Sioejeng Tsao over racisme tegen Oost-Aziaten: 'Ik ben Nederlands, net als jij'

Interview

19.03.2020 | 17:24 UUR | Emma Posma

Racisme tegen Oost-Aziaten en dan voornamelijk Chinezen is van alle tijden. Maar met de komst van het coronavirus kregen de media daar ineens oog voor. Deze week werden zes vrouwen met een Aziatische achtergrond vermoord in de Amerikaanse stad Atlanta. De dader ontkent een racistisch motief, maar de aanslag heeft voor veel ophef gezorgd.

Of je roots nou liggen in Indonesië, Filipijnen, Vietnam, Korea of Japan: een Oost-Aziaat wordt vaak gezien als een Chinees. En daar kleeft op de een of andere manier een negatieve associatie aan, want benamingen als ‘spleetoog’, ‘poepchinees’, ‘bamischijf’, ‘hondenvreter’, ‘Chinatown’ of ‘sambalbij’ zijn voor menig Oost-Aziatische Nederlander wekelijkse kost. Mede hierdoor leven zij in de schaduw van de samenleving en worden ze vaak buitengesloten in de positieve beeldvorming. Denk bijvoorbeeld in de bladen of de beautyindustrie. Ja, ook dat is een vorm van discriminatie.

Sioejeng Tsao

In Nederland leven meer dan 1 miljoen Nederlanders met Aziatische roots. Toch gaat het publieke racismedebat vooral tussen witte, zwarte en Arabische mensen. Volgens Sioejeng Tsao (29), zelf van Chinese komaf, ligt dat aan de cultuur. Ze merkt het ook bij haar moeder. “Ondanks dat ik de naam Sioejeng kreeg, een naam die niet gemakkelijk is uit te spreken voor westerse mensen en waarmee ze de indruk afgeeft dat ze niet buigt voor de westerse samenleving, is ze wel heel erg van de oude stempel. Zo houdt ze haar mond wanneer ze gediscrimineerd wordt. Sterker nog, ze beweert dat ze nog nooit discriminatie heeft ervaren om de rust te bewaren. Maar hier los je het probleem niet mee op.”

Volgens Tsao heeft deze bescheidenheid te maken met een lange historie waarin Aziaten – in dit geval Chinezen – niks durven te zeggen. “Dat heeft te maken met een bepaalde zwijgcultuur die in China heerst. Je kunt daar simpelweg heel veel dingen niet hardop zeggen, omdat dat negatieve gevolgen kan hebben. Met die mentaliteit zijn mijn voorouders ook naar Nederland gegaan. Ze waren bang dat als ze zich niet lieten behandelen door de Nederlanders waarop zij dat voor ogen hadden, ze teruggestuurd zouden worden naar waar ze vandaan kwamen. Deze mentaliteit is vervolgens van ouder op kind doorgeven. Bij mijn vader zie ik ook een enorme tweestrijd. Aan de ene kant gehoorzaamt hij zijn vader door zich niet uit te spreken en vriendelijk te knikken wanneer hij door zijn klanten wordt begroet met ‘ni hao’. Maar aan de andere kant heeft hij ook de kracht om mij dusdanig op te voeden dat ik wél aan de bel trek wanneer iemand over mijn grenzen heen gaat.”

Discriminatie

Ze geeft een voorbeeld van een dergelijke situatie. “Kom niet naar me toe op een terras met een verhaal dat je een weddenschap hebt waar ik vandaan kom. Ik ben Nederlands, net als jij. Vraag liever naar mijn roots als je wil weten waarom ik geen blond haar en blauwe ogen heb.”

Ergens begrijpt Tsao het wel. “Er is te weinig representatie van de Aziatische bevolking in Nederland. Neem bijvoorbeeld schoolboeken. Zie je ooit een kind met Chinese roots? Nee. Als kind – en zeker als puber – is het al lastig dat je er anders uitziet dan de rest van de klas. Maar wanneer je jezelf nooit tegenkomt in een tijdschrift, reclame of wat dan ook, wordt dat gevoel van een ‘outsider’ zijn alleen nog maar groter. Zelf heb jaren gestruggeld. Ik wilde ook blond haar en lange wimpers zoals de populaire meisjes uit de klas. Ik heb zelfs op YouTube filmpjes opgezocht hoe ik met speciale lijm en stokjes mijn ooglid kon omklappen om mijn ogen groter te doen lijken. Waarom? Omdat dat nou eenmaal als schoonheid wordt gepresenteerd. Dat is ook een vorm van discriminatie. En hoe erg het ook is dat er Aziatische Nederlandse kinderen worden gepest vanwege het coronavirus, is er nu eindelijk aandacht voor dit probleem.”

Spleetoog

Voorheen werd Tsao niet serieus genomen als ze zei dat ze het niet leuk vond als mensen haar spleetoog noemde. “Ik moest maar een dikkere huid krijgen, want: ‘Het is toch een grapje?’ Onze emoties worden als te kwetsbaar gezien, maar het heeft niet met kwetsbaarheid te maken maