Je ligt in bed, je ogen zijn open, maar je lichaam is compleet verlamd. Schreeuwen lukt ook niet. Een kwart van de mensen maakt een keer slaapverlamming mee.
Sandra de Blaeij (43) overkwam het en deelt haar angstaanjagende ervaring met ons.
Sandra (43) had slaapverlamming: 'Ik was wakker en kon me niet bewegen, de paniek sloeg toe'
Wakker, of toch niet
Slaapverlamming is een fascinerend fenomeen, zo vertelt somnoloog Sebastiaan Overeem, arts bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe. “In slaap vallen is ingewikkelder dan je denkt. Je bewustzijn moet naar beneden, je spieren moeten uit en je gevoelssysteem moet omlaag. Als alles goed gaat gebeurt dat allemaal heel snel en tegelijkertijd. Best bijzonder. We denken dat die processen niet synchroon lopen bij slaapverlamming. Je geest is dan nog wakker, terwijl je lichaam al slaapt.”
De Blaeij kan zich nog precies herinneren hoe het gebeurde. “Midden in de nacht werd ik wakker. Ik lag op mijn rug met mijn handen langs mijn lichaam. Bewegen lukte niet.” Toen ze zich daar echt bewust van werd, sloeg de paniek toe. “Het voelde alsof iemand me vasthield en op mijn borst zat. Ik wilde mijn vriend – die naast me lag – om hulp roepen, maar ik kreeg geen geluid uit mijn mond. De tijd ging heel langzaam. In mijn beleving was ik zeker vijftien minuten lang verlamd. Ik wist niet wat me overkwam.”
Schim tijdens slaapverlamming
“Op het moment dat ik me eindelijk weer kon bewegen, zag ik een schim van me wegschieten”, vervolgt De Blaeij. De gordijnen waren dicht en het was pikdonker in haar slaapkamer. “Een lichtstraal kon het dus niet zijn geweest. Het leek levensecht. Ik was helemaal van slag”.
Iets paranormaals? Volgens Overeem is er waarschijnlijk een hele logische verklaring voor. “Soms gaan je hersenen dingen verzinnen bij een fysieke (enge) ervaring. Tijdens de slaapverlamming hebben veel mensen moeite met ademhalen. Je brein kan dit bijvoorbeeld vertalen als een demon of duivel die op je zit. Daar zijn ook een heleboel schilderijen van gemaakt”.
Er is nog een andere reden voor de hallucinaties. “Meestal begin je pas met dromen op het moment dat je in slaap valt. Als dat ontregeld is beginnen de droombelevingen al eerder, terwijl je nog wakker bent”, aldus Overeem.
Wat moet je doen?
Het is nog niet duidelijk wat slaapverlamming precies veroorzaakt. Het kan genetisch zijn en komt daarnaast opvallend vaak voor bij mensen die de slaapstoornis narcolepsie hebben, weet Overeem. “Ook als je last hebt van slapeloosheid, is de kans op slaapverlamming groter, omdat je zo vaak wakker wordt en weer in slaap valt.”
Maar, zegt Overeem: “Ook al kan iedereen het krijgen, ook op latere leeftijd, het is zeldzaam. Voorkomen kan niet. Áls het je overkomt is het belangrijk dat je weet dat het – hoewel eng – niet gevaarlijk is. En, het gaat over”.
Met baby in één bed slapen versterkt band tussen moeder en kind niet
