was, werd mij verteld dat ik geen kinderen zou kunnen krijgen. Ik was van slag, want ik wist niet wat er mis was met me. Op mijn zestiende werd ik geopereerd en ik wist niet waarom.” 35 jaar later kwam ze erachter dat toen haar testis zijn verwijderd.

Maatschappelijk geaccepteerd

Dat de testis van zowel Marleen en Jeanette zijn weggehaald, was dus niet hun eigen keuze. Lange tijd was het in de medische wereld de norm om dit soort ‘afwijkende’ zaken aan te passen, zodat een lichaam weer past in het maatschappelijk geaccepteerde hokje ‘man’ of ‘vrouw’. Tot 2003 was geheimhouding zelfs een belangrijk onderdeel van de behandeling, meldt kenniscentrum Movisie. Dit soort aanpassingen komen helaas nog steeds voor, soms door operaties en soms op basis van hormoonbehandelingen.

Hier wordt gelukkig wél steeds actiever tegen gestreden, vooral door patiëntenverenigingen en belangenorganisaties zoals de NNID, de Nederlandse organisatie voor seksediversiteit. Zij doen hun best om meer openheid en inclusiviteit te creëeren voor intersekse personen. Een mooie ontwikkeling op dat gebied is het wetsvoorstel dat in 2019 door de Eerste Kamer werd aangenomen, waardoor het discrimineren van intersekse en transgender personen sindsdien bij wet verboden is.

Lees ook
Jeanette (71) is interseksueel: ‘Artsen hebben me tot mijn vijftigste voorgelogen’