‘Mijn zoon zei dat vrouwen achter het aanrecht horen, ik dacht: dit meent hij niet‘

“Andrew Tate was ons huis binnengeslopen zonder dat ik het doorhad.” Charlotte kan achteraf bijna niet geloven dat haar zoon Martijn (nu twintig) vier jaar lang in de manosphere zat; een online universum waarin vrouwen vooral bestaan om door mannen te worden gebruikt en uitgebuit. Eigenlijk had Charlotte het vooral positief gevonden dat Martijn na een geïsoleerde periode tijdens de covid-jaren was begonnen met trainen in de gym. “Voor mijn gevoel ging het de goede kant op. Hij zei af en toe wel dat vrouwen achter het aanrecht horen, maar ik dacht: dit meent hij niet. Ik ben zelf uitgesproken links, feministe én kostwinner en zo heb ik mijn zoon ook opgevoed. Toch hoorde ik hem ineens bloedserieus zeggen: ‘Andrew is een strijder, jíj bent een schaap.’”
Tegenwoordig is hij een van ’s werelds meest gegoogelde personen, maar er was een tijd waarin nog bijna niemand van de nu 38-jarige Emory Andrew Tate III had gehoord. De Amerikaanse Brit begon op 19-jarige leeftijd met boksen en vechtsport en werkte daarnaast in de reclame om rond te kunnen komen. Van 2008 tot 2014 was hij onder de bijnaam ‘King Cobra’ professioneel kickbokser en werd hij viermaal wereldkampioen in zijn gewichtsklasse. Na zijn sportieve pensioen deed hij in 2016 mee aan het Britse tv-programma Big Brother, waar hij na zes dagen uit het huis werd verwijderd. Later bleek dat hij verdachte was in een lopend politieonderzoek naar een verkrachting (de zaak werd in 2019 geseponeerd wegens gebrek aan bewijs). Met zijn broer Tristan vestigde hij zich in 2017 in Roemenië en startte een bedrijf in webcamseks. Ook begon hij te vloggen en bouwde hij als influencer gestaag aan zijn schare masculiniteitsmeelopers.
Hoewel er geen exacte aantallen zijn over hoeveel jonge mannen zich achter Tates gedachtegoed scharen, luidden Britse docenten eind 2022 de noodklok over zijn invloed. De Londense docente Chloe Stanton vertelde dat haar mannelijke leerlingen achteloos over verkrachting spraken en aan haar vroegen of ze wel toestemming van haar man had om te werken. Nadat ze aangaf hier niet van gediend te zijn, kreeg ze de reactie: ‘Nu ga je thuis zeker huilen?’ Toen ze haar gezin over het voorval vertelde, bleken haar drie zoons onverwacht gepassioneerde verdedigers van Tate. ‘Hij hersenspoelt een hele generatie jongens en het is doodeng’, zei Stanton begin 2023 tegen The New York Times.
Ook in Nederland zijn er zorgen. Trainer en mediapedagoge Jacqueline Kleijer denkt dat we het aantal Tate-adepten hier niet moeten onderschatten. “Ik geef veel gastlessen op middelbare scholen en in elke klas kom ik meerdere jongens tegen die fan van hem zijn. Ik zie het van gymnasia tot aan praktijkonderwijs, het onderwijsniveau maakt geen verschil. Ze zien zichzelf als superieur en weigeren ook maar iets van een vrouw aan te nemen – inclusief hun moeder. Ik merk dat meisjes zich soms echt onveilig voelen, omdat ze steeds opmerkingen krijgen over dat ze gebruiksvoorwerpen zijn.”

