Nog altijd worden vrouwen financieel het hardst geraakt bij een scheiding. Op de Dag van de Scheiding onthult fiscaal econoom en mediator Jacqueline van der Vorm (46) waar je financieel op moet letten bij een scheiding.
“Je moet je eigen broek ophouden, dus denk er op tijd over na.”
Hoe het komt dat vrouwen na een echtscheiding financieel harder worden geraakt dan mannen, heeft te maken met afhankelijkheid. “Vrouwen zijn niet altijd financieel zelfstandig. Ze verdienen nog steeds vaak minder dan hun man, bijvoorbeeld omdat de zorgtaken uit balans zijn. Wanneer vrouwen thuis meer doen en niet werken, of minder werken dan hun man, hebben ze meestal ook minder geld.”
De kostenverdeling blijkt ook niet altijd even eerlijk. “Vrouwen zijn tegenwoordig geëmancipeerd, maar op dit gebied niet. Vaak zie ik dat de man bijvoorbeeld de hypotheeklasten betaalt en de vrouw de boodschappen. Dan denkt ik: hij bouwt vermogen op en jij niet.”
“Vaak gaan scheidende koppels samen naar een mediator of nemen ze ieder een advocaat”, vertelt Van der Vorm. Wanneer je bij een scheiding op zoek bent naar de juiste begeleiding, is er een aantal dingen om op te letten. “Soms is er sprake van een kennisverschil, waarbij mannen vaker kennis hebben van ‘grote’ financiële zaken zoals hypotheek, belastingen en pensioen. Wanneer jouw man bijvoorbeeld stelt dat zijn bedrijf niet veel waard is, is het belangrijk om dat door een onafhankelijke partij te laten vaststellen.”
“Daarnaast is het verstandig om een scheidingsbegeleider in te schakelen die relevante inhoudelijke kennis van zaken heeft.” Die vind je in het Register Erkend Scheidingsadviseur. “Als mediation niet mogelijk is, kun je zelf een advocaat aan de arm nemen.” Weet je zelf dus niet goed hoe je aan de slag moet, regel dan in ieder geval iemand die dat wél weet en met jou meekijkt.
William woont na scheiding noodgedwongen met dochter (17) bij bejaarde vader
Hoe je vervolgens een ‘eerlijke verdeling’ maakt, heeft te maken met hoe je getrouwd bent. “Ben je voor 2018 in gemeenschap van goederen getrouwd, dan is al het vermogen gemeenschappelijk. Dat moet dan opgeteld en gesplitst worden – inclusief eventuele erfenissen en schenkingen.” Als je na 2018 bent getrouwd zonder voorwaarden, heb je als nadeel dat het achteraf lastig te achterhalen is wie wat bezit. “Vaak wordt dan alsnog alles op één hoop gelegd. Tenzij je zelf huwelijksvoorwaarden hebt opgesteld waarin specifiek vastgesteld is wat van wie is.”
Er moeten financiële afspraken gemaakt worden over het inkomen, vermogen en pensioen. “Aan al het vermogen wordt een waarde gehangen. Het opgebouwde pensioen wordt vaak vergeten, terwijl het een heel belangrijk punt is.” Bij de verdeling van het inkomen moeten ook toeslagen in overweging genomen worden. “Veel vrouwen met kinderen krijgen na een scheiding allerlei toeslagen, waardoor partneralimentatie soms alleen maar ongunstig is, want dan heb je minder recht op die toeslagen.”
“Vaak zie ik vrouwen die de vrede willen bewaren en bang zijn dat de sfeer ongezellig wordt”, merkt Van der Vorm. “Zeker als het de beslissing is van de vrouw om te scheiden, dan komt er een schuldgevoel bij kijken. Maar het zijn hele belangrijke beslissingen.” Het is dus cruciaal om stevig in je schoenen te staan. “Niet denken: laat maar, ik hoef niks meer, ik voel me al schuldig en dit gedoe is vervelend voor de kinderen. Kom voor je eigen belangen op of laat iemand anders dat voor jou doen.”
En dan bedoelt Van der Vorm niet pas bij een scheiding, maar juist al tijdens je relatie. “Veel mensen kijken pas weer naar de afspraken van twintig jaar geleden wanneer ze gaan scheiden. Maar zie de afspraken met je partner als een contract met je werkgever, waarbij je elke vijf jaar gaat kijken of je het nog eens bent met de afspraken. Bij grote veranderingen zoals kinderen of een nieuw huis moet je echt kijken of je nog happy met de afspraken bent.”
Geen tijd voor naïviteit, aldus Van der Vorm. “Vrouwen zijn eerder degenen die wat minder gaan verdienen. Dat is een moment om te zeggen: ho eens even, dan moeten we opnieuw bekijken.” Wees je bewust van je eigen verantwoordelijkheid. “Als jij of je partner er op een dag klaar mee is, dan moet je je eigen broek ophouden. Kijk er dus eerder naar. En ben je niet blij met de afspraken? Sla dan eens met de vuist op tafel en zeg: we gaan het anders doen.”
Scheiden of bij elkaar blijven? Het kan ook anders, weet psycholoog Susanne Maris: 'Hou het goede'
