‘Waarom doen wij intelligente vrouwen zo massaal aan deze struisvogel-politiek?’

OP DE TROUWDAG VAN MIJN EERSTE HUWELIJK WIST IK ZEKER DAT MIJN JAWOORD EEN HARTGRONDIG NEE MOEST ZIJN. Toch zei ik eerst ja, want de wedding was destination. Een heleboel vrienden en familieleden hadden de moeite genomen om naar New York te vliegen en mij te zien shinen in een prachtige jurk van Madison Avenue (ligt nu in de verkleedkist). Als ik denk aan de ecologische voetafdruk van deze ­erbarmelijke B-film, schaam ik me met terugwerkende kracht dood – maar dat kwam toen niet in me op.
Wel herinner ik me woord voor woord het gesprek dat ik had met de taxichauffeur die mij ’s morgens van de kapper naar de trouwlocatie reed. Hij vroeg wat ik ging doen. “Trouwen”, antwoordde ik bedrukt. Hij keek in zijn achteruitkijkspiegel en stelde scherpzinnig vast dat ik er niet erg gelukkig uitzag. Ik antwoordde: “Klopt. Ik wil ook niet, maar ik kan nu niet meer terug, want ik kom uit Amsterdam en iedereen staat klaar. Daar voel ik me schuldig over. Ik had de trein veel eerder moeten stoppen; de relatie spoort niet en als ik eerlijk ben, was dat in het begin al zo duidelijk als wat.”
Hij schudde zijn hoofd en zei dat ik niet zo hard voor mezelf moest zijn: “Je was er niet aan toe dat onder ogen te zien. Geeft niks. Je zit deze dag uit, drinkt wat en daarna ga je scheiden. No big deal, dear. Wees maar gewoon oké met het principe van beter laat dan nooit.”
Toen hij me afzette, wenste hij me sterkte alsof ik naar een begrafenis ging. I wish. De meeste begrafenissen die ik heb meegemaakt, waren leuker dan deze huichelachtige klotedag. Over het ja zeggen twijfelde ik niet. Ik had dit bedje voor mezelf opgemaakt en nu moest ik er maar even in gaan liggen ook. Met mijn voor de heuglijke gelegenheid veel te dik opgemaakte hoofd eindelijk niet meer onder het kussen, maar klaarwakker en met open ogen.
Drie maanden later was de scheiding een feit. Het was alsof de confrontatie met het jawoord en de door mij weggelachen tradities van een huwelijk ruw forceerde wat anderhalf jaar drama, huilen, ruzies en gezeik niet voor elkaar kregen: deze man past niet bij mij. Word wakker en hou ermee op.

IK KIJK EFFE WEG
Je kop in het zand steken. Wegkijken van een rokende puinhoop. Ziende blind zijn voor ellende van indrukwekkende proporties. Het zal voor weinigen een volslagen onbekend fenomeen zijn, of het nu gaat om de rode vlaggen van een partner die vreemdgaat of verslaafd is, een kind dat online pest of wordt gepest, geldproblemen na een uit de hand gelopen verbouwing of de oproep voor een bevolkingsonderzoek (want iedereen denkt: als je iets laat testen, dan heb je het). Om maar niet te spreken van het vermijden van deprimerend wereldnieuws. De politiek in Nederland? Láát maar even, ik ga Netflixen. Een hongersnood zonder einde in zicht in Gaza en Zuid-Soedan, of een Russische bom op een kinderziekenhuis in Kyiv? Ik kan er niet meer naar kijken. Hé, maar wat zie ik hier op dure-rommel.nl, is er al kerstversiering? Een handbeschilderd ornament in de vorm van een loempia, potverdorie, dat heb ik nog niet. Het klinkt obsceen, maar het is gangbaar.
Je kunt je natuurlijk wel afvragen waarom wij intelligente, betrokken vrouwen zo massaal aan dit soort struisvogel-politiek doen. Is het leven te overweldigend? De onmacht te groot? Als je dieper graaft naar de achtergrond van struisvogelen, kom je er snel achter dat het negeren van rampspoed op onze persoonlijke postzegel weinig gemeen heeft met wegkijken van de gigantische drama’s op het wereld­toneel. In beide gevallen wordt cruciale informatie gemist– zij het op een totaal andere schaal – maar daarmee houden de overeenkomsten wel zo’n beetje op. Nou, je zou misschien nog kunnen zeggen dat beide gedragstypen worden aan­gestuurd door verdriet, angst en kwetsbaarheid. Met het verschil dat nieuwsmijding een doelgerichte reactie is op het constant voelen van angst, verdriet en kwetsbaarheid, en het negeren van alarmsignalen thuis juist gaat over het buiten de deur houden daarvan.

ELLENDE, ELLENDE
Laten we beginnen met de grote, boze buitenwereld. Het Digital News Report 2024 van het Reuters Institute in Oxford registreert wereldwijd een gemiddelde stijging van 27 naar 39 procent van mensen die zeggen het nieuws te mijden. In Nederland ligt het percentage rond de dertig procent, iets meer dan de jaren ervoor. Daaronder valt een vrij klein, maar dus groeiend aantal mensen dat nauwelijks nog nieuws ziet en een grotere groep die eigenlijk vooral selectief mijdt: bepaalde onderwerpen (bijvoorbeeld de bio-industrie), op bepaalde momenten (nooit ’s ochtends bij de havercappu), op bepaalde mediakanalen (niet meer via de socials). Zij consumeren nog wel nieuws, maar meer gedoseerd, zegt Kiki de Bruin, onderzoekster aan de Hogeschool Utrecht. Ze doet al vijf jaar onderzoek naar zelfverklaarde nieuwsvermijders.
De reden voor het ontwijken van nieuws is meestal een combinatie van de loodzware inhoud en de hoeveelheid ervan. “Naast de traditionele bronnen, zoals de NOS en nu.nl, komen actuele zaken binnen via je Instagram, WhatsApp, e-mail en nieuwsbrieven waarop je geabonneerd bent. De overload aan verschrikkelijk nieuws maakt dat steeds meer mensen zeggen: ik moet een grens trekken. Want de onophoudelijke blootstelling aan heftige beelden en berichten maakt me neerslachtig, zonder dat ik een stap dichter bij impact ben. Dat doen ze dan bij­voorbeeld door nieuwsapps te verwijderen, omdat die elke dag zo veel updates versturen. Er is altijd veel ellende geweest in de wereld, maar we worden er nu constant aan blootgesteld.”