‘Een partynerd. Zo noemde je jezelf toch?’ zegt Mischa Huijsmans (29) lachend tegen zijn moeder en viroloog Marion Koopmans (66). 1,5 jaar lang doken zij samen in haar leven voor hun moeder-zoon-project: een biografie.
Het resultaat, ‘Marion Koopmans – viroloog in een veranderde wereld’ verschijnt 29 november. Een zoetsappige ode aan zijn moeder is het niet: “Verwacht géén lofzang door een roze bril”, lacht Mischa.
Een boek over haar leven. Het was vooral een wens van anderen en niet van haarzelf. Verschillende uitgeversverzoeken weigerde ze, want: tijdgebrek. Tot haar zoon opstond. Weliswaar zónder schrijfervaring, maar mét een grote liefde voor boeken. “Ik zag het niet voor me dat mijn moeder naast dat idiote werkschema ook nog een paar uur per week met een vreemde journalist in huis moest gaan zitten.”
Marion is direct enthousiast. Niet alleen is het een mogelijkheid om meer tijd met haar zoon door te brengen. Ze ziet ook een groot schrijverstalent in hem. “Ik had zijn literatuurexamens gezien. Ik wist dat hij goed kon schrijven”, vertelt ze. Na een proefhoofdstuk stemt ook de uitgever in. Hét startschot voor lange gesprekken over Marions leven. Veelal via Zoom omdat Mischa, die in Engeland woont, door de coronamaatrdegelen niet weg kan.
Mischa leert zijn moeder nog beter kennen en komt achter dingen die hij voorheen niet wist. Zoals haar middelbareschooltijd op een nonnenschool in Venlo, waar het dragen van een rok verplicht was. Ook in de winter. “Een halfuur op de fiets naar school was hartstikke koud en onhandig.” Daarom begint ze als veertienjarige een grote protestactie. “We protesteerden met borden op het schoolplein voor het recht op het dragen van een broek zonder rok.” Met succes: de leraren stemmen in.
Na de middelbare school verhuist Marion naar Utrecht voor een studie diergeneeskunde. Het gaat haar gemakkelijk af, waardoor genoeg tijd overblijft voor studentgerelateerde ‘bijzaken’. “Ik was serieus, maar hoefde niet zoveel te studeren dus de rest van de tijd heb ik ingevuld met het verkennen van de rest van het leven”, vertelt ze. “Een partynerd. Zo noemde je jezelf toch?” vult Mischa aan. “Ik ben veel te weten gekomen over haar feestbeesterige bestaan”, lacht hij. Marion: “Het was een mix. Ik had respect voor mensen die drie keer waren uitgeloot en harder moesten werken dan ik. Ikzelf had genoeg tijd voor het nachtleven, theater en muziek.”
Door haar studententijd en de bijbehorende verhuizing vindt Marion steeds meer haar eigen identiteit. Dat resulteert in zelfgemaakte kleding en een diep zwartgeverfd punkkapsel dat door bier omhooggehouden wordt. “Ik ben opgegroeid met de gedachte: zo hoort het allemaal. Ik denk dat het omgooien van mijn kapsel samenviel met het besef: ‘here I am’. Vanaf nu maak ik het zelf uit.”
Vrijheid om te zoeken naar je identiteit is iets dat Marion en haar man ook belangrijk vinden in de opvoeding van hun kinderen Mischa en Anouk. “Het gaat erom dat je ontdekt wat je zelf wil doen. Zeker voor de jongeren van nu is dat een hele zoektocht. Daar hebben we gesprekken over.” Mischa knikt instemmend: “Er werden én worden weinig keuzes voor ons gemaakt. Al vanaf dat we ukkies waren, kunnen we het bijna overal over hebben.”
Begin 2020 hebben die gesprekken aan de keukentafel veelal één en hetzelfde onderwerp: corona. Als OMT-lid wordt Marion in een klap bekende Nederlander én het mikpunt van bedreigingen. Dat ging zelfs zo ver dat ze niet meer over straat kon zonder persoonlijke beveiliging. “Ik heb een enkele keer gedacht: moet ik hiermee stoppen? Maar communiceren is altijd zo’n natuurlijk onderdeel van mijn werk geweest dat het eigenlijk nooit een serieuze overweging was.”
De kerstwensen komen binnen: “Dat jij jouw gore corona rotkop nog op de tv. durft te tonen, jij vuil goor monster van Dachau, jij corrupte zakkenvullende volksverlakker die honderdduizenden zwart betaald krijgt, ze hebben de verkeerde voor de ingang van de (een ) parkeergarage
— Marion Koopmans (@MarionKoopmans) December 13, 2021
“Ik vind het moeilijk hier objectief en rationeel over te zijn”, zegt Mischa over de bedreigingen richting zijn moeder. “Ik heb me voor het schrijven geprobeerd te verdiepen in allerlei frustraties van complotdenkers. Daar zit een deel bij wat ik écht zorgelijk vind.” Hij doelt op de meest extreme uitspraken. “Dat corona in een lab gemaakt zou zijn en dat mijn moeder dat zogenaamd zou hebben gedaan. Of dat de vaccins een complot zijn en dat dan wordt gesproken over terechtstellingen. Dat neem ik serieus.”
Wat voor impact heeft dit op hen als gezin? Het blijft even stil. “Die vraag is moeilijk te beantwoorden, omdat we niet weten wat we erover moeten delen”, zegt Mischa. “Precies die impact heeft het”, zegt Marion. “Onze eigen ervaring delen we niet. Toch uit een soort van angst. Bepaalde dingen kunnen we niet doen. Niet omdat het objectief niet kan, maar omdat we denken: wat áls? Dat blijft zoeken, maar daar leren we als gezin mee omgaan.”
Het boek ‘Marion Koopmans – Viroloog in een veranderende wereld’ wordt uitgegeven door De Bezige Bij en verschijnt 29 november.
Viroloog Marion Koopmans deelt schokkende 'kerstwensen': 'Dit is niet oké'
