Deze druilerige dagen tussen kerst en oudejaarsavond vragen om wat reflectie. Wat is tijd eigenlijk een vreemd en stroperig concept. Het is bijna 2022, terwijl we 2020 nog moeten verwerken, is het sentiment dat veelvuldig wordt gedeeld.
Ik vierde deze week de achtste verjaardag van mijn neefje, terwijl de gezondheid van oudere familieleden snel achteruit gaat. Dat is allemaal bevreemdend en confronterend. Time flies, zelfs als je geen fun hebt.
Tijd is ook arbitrair. De eenheden die wij gebruiken om momenten uit te drukken, zijn gebaseerd op de gregoriaanse kalender, die pas een kleine vijfhonderd jaar bestaat (jaren zijn ook maar eenheden die we zelf hebben verzonnen). Er zijn nog andere versies van zonnekalenders, plus de maankalenders die in vele culturen en religies worden gebruikt. De jaren zijn dus rekbaar, net als ons tijdsbesef. Door de pandemie leven we al twee jaar van moment tot moment, wachtend op betere tijden.
Toen ik dinsdagavond het NOS journaal jaaroverzicht keek, schrok ik van mijn eigen vertroebelde geheugen. Ik was bijna vergeten dat we begin dit jaar drie maanden lang een avondklok hadden. Dat was op zichzelf al een bizarre manipulatie van onze dagen en uren. Ik moet denken aan de nachtelijke wandeling die ik maakte voor een column, met een werkgeversverklaring op zak. De straten waren uitgestorven, het stadsleven stond even helemaal stil. Het lijkt alweer zo lang geleden.
Kijkend naar die nieuwscarrousel dacht ik aan alle keren dat het demissionaire kabinet de tijd nam. Hoe ze achter de feiten aanliepen in de coronacrisis. Hoelang ze slachtoffers van de toeslagenaffaire lieten lijden. Dat ze te laat iets deden voor medewerkers uit Afghanistan en hun ogen sloten voor vluchtelingen aan de hekken van Europa. En dat ze bijna driehonderd dagen nodig hadden om een nieuw kabinet te formeren. Een record om je voor te schamen, vooral omdat er niets verandert.
De mensheid zette ook wat stappen terug in de tijd. Rechts-extremisme vergiftigt nieuwe generaties en zelfs de rassenleer is in bepaalde kringen weer salonfähig. In de oostelijke landen van de EU zijn LHBTI’ers vogelvrij verklaard en worden hun vrijheden ingeperkt. Vrouwen over de hele wereld moeten het recht op abortus weer verdedigen, terwijl religieuze fanaten staan te joelen bij de klinieken. Het jaar 2022 klonk ooit zo futuristisch, maar in de tegenwoordige tijd zie ik helaas weinig vooruitgang.
Dus waar denkt u vrijdagavond aan, als de klok twaalf uur slaat? Welke betekenis geeft u aan dat aftelmoment? Voor velen luidt 1 januari een nieuw begin in, met grootse plannen voor de toekomst. Maar als de kalender arbitrair is, dan is zo’n nieuw begin dat ook. Het is fijn om te fantaseren over een ander leven, maar na het sprookjesbal veranderen we om middernacht weer in Assepoester. Op oudejaarsavond probeer ik dus niet te denken aan alles wat ik wil, en koester vooral wat ik heb.
Ik hoop dat het nieuwe jaar wat mooier, blijer en luchtiger wordt. Maar de tijd zal het leren.
Haroon Ali: 'Mijn goede voornemen is dat ik niet ga stoppen met drinken'