‘HOU JE BEK, BITCH’
In de ene video geeft Tate tips voor een gezonder leven en praat hij over mentale problemen en eenzaamheid, in andere video’s toont hij een machowereld van veel geld, sixpacks, snelle auto’s en halfnaakte vrouwen. Naast zijn eigen vlogs verscheen Tate in tientallen podcasts waarin hij welbespraakt overkomt. In die interviews beweert hij dat zijn meest extreme uitspraken uit hun verband zijn getrokken – hij wil alleen maar eenzame en verdrietige jonge mannen helpen. Daarbij maakt hij ­opvallend vaak gebruik van lessen die hij in de reclame heeft geleerd: herhaal een boodschap zeven keer, dan is de kans groter dat het blijft hangen.Hij wisselt zijn extreme retoriek af met meer gematigde uitspraken. En dat is precies wat het gesprek zo moeilijk maakt, vertelt Barbara. Zij ontdekte onlangs dat haar zoon Vincent (bijna zeventien) al twee jaar naar filmpjes van Tate kijkt. “Ik probeer steeds te benoemen hoe Tate geweld tegen vrouwen normaliseert, maar hij wil daar niets van weten. ‘Mam, hij zegt ook heel goede dingen.’ Ondertussen hoor ik mijn zoon vertellen dat vrouwen aan de man toebehoren.”
Dergelijke standpunten zijn in Tates universum slechts een opstapje naar extremere video’s. Daarin deelt hij onder meer hoe je vrouwen mishandelt (‘Zo doe je dat: je geeft haar een klap, je wurgt haar, je schreeuwt: hou je bek bitch! En dan heb je seks’) en roept hij jonge mannen op om vooral zoals hij te worden. Om ze daarbij een handje te helpen, startte hij in 2021 zijn eigen onlinegemeenschap: Hustler’sUniversity (tegenwoordig ook bekend onder de naam The Real World). Daar deelt hij video’s met tips over hoe gezonder te worden (niet vapen) en hoe zakelijk succesvol te worden (dropshippen en handelen in crypto).
Er hangt wel een prijskaartje aan: een lidmaatschap kost 49,99 dollar per maand. En voor wie meer wil: voor achtduizend dollar kun je deelnemen aan de exclusievere War Room, waar Tate tips geeft hoe een vrouw te dwingen tot sekswerk: “Neem haar mee op een koffiedate en kijk of ze bereid is om te betalen en jou te bedienen. Daarna moet je stapsgewijs het leven van de vrouw ontregelen en alle steun rondom haar wegnemen. Vervolgens moet je haar straffen door je naam op haar lichaam te laten tatoeëren, haar voor de webcam te zetten, te laten strippen en tippelen, en te zorgen dat ze zelf andere meisjes voor je binnenhaalt.”
De Britse omroep BBC kreeg twaalfduizend pagina’s aan app-gesprekken van de War Room in handen en identificeerde 434 groepsleden die mogelijk 45 vrouwen hadden gedwongen tot sekswerk.
Zelf zijn de broers Tate sinds 2022 verdachte in een Roemeens strafrechtelijk onderzoek: bij een huiszoeking werden vrouwen gevonden die verklaarden dat ze na romantische beloftes tegen hun wil werden vastgehouden en gedwongen tot het maken van pornografisch materiaal voor OnlyFans. Daarnaast worden beiden onder meer verdacht van mishandeling, verkrachting en seks met een minderjarige. Volgens de Roemeense aanklagers leverden War Room en Hustler’s University maandelijks zo’n 5 miljoen dollar omzet op. Bovendien zouden er nog miljoenen zijn binnengekomen via de OnlyFans-accounts van de slachtoffers. De zaak moet nog voor de rechter komen, maar de slachtoffers hebben via hun advocaat laten weten weinig vertrouwen te hebben in een goede afloop – zeker sinds het reisverbod voor beide broers begin 2025 is opgeheven.

TIJDLIJN VAN ELKE TIENER
Ondanks alle negatieve mediaberichtgeving over het strafrechtelijk onderzoek, lijkt Tate wel te varen bij het credo ‘er bestaat niet zoiets als slechte publiciteit’. Zo heeft hij nog altijd 10,7 miljoen volgers op X, zijn er nog genoeg jonge mannen bereid om voor zijn video’s te betalen en is hij alom op sociale media aanwezig. Uit onderzoek van Dublin University in 2024 bleek dat wie als zestienjarige jongen op TikTok gaat, gemiddeld binnen negen minuten digitaal volop in de manosphere zit. Wie ook maar één keer een video van Tate of soortgelijke influencers aanklikt, krijgt vervolgens 78 procent meer van zulke video’s in zijn of haar ‘voor jou’-feed. De Netflix-hitserie Adolescence maakt pijnlijk duidelijk waar dit online bombardement aan vrouwenhaat in het meest extreme geval toe kan leiden. In de serie wordt de 13-jarige Jamie verdacht van de moord op een meisje uit zijn klas. Zijn ouders kunnen zich er níéts bij voorstellen, maar hebben ook geen enkel benul van het digitale leven van hun zwijgzame zoon, die vaak alleen op zijn kamer achter zijn computer zat.

