Als Hansje van de Beek (36) na de bevalling van haar dochter voor het eerst borstvoeding gaat geven ontdekt ze de controverse rondom borstvoeding en flesvoeding. Nu, vier jaar later, besluit ze in het onderwerp te duiken en er een podcast over te maken.
Waarom ligt het toch zo gevoelig en wat gaat er schuil achter al die meningen over ‘het witte goud’.
In de nieuwe podcast Het Witte Goud duikt Hansje niet alleen in de wetenschap achter borst- en flesvoeding. Ook gaat ze in gesprek met voor-en tegenstanders, de huidige wet- en regelgeving, kindersterfte en consent rondom het onderwerp borstvoeding.
De podcast duwt je als luisteraar niet een bepaalde richting op, Hansje vindt juist dat vrouwen een ‘goed geïnformeerde keuze’ moeten kunnen maken. Dat is, naast haar eigen ervaring, de aanleiding van haar onderzoek. “Genuanceerde informatie is heel belangrijk.” Over haar eigen ervaring met borst-en flesvoeding zegt ze: “Stoppen met borstvoeding en het kolven voelde als een asociale keuze. Maar ik wilde mijn lichaam terug. Flesvoeding was op gezondheidsgebied misschien niet de beste keuze voor mijn dochter, maar er zijn veel andere afwegingen waarom die keuze voor mij wel de juiste was. Ik ging voor de beste opvoeding, niet voor de beste voeding.”
Hansje duikt onder andere in de veranderlijke reputatie van flesvoeding, die volgens haar ver teruggaat in de tijd. “Rond 1900 was het kindersterftecijfer in Nederland heel hoog. Er werd daarom ingezet op de drie r’en: rust, reinheid en regelmaat. Borstvoeding zou in die tijd alleen de juiste zorg zijn voor het kind.
In de Verenigde Staten was dat anders. Daar werd vrouwen, voornamelijk door mannelijke artsen, juist nadrukkelijk geadviseerd flesvoeding te gebruiken. In de jaren vijftig ontstond daarop een tegenbeweging. Vrouwen wilden zelf beslissen over wat zij met hun lichaam en baby deden. De borstvoedingscijfers stegen hierna en de flesvoedingswinsten namen af.
Als reactie hierop kozen de flesvoedingsfabrikanten ervoor om hun producten te promoten in de lagelonenlanden. Maar hier hadden vrouwen niet altijd schoon drinkwater tot hun beschikking. Als gevolg daarvan werden veel kinderen ziek of overleden zij. Het was dé aanleiding om de marketing van flesvoeding aan banden te leggen.”
Hierover oordelen jullie bij andermans opvoeding: 'Krijg kortsluiting als ik dit zie'
Maar, is borstvoeding echt zoveel gezonder dan flesvoeding? Hansje onderzoekt voor het antwoord op die vraag onder andere de wereld achter de ‘anti-reclame’. “Die is bedoeld om vrouwen te beschermen tegen de flesvoedingindustrie, waar veel geld in omgaat”, zo legt ze uit. “In de wet is beschreven dat flesvoeding voorzien moet zijn van die waarschuwing. De beschikbare onderzoeken over moedermelk en poedermelk, zijn echter niet perfect. De gezondheidsinvloeden zijn lastig te onderzoeken. Er zijn vier aangetoonde gezondheidsvoordelen aan het geven van borstvoeding. Zo loopt een kind minder kans op oorontstekingen, astma, overgewicht of kinderleukemie. Maar hierbij gaat het om het aangetoonde risico in de kinderjaren. Daarnaast is het risico vaak al nihil.”
Hansje noemt het voorbeeld van kinderleukemie. “Het risico op kinderleukemie tijdens de kinderjaren daalt door borstvoeding van 0.08 procent naar 0.06 procent. Maar we hebben het dan al over een hele kleine kans die net iets kleiner wordt. Het gaat erom hoe je de feiten presenteert.”
Als Hansje bevalt van haar dochter komt ze zelf voor de keuze borstvoeding of flesvoeding te staan. “Mijn dochter werd vier weken te vroeg geboren. Direct voelde ik me schuldig: had ik te hard gewerkt waardoor ze te vroeg kwam? Door haar vroege geboorte moesten we nog een week in het ziekenhuis verblijven en de coronacrisis maakte dat we al snel overgeplaatst werden naar een ander ziekenhuis.
Ik wilde na de geboorte van mijn dochter borstvoeding geven, maar zag flesvoeding als een goed alternatief mocht het om wat voor reden dan ook niet lukken.” Nog voor de overplaatsing naar het andere ziekenhuis kolft Hansje voor de eerste keer. “Mijn dochter was te zwak om al aan de borst te gaan. Met die eerste druppels voeding kon ik een theelepel vullen.” De voeding ging samen met Hansje mee naar het ziekenhuis waar ze naartoe werd overgebracht.
De dochter van Hansje wordt vervoerd per ambulance, Hansje rijdt er samen met haar partner achteraan. “Eenmaal aangekomen vroegen we ons af waar het koelboxje met melk gebleven was. Ik ging ervan uit dat ik gerustgesteld zou worden, maar de verpleegkundige reageerde onverwacht heftig: ‘Oh nee, het witte goud!’.” Hansje blijft verslagen achter. “Waar ik me eerder heel stoer voelde dat ik de bevalling had doorstaan, werd ik door die opmerking al snel van die roze wolk afgeduwd.”
Liek (39) is de moedermaffia helemaal zat: 'Steek liever je poot uit en help elkaar'
“Door deze ervaring wist ik als journalist meteen: hier moet ik iets mee. Maar ik wilde eerst afstand kunnen nemen van het onderwerp voor ik ermee aan de slag zou gaan. Door alle spanning die hangt rondom borstvoeding, werd het in mijn hoofd namelijk ook een steeds groter onderwerp.
Ik herinner me een nacht waarin ik aan het kolven was. Ik schrok, want mijn hele shirt werd nat. Het apparaat bleek niet goed aangesloten te zijn op het melkreservoir. Ik begon zo hard te huilen. Had ik eindelijk weer melk, was het apparaat niet goed aangesloten. Dat borstvoeding niet ‘lukt’ is superfrustrerend, want je hebt geen controle over de slagingskans ervan.”
Op de datum dat Hansje eigenlijk was uitgerekend begint ze met het afbouwen van het kolven. “Vanaf toen kon ik die keuze aan mijzelf verantwoorden. Ik ben niet voor borstvoeding of tegen borstvoeding, of voor flesvoeding of tegen flesvoeding. Ik denk dat het belangrijk is om vrouwen eerlijk te informeren, zodat zij écht een eigen keuze kunnen maken. Ik heb zowel borstvoeding als flesvoeding gegeven en voor allebei moest ik mij verantwoorden naar mezelf en anderen.”
De podcast Het Witte Goud luister je nu via je favoriete podcast app.
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Deze drie moeders gaven bewust geen borstvoeding: ‘Je moet je keer op keer verantwoorden'
Julot is nieuwsverhalenredacteur bij LINDA.nl. Ze houdt zich bezig met verhalen over het laatste nieuws – van wetsvoorstellen en het duiden van (mis)informatie met experts tot de persoonlijke verhalen. Geen werkdag is voor haar hetzelfde en dat is precies wat zij zo leuk vindt.
