Wil je wel of niet gereanimeerd worden? Welke muziek wil je afspelen tijdens je uitvaart? Wat gebeurt er met onze kinderen als we komen te overlijden? Zomaar een paar vragen die vaak onbesproken blijven binnen relaties. Longarts Sander de Hosson benadrukt hoe belangrijk het is om het taboe rondom de dood te doorbreken.
“Wie de dood ziet, ziet het leven”, stelt De Hosson.
“Dat klinkt misschien heel groot, maar ik meen het wel”, licht hij toe. “Stilstaan bij de dood kan je levensgeluk groter maken. In mijn werk als longarts maak ik mee hoe ernstig het kan zijn als de dood een onbesproken onderwerp is. Vooral op de spoedeisende hulp moet het medische team belangrijke afwegingen maken. We maken vaak mee dat de partner van de zieke geen idee heeft wat de laatste wensen zijn, waardoor er soms belangrijke levenskeuzes verkeerd worden genomen.
Daarnaast denk ik dat veel mensen niet weten wat palliatieve zorg precies inhoudt. Palliatieve zorg richt zich op het waarborgen van de kwaliteit van leven in de laatste fase. Als je niet weet wat er is, dan vraag je er ook niet naar – dat is logisch. De kwaliteit van palliatieve zorg in Nederland neemt toe en wordt holistisch aangepakt: medische zorg wordt gecombineerd met psychische en sociale ondersteuning. Voor ons als zorgverleners ligt er ook een taak om palliatieve zorg meer onder de aandacht te brengen. Kennis over palliatieve zorg kan namelijk de keuzes rondom de dood bepalen.”
“Het taboe rondom de dood is groot in de westerse samenleving”, legt De Hosson uit. “Dat heeft zowel historische als culturele redenen. Na het nationale trauma van de Tweede Wereldoorlog zien we dat de dood als onderwerp in de samenleving wordt weggedrukt. Een voorbeeld hiervan is dat begraafplaatsen vanaf die tijd verder buiten de stad of het dorp worden gebouwd, ver weg in de bossen.”
'Ziektes en de dood bij kinderen weghouden is júíst schadelijk. Anders zal de pijn op latere leeftijd als een boemerang terugkomen'
“Ook zie je dat door een medische revolutie het gevoel van maakbaarheid in het leven toeneemt. Vroeger werd men een jaar of dertig, nu is de gemiddelde levensverwachting rond de tachtig jaar. Maar hoe ouder je ook wordt, de dood zal nooit weggaan. In andere culturen wordt er heel anders met de dood omgegaan. In Mexico vieren ze Día de los Muertos waarmee ze een ode brengen aan alle overleden dierbaren. Deze mooie vorm van aandacht voor de dood zouden we in Nederland ook meer moeten hebben.”
In de campagnevideo van Carend en Stichting Komma komt het belang van praten over het levenseinde naar voren. “In de video worden drie koppels gevolgd die denken alles van elkaar te weten. Wanneer het gesprek echter op de dood komt, blijkt het een uitdaging te zijn om hierover openhartig te praten, zelfs met de mensen die hen het dierbaarst zijn.
Ook ik ben door de video tot denken aangezet. Ik en mijn partner hebben twee kinderen, maar nooit eerder besproken wat er met hen zou gebeuren als wij er plotseling niet meer zouden zijn. Het starten van het gesprek over de dood kan best spannend en moeilijk zijn. Het kaartspel Kiezen & Delen kan helpen om de vragen over het leven, ziek zijn en de dood toch aan elkaar te stellen. Ik roep iedereen op om de eerlijke gesprekken – die misschien al te lang zijn uitgesteld – over de dood te voeren. Het is van groot belang om openhartig te zijn over de dood, niet alleen voor onszelf, maar ook voor onze naasten.”
Palliatieve zorg: ‘Topzorg betekent ook met de patiënt praten over de onomkeerbaarheid van het naderende einde’
