Iedereen was aanwezig

Een paar uur na de moord op Stefan zat ik met mijn voltallige ouderlijk gezin ergens op een portiek in Amsterdam Oost. Naar huis kon ik niet, want daar was op dat moment een huiszoeking gaande. Dus zochten we ons heil bij het huis van mijn zwager.

De weken daarvoor was mijn moeder een beetje boos op ons, haar kinderen, geworden. Omdat het een soort van onmogelijk leek om ons allemaal tegelijk in haar nieuwe huis te krijgen voor wat laatste kluswerk. Moeders was ‘not amused.’

Rouwretraite

Ik keek eens rustig om me heen en registreerde dat iedereen er was. Ik draaide mijn hoofd naar mijn moeder en zei: “Kijk mam, zo krijg je dus iedereen bij elkaar.” Even blijft het stil en dan schiet iedereen onbedaarlijk in de lach.

Een ander voorbeeld: de week na de dood van Stefan was mijn tuin een soort van ‘help Janke deze week door’-retraite geworden. Iedereen die langs wilde komen, werd in de tuin geparkeerd en aan het werk gezet door mijn moeder. Kaarten schrijven, boodschappen doen, de vaatwasser inpakken, de wasmachine aanzetten, broodjes smeren en noem zo maar op. Een goede vriend werd zelfs aan de aansluiting van mijn internet gezet. Toen mijn moeder, uiterst vriendelijk, aangaf bij vriend T. dat er wel wat minder boter op de broodjes mocht, sprak hij de gevleugelde woorden: “Zeg, is het hier een rouwretraite of een strafkamp?” Na een korte stilte barstten alle aanwezigen in een hard lachsalvo uit.

Lees ook
Weduwe Janke verlangt naar stilte maar wordt gedwongen te praten

Humor verliezen

Deze anekdotes vertel ik met enige regelmaat en de reacties hangen ergens tussen totale shock en complete horror. Waarom? Mag er niet gelachen worden? Zit er een tijdslimiet op wanneer je weer mag lachen? Die regel heb ik dan even gemist. Natuurlijk is de dood verdrietig, vreselijk verdrietig zelfs. En ik kan je verklappen dat er na een moord nog veel meer andere emoties om de hoek komen zeilen die je niet ziet aankomen. Maar om dan je humor kwijt te raken? Nee, daar kan ik me niks bij voorstellen.

Grappen maken de situatie lichter

Met al die cynische opmerkingen – die eigenlijk net niet door de beugel konden – kon ik de ‘bizarheid’ van de situatie even lichter laten zijn. Alsof het de normaalste zaak van de wereld was dat je vriend ineens wordt doodgeschoten. Zonder al die grappen zowel de lichte als de grove, had ik alleen maar op mijn donkere zwarte wolk gezeten. Was ik alleen maar boos geweest en had ik stoïcijns voor me uit zitten turen.

‘Omring jezelf met mensen met humor’

Zonder humor had ik niet meteen kunnen inzien dat de wereld meer dan alleen maar klote is. Dat er ook meteen weer lichtpuntjes zijn om je aan vast te houden. Zonder al dat lachen in die eerste weken had ik er nu een stuk minder florissant bijgezeten. Lachen maakt endorfine aan. En laat dat nou een hormoon zijn dat je goed kunt gebruiken in tijden van ellende en zwaarmoedigheid.

Dus lachen mag. Lachen moet eigenlijk zelfs. Juist in tijden van rouw en verlies. Omring jezelf met mensen met humor, mensen die jouw humor begrijpen en dus zelf ook snappen dat lachen je verder helpt.

Lees ook
Weduwe Janke leefde op sigaretten en koffie: ‘Mijn keel voelde als schuurpapier’

Weduweregel 5:

Gij zult niet lachen: Alleen als de grappen grof zijn en eigenlijk net niet door de beugel kunnen.

Janke Verhagen verloor haar man in 2014 bij een ‘vergismoord’. Haar online magazine ‘Het is om te Janke’ gaat, zoals ze zelf zegt, over doorleven na een klote-ervaring. Eerlijk, recht door zee en vaak met een knipoog.

Lees ook de andere ‘weduweregels’ in deze reeks:

1. Weduwe Janke: ‘Ze vroegen: ‘Ben je eigenlijk wel verdrietig?”

2. Weduwe Janke over rouw: ‘Vlees verwerk je, verdriet integreer je’

3. Weduwe Janke leefde op sigaretten en koffie: ‘Mijn keel voelde als schuurpapier’

4.Weduwe Janke verlangt naar stilte maar wordt gedwongen te praten