Daarnaast laat de huidige machtswissel in de Verenigde Staten zien dat boodschappen als die van Tate anno 2025 in de offlinewereld eerder worden omarmd dan veroordeeld. Donald – grab-’em-by-the-pussy – Trump zit immers voor een tweede keer in het Witte Huis. Zijn sidekick Elon Musk fantaseerde in 2023 openlijk over het vervangen van de democratie door een republiek van ‘mannen met hoge status’, die betere beslissingen zouden nemen dan ‘vrouwen en mannen-met-lage-testosteron die niet eens in staat zijn zichzelf fysiek te verdedigen’.
En ook in Europa verschuiven de opvattingen ten aanzien van vrouwen. Het Europees Instituut voor Gendergelijkheid (EIGE) publiceerde begin februari haar periodieke onderzoek. Voor het eerst hebben Europese mannen onder de 45 jaar negatievere meningen over vrouwen dan hun vaders en opa’s. Ze leggen ook vaker de schuld bij slachtoffers van seksueel geweld en tolereren vaker seksueel geweld tegen vrouwen. Daarnaast denkt 22 procent van de jonge mannen dat vrouwen verhalen over seksueel geweld verzinnen of schromelijk overdrijven.
Ook Bram Sizoo, bijzonder hoogleraar Klinische Psychologie vanRadicalisering aan de Universiteit van Amsterdam, maakt zich zorgen.“Het is gezien de levensfase niet verwonderlijk dat jongeren van nu grenzen opzoeken en veel schokkende filmpjes bekijken en delen. Maar de content die Tate en andere misogyne influencers produceren, is extreem zorgelijk. Het is giftig en de mate waarin jongeren daaraan worden blootgesteld, is bijzonder schadelijk omdat het invloed heeft op de ontwikkeling van hun normbesef. Het kan leiden tot onder meer normalisering van vrouwenhaat en racisme, strafbaar gedrag en verdere radicalisering.”
Nu de juridische route om Tate te vervolgen vooralsnog een doodlopende weg lijkt, is het des te belangrijker om het gesprek te voeren over zijn ­opvattingen en misdaden. Aangezien Tate op sociale media vroeg of laat opduikt in de tijdlijn van elke tiener, moeten we de dialoog aangaan met onze zonen, dochters, neefjes, nichtjes, buurjongens en buurmeisjes. “De taak om het tegengeluid te laten horen moet niet alleen bij ouders ­liggen”, zegt eerdergenoemde mediapedagoge Kleijer. “Zeker na de covid-jaren merk je dat jongeren van nu weer met elkaar moeten leren praten, hun emoties moeten leren uiten en leren om elkaar aan te spreken op gedrag. Het internet is voor docenten en ouders een concurrent als het gaat om de overdracht van waarden en normen en het gaat via mobiele telefoons 24/7 door. Juist daarom is het belangrijk dat het normbesef van jongeren óók wordt beïnvloed door leeftijdsgenoten, buren, sporttrainers en familieleden. Kinderen kunnen zichzelf niet opvoeden en al helemaal niet online, daar heb je de hele maatschappij bij nodig.”

HET INTERNET VANDAAG
Goed, een tegengeluid dus. Maar hoe doe je dat? Volgens Susan Branje, hoogleraar Ontwikkeling en Socialisatie in de Adolescentie aan de Universiteit Utrecht, helpt het niet om misogyne influencers direct weg te zetten als ‘slecht’ of ‘fout’. “Ze zijn voor sommige jongeren echt rolmodellen. Het is belangrijk dat je hen niet meteen neersabelt als ‘stom’, zelfs al vind je dat zelf wel. Wanneer jouw zoon iets vrouwonvriendelijks zegt, kan je beter vragen: ‘Vind je dit ook van je eigen zus? Of van vrouwelijke klasgenoten?’ En: ‘Hoe komt het dat je dit denkt?’ Daarnaast is het goed om met jongeren in gesprek te gaan over realistische levensverwachtingen, want hoeveel mensen kunnen daadwerkelijk in hun onderhoud voorzien als influencer, of met alleen maar investeringen in crypto?”

