Steeds meer aanstaande ouders uploaden hun dertienwekenecho in ChatGPT om te kijken of ze een jongen of meisje krijgen. Op fora voor ouders zijn inmiddels talloze pagina’s te vinden met voorspellingen van het geslacht gegenereerd door AI.
Het is een ware trend, maar is dat wel zo verstandig?
Ook gynaecoloog-perinatoloog en universitair hoofddocent Melek Rousian van het Erasmus Universitair Medisch Centrum merkt dat in de praktijk. In gesprek met LINDA. vertelt ze er meer over.
In haar werk ziet Rousian dagelijks uiteenlopende zwangerschappen, van regulier tot complex. Over haar specialisatie vertelt ze: “Als perinatoloog ben ik gespecialiseerd in de zorg voor zwangere vrouwen met bepaalde ziektes of risico’s, waarbij ik me richt op complexe zwangerschappen en complicaties van zowel de moeder als de foetus.”
Rousian houdt zich in haar onderzoek bezig met kunstmatige intelligentie (AI). Ze is daarom ook sinds dit jaar voorzitter van de NVOG-AI-groep. “Mijn onderzoek richt zich op het verbeteren van beeldvormingstechnieken in de vroege zwangerschap, om onder andere aangeboren afwijkingen en groeiproblemen eerder en beter te detecteren. Hiervoor maak ik gebruik van driedimensionale echoscopie, virtual reality en AI.”
De meeste mensen horen bij de twintigwekenecho wat het geslacht van hun kind is, als ze dat willen weten. Toch kijken gynaecologen al in het eerste trimester naar het geslacht. “We doen dan nog geen enkele uitspraak. Pas vanaf zestien weken kun je met hoge betrouwbaarheid zeggen wat het geslacht is. De screening naar aangeboren afwijkingen vindt plaats bij dertien en bij twintig weken. Daarom horen ze het meestal dus dan pas.”
Voorkeur voor het geslacht van je (ongeboren) kind: 'Na de echo kon ik niet stoppen met huilen'
Voor ouders is de twintigwekenecho vaak de spannendste, omdat er wordt gekeken naar de aanleg van de organen. “Wij kijken met een andere bril naar een kind. Voor ons is het vooral belangrijk of alles er normaal uitziet. Een afwijking aan het geslacht kan namelijk iets zeggen over het risico op bijvoorbeeld bepaalde genetische aandoeningen. We spreken ook nooit van ‘het is een jongen of meisje’. Wij spreken van: ‘het ziet eruit als een normaal mannelijk of vrouwelijk geslacht’.”
Toch is het voor veel aanstaande ouders lastig om te wachten tot de twintigwekenecho. Met behulp van ChatGPT laten ze daarom hun dertienwekenecho analyseren, om zo AI te laten voorspellen of ze een jongen of meisje krijgen. Op fora delen ouders inmiddels talloze voorbeelden. ChatGPT baseert deze voorspellingen op de zogeheten NUB-theorie.
Rousian legt uit hoe de theorie werkt: “Met de NUB-theorie kijk je naar de hoek tussen het uitsteeksel tussen de benen, de genitale knobbel, en de lichaam-as. Als dit uitsteeksel – de ‘NUB’ – in een hoek van ongeveer dertig graden of meer omhoog staat ten opzichte van de wervelkolom, wordt uitgegaan van een jongen. Loopt de ‘NUB’ meer parallel aan de wervelkolom, dan wordt het als meisje beschouwd.”
Volgens Rousian is de theorie niet betrouwbaar. “Uit onderzoek blijkt dat de nauwkeurigheid tussen de vijftig en zeventig procent ligt. Dat is voor ons te laag om er bij dertien weken iets over te zeggen. Een collega uit onze onderzoeksgroep in het Erasmus MC heeft deze hoeken gemeten; je ziet inderdaad verschil tussen een jongen en een meisje, maar zo minimaal dat de betrouwbaarheid laag blijft. Zelfs als je meet, kun je geen goede voorspelling doen. Daar willen wij onze vingers niet aan branden. Het is heel vervelend om mensen verkeerde informatie te geven.”
Dat aanstaande ouders hun dertienwekenecho door ChatGPT laten analyseren, snapt Rousian heel goed. “Laat ik vooropstellen dat dit nog niet bestond toen mijn kinderen geboren werden, maar toen ik zag dat deze functie er was, heb ik ook mijn echo’s geüpload. Ik heb twee kinderen: bij de ene had ChatGPT het goed, bij mijn zoon niet. Dus mijn eerste reactie is dat ik goed begrijp dat mensen dit doen.”
Inge raakte zwanger toen ze vijftig was: 'Ik was al 32 weken toen ik erachter kwam'
Toch waarschuwt ze voor verkeerde verwachtingen: “Aanstaande ouders zijn erg bezig met het geslacht, en dat is hun goed recht. Maar wees je ervan bewust dat nergens staat hoe betrouwbaar deze functie is. Als je het aan ChatGPT zelf vraagt, geeft hij zelfs aan dat het niet betrouwbaar is. Het kan voor sommige mensen een teleurstelling zijn, zeker als je een bepaalde verwachting of wens hebt. Gebruik deze tool dus omdat je het leuk vindt, maar ga geen babyspullen kopen op basis van deze voorspelling.”
Ook in de praktijk krijgt Rousian te maken met deze trend. Steeds vaker vertellen ouders dat ze de echo in ChatGPT hebben geüpload. “Toen ik het voor het eerst hoorde, was ik gelijk geïnteresseerd. Inmiddels merk ik dat veel mensen het doen. Daarom ben ik me erin gaan verdiepen. Als mensen ernaar vragen, moet ik wel een verhaal hebben. We hebben er zelfs een presentatie over gemaakt die we laten zien aan gynaecologen in opleiding, zodat zij weten wat dit is en dat het speelt.”
Als aanstaande ouders hierover beginnen, geeft Rousian geen oordeel over de voorspelling. “Ouders willen soms toch dat ik een voorspelling doe. Daar ben ik strikt in: als ik het niet betrouwbaar kan zeggen, doe ik het niet, om teleurstelling te voorkomen.”
Zolang de tool niet als een serieuze voorspelling wordt gebruikt, ziet Rousian geen gevaren. “Iedereen is vrij om te doen wat hij zelf wil. Het is naïef om te zeggen dat mensen zo’n tool niet mogen gebruiken. Maar ik kan er wel op wijzen dat je er voorzichtig mee om moet gaan en dat je je moet realiseren dat je jouw echo in een database stopt. Mijn belangrijkste boodschap is dat het simpelweg niet betrouwbaar is: het blijft een theorie en is dus geen feit.”
Het beste van LINDA. direct in je mail? Meld je aan voor onze nieuwsbrief.
Van geslachtsvoorkeur tot embryoselectie: podcast 'De Koningswens' bespreekt de maakbaarheid van kinderen
Maartje is junior redacteur bij LINDA.nl en schrijft het liefst human interest-verhalen. Ze is altijd nieuwsgierig naar de levens van échte mensen. Ze is gek op bakken – tot groot genot van haar collega’s.
