Yora Rienstra: ‘Ineens hoefde ik niet meer bang te zijn, mijn grootste angst was uitgekomen’

Wanneer wist je dat er iets mis was?
“Ergens eind april. Ik had mijn borsten al een tijdje niet gecheckt, omdat ik in februari een vrij heftige operatie had ondergaan. Ik had anderhalf jaar lang last van oorpijn en gehoorverlies en dat bleek een cholesteatoom te zijn: een goedaardig, groeiend gezwel in mijn oor. Dat moest worden verwijderd, omdat het permanente gehoorschade kan opleveren en je evenwichtsorgaan of hersenvlies kan aantasten. ­Volledige narcose, twee uur lang onder het mes: daar was ik best gestrest over. Gelukkig ging het allemaal goed, al was het herstel pittig en heb ik er een blijvende ruis in mijn oor aan overgehouden. Maar dat valt in het niet bij wat er daarna kwam.”
Want je voelde een verharding.
“Ja. Nou voel ik die wel vaker, want ik heb dicht borstklierweefsel, wat inhoudt dat mijn borsten vooral uit klierweefsel bestaan in plaats van vet. De meeste borsten zijn lekker soepel vanwege het vet, die van mij zijn een soort buckelpistes: allemaal hobbels en butsen. Daardoor dacht ik regelmatig dat ik onder de kanker zat, maar het is dus heel normaal – veel vrouwen hebben het. Het probleem is alleen dat je door dat weefsel niet alles kunt zien op een mammografie: alsof er een soort waas zit. Daardoor kunnen ze een tumor missen als die dieper in je borst zit. Ik checkte mijn borsten dus regelmatig en liet elk jaar wel een mammografie maken omdat ik verhardingen voelde, ook omdat mijn oma op jonge leeftijd borstkanker kreeg en een vriendin van mij een paar jaar geleden aan de ziekte is overleden. Toen ik me een paar weken na die operatie een beetje fitter voelde, besloot ik de boel weer eens te bevoelen. Ik voelde iets, maar dacht: Yor, hou nou eens een keer op met dat lijf, stóp hiermee. Toch heb ik de huisarts gebeld. Zij wilde het voor de zekerheid laten nakijken. Heel fijn dat ze me altijd serieus neemt, omdat er in haar computer vast in kapitalen ‘Yora: ­hypochonder’ staat. Ik ben daar best vaak. Ik twijfelde die ochtend nog of ik wel zou gaan. Ik was ongesteld en had weinig zin om die tieten opnieuw te laten pletten terwijl ze al harstikke pijnlijk waren, maar ik ging. Eerst kreeg ik de mammografie, daarna een echo. Die echoscopiste zei dat ze een plekje zag dat ze niet vertrouwde. Ze herhaalde dat zinnetje een paar keer, waardoor ik compleet in paniek raakte. Ken je dat, zo’n baby die helemaal overstuur is en niet kan stoppen met huilen? Dat was ik.”

Was je alleen?
“Ja, ik durfde inmiddels niemand meer op te trommelen omdat ik al zo vaak was geweest. De mensen in mijn omgeving zijn onderhand vast moe van mijn angsten: jezus, daar gáát ze weer. Ze snappen het natuurlijk wel, maar ik schaamde me er op een gegeven moment een beetje voor. Dus ging ik zelf, want het zou gewoon goed komen. Niet dus. Ze hebben vervolgens nog een biopt genomen, maar daar heb ik niets van meegekregen. Ik was in totale shock. Toen ze daarna ook nog een punctie van mijn okselklieren wilden nemen omdat die ­verdikt waren, wist ik zeker dat ik dood zou gaan. Ik lag alleen maar te trillen en te janken. Tot de radioloog mij stevig vastpakte, me uitlegde dat ze over anderhalf uur meer zouden weten en dat ik nu even tot rust moest komen. Naar buiten, frisse neus halen, wat mensen bellen. Dat hielp een beetje, ondanks dat ik al bezig was met het regelen van mijn begrafenis.”
Na die anderhalf uur kreeg je de uitslag.
“Ja. Ik liep die kamer in en daar zat een maatschappelijk verpleeg­kundige me heel strak aan te kijken. Dan weet je genoeg. Ik was lamgeslagen, maar ben toch allemaal vragen gaan stellen. Ik wilde álles weten. En ik wilde dat ze mijn borsten eraf zouden halen, hoe sneller hoe beter. Ze vertelde me dat ik me aan twee dingen vast moest houden: ik was er vroeg bij en de okselklierpunctie was negatief, dus de kans op uitzaaiing was klein. Maar ik was natuurlijk totaal niet gerustgesteld.”
Waar komt die alles overheersende angst vandaan?
“Ik heb al heel lang een angststoornis, een vorm van hypochondrie die mijn leven dagelijks beïnvloedt. Sinds begin dit jaar slik ik daar angstremmers voor – mijn angsten zaten me zo in de weg dat het gewoon niet anders kon. Maar goed ook, want zonder die pillen had ik nu in een kliniek gezeten. Had ook te maken met die vriendin die een paar jaar geleden overleed aan uitgezaaide borstkanker. Zij was mijn eerste geliefde, het vriendinnetje door wie ik uit de kast kwam. Later in ons leven zijn we elkaar opnieuw tegengekomen: zij had inmiddels een man en twee kinderen en ik was met Kirsten, mijn huidige partner. Op een gegeven moment vertelde ze mij dat ze borstkanker had gehad en dacht dat ze schoon was, maar een halfjaar later kwam het nieuws dat ze ongeneeslijk ziek was. De laatste zes maanden van haar leven heb ik van dichtbij meegemaakt, tot en met de laatste fase. Ik snapte niet hoe zo’n geweldige, jonge vrouw doodging in plaats van die oude man met zijn bierbuik. Heel erg dat je zoiets denkt, maar ik dacht het toch. Omdat ik me machteloos voelde. Omdat ik me realiseerde dat het gewoon pech was. Ik geloof niet dat ik haar dood goed heb ­kunnen verwerken. Misschien omdat ik zelf twee kinderen heb, misschien omdat ik hypochondrisch ben aangelegd. Het werd hoe dan ook alleen maar erger. Ik was extreem bang voor borstkanker, voor élke vorm van ­kanker. Ik probeerde meer grip te krijgen door gezond te leven: shakes maken, geen suiker meer, stoppen met alcohol. Dat helpt vast – zeker bij alcohol is een verhoogd risico op borstkanker bewezen – maar uiteindelijk moet je ook gewoon mazzel hebben.”