Hoogleraar Bram Sizoo is het met haar eens. Hij pleit ervoor om aan de keukentafel niet alleen de vraag te stellen hoe ieders dag was, maar ook: hoe was het op het internet vandaag? Wat heb je gezien? Wat was leuk? Wat was minder leuk? “Daarmee geef je jongeren het signaal dat ze alles kunnen bespreken en dat je het belangrijk vindt te weten waar ze naar kijken. Want wanneer je iets niet bespreekt, dan wordt het veel spannender – net als roken of alcohol. Bovendien biedt het de mogelijkheid om in gesprek te gaan over de redenen waarom ze iets delen. Vinden ze het spannend? Willen ze shockeren? Zijn ze het ermee eens?”
Sizoo benadrukt dat het een valkuil kan zijn om er snel een waarom-vraag in te gooien, dat kan aanvoelen als een kruisverhoor. “Vraag dus niet: waarom doe je dit? Maar: wat levert dit je op, wat brengt het je? Door vragen te stellen kom je erachter waarom iemand zich tot het gedachtegoed aangetrokken voelt en dan kun je een alternatief bieden. Gaat het bijvoorbeeld om spanning en sensatie? Dan kun je ook een hobby nemen waar veel adrenaline bij komt kijken.”

TACTISCH EN GEDULDIG
Branje wijst erop dat veel jongeren weliswaar de video’s van Tate zien, maar dat die beelden op lang niet iedereen dezelfde invloed hebben. “De meeste jongeren kunnen zelf nadenken en hebben gezond verstand – vaak hebben ze ook een omgeving waarin moeders en zussen van zich laten horen. Met een beetje doorvragen zien ze ook wel in dat het niet klopt. Wel zijn er jongeren die meer risico lopen om door iemand als Tate te radicaliseren: dat zijn vaak jongeren die in de knoei zitten met hun zelfbeeld.”
Barbara slaagt er inmiddels in om het gesprek met Vincent over de manosphere te voeren, maar dat is niet makkelijk. “Ik ben bang dat hij zijn telefoon nog eens vastlijmt aan zijn handpalm. Voor zover ik weet, blijft het vooral bij gedachten en uitspraken maar vertoont hij nog niet echt zorgelijk gedrag. Daarnaast is hij momenteel compleet vastgelopen op school en heeft hij al een laag zelfbeeld. Ik wil niet dat hij denkt dat ik hem als moeder ook nog afval.”
Sizoo benadrukt dat normeren zeker nodig is, maar dat dat ook op een liefdevolle manier kan. “Er zijn methodes, zoals Verbindend Gezag & Geweldloos Verzet, waarbij je iemand dicht bij je houdt door bij­voorbeeld te zeggen: ‘Je bent van ons, we houden van je en je blijft altijd ons kind. Maar hier trekken we een grens, dit accepteren we als ouders niet.’ Laat ze eerst hun gedachten en gevoelens ventileren en valideer deze ook, bijvoorbeeld door te zeggen: ‘Ik zie dat dit je raakt’, en: ‘Ik zie dat dit belangrijk voor je is.’ Daarna kun je vervolgens ­aangeven welke uitspraken en gedragingen je problematisch vindt, wat jou raakt en waar de grenzen liggen.”
In het geval van Charlottes zoon Martijn werden de gesprekken vooral gevoerd tussen hem en zijn oma. Charlotte: “Ik kon het allemaal niet aanhoren, werd iedere keer vreselijk boos en had daardoor geen enkele invloed op hem. Mijn moeder bleek hierin veel tactischer, zij is geduldiger dan ik en kon met hem het gesprek voeren zonder dat ze hem als persoon afwees.”
Uiteindelijk ontdekte Martijn na vier jaar dat de lessen die hij van Tate had geleerd niet handig waren toen hij voor het eerst relaties kreeg. “Hij kon de aangemeten alfamanhouding helemaal niet waarmaken, waardoor er ineens een kwetsbare kant naar boven kwam. Vriendinnetjes reageerden daar gelukkig heel lief en begripvol op. Hij blijft zich wel aangetrokken voelen tot machowerelden, zo zit hij inmiddels bij het studentencorps. Maar hij ziet nu wel in dat Andrew Tate een loser is en geen strijder.”•

Dit artikel is afkomst uit LINDA.251 Nee, wij zijn geen zeikwijven, lees hier het hele magazine.