Dame Jane Goodall is op 1 oktober op 91-jarige leeftijd overleden. De Britse gedragswetenschapper en natuurbeschermer veranderde de manier waarop we naar dieren én naar onszelf kijken.
Ze overleed in Californië tijdens een toernee van publieke lezingen.
Al sinds haar jeugd was Jane Goodall gefascineerd door dieren. In 1957 vertrok ze naar Kenia, waar ze werkte als secretaresse voor antropoloog Louis Leakey. Hij zag haar passie en nieuwsgierigheid en vroeg haar om bij te dragen aan zijn onderzoek in de Tanzaniaanse jungle naar menselijke evolutie door chimpansees te bestuderen. Zo begon ze in 1960, vergezeld door haar moeder, aan wat later de langstlopende studie naar wilde chimpansees ter wereld zou worden: in het Gombe Stream National Park in Tanzania.
Daar ontdekte ze dat chimpansees werktuigen maken en gebruiken, sterke familiebanden vormen en zelfs onderling oorlog voeren. Ideeën die destijds revolutionair waren, maar nu de basis vormen van de gedragsbiologie. Wat haar zo bijzonder maakte? Ze keek niet neer op dieren, maar knielde zodat ze ze op ooghoogte kon aankijken. Ze gaf ze namen, herkende emoties en liet zien dat de kloof tussen mens en dier veel kleiner is dan gedacht.
Tekst loopt verder onder de foto.
In 1962 ontmoette ze de Nederlandse wildlifefotograaf Hugo van Lawick, met wie ze in 1964 trouwde. Hun zoon Hugo, roepnaam Grub, werd drie jaar later geboren in Nairobi. Het huwelijk hield geen stand, maar Van Lawick legde Goodalls werk vast in iconische foto’s en films.
Later hertrouwde ze met de Tanzaniaanse politicus Derek Bryceson, die in 1980 overleed. Op 47-jarige leeftijd was Goodall weduwe; opnieuw trouwen deed ze nooit meer.
Later zette Goodall zich in als onvermoeibaar activist. Met haar Jane Goodall Institute en het jongerenprogramma Roots & Shoots gaf ze wereldwijd miljoenen mensen hoop en inspiratie om de natuur te beschermen. Tot op hoge leeftijd reisde ze de wereld rond om lezingen te geven, altijd met dezelfde boodschap: dat verandering mogelijk is, mits we er zelf verantwoordelijkheid voor nemen.
Via het Great Ape Project zette ze zich in voor het behoud van de mensapen en werkte ze sinds 2002 als ambassadeur voor de Verenigde Naties. Kort daarna, in 2004, werd ze benoemd tot dame-commandeur in de Orde van het Britse Rijk tijdens een ceremonie in Buckingham Palace. Nog eens twee jaar later, in 2006, ontving ze UNESCO’s zestigste-verjaardagsmedaille voor al haar inspanningen.
Wie Jane Goodall ontmoette, was vaak geraakt door haar eenvoud. Ook toen Merel Westrik haar in 2024 sprak voor een interview op LINDA.nl, vlak voor haar negentigste verjaardag, viel vooral haar nuchterheid op. “Ik heb weinig tijd meer. Ik probeer gewoon de dag door te komen”, zei Goodall, terwijl ze van videomeeting naar conferentie vloog. Niet piekeren, gewoon dóen, dat was haar belangrijkste advies.
Goodall deelde in dat gesprek naar aanleiding van haar nieuwe film Jane Goodall: Reasons for Hope ook haar eigen levenslessen: eet bewust, leef met compassie en zoek de overeenkomsten met anderen in plaats van de verschillen. Tips die ze doorspekte met persoonlijke verhalen – over haar hond Rusty, over chimpansees die ze bevrijdde en over dieren die ons telkens weer verbazen.
Merel noemde haar leven een sprookje, al was Jane daar zelf te nuchter voor. Toch inspireerde ze generaties met haar boodschap dat elke kleine keuze telt. Licht uitdoen, plastic oprapen, geen vlees eten. Alles bij elkaar kan het verschil maken. Of, zoals ze zelf zei: “Het is nog niet te laat om het tij te keren.”
Jane Goodall overleed op 1 oktober op 91-jarige leeftijd.
Dit bericht op Instagram bekijken
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Merel Westrik spreekt Jane Goodall: 'Het is nog niet te laat om het tij te keren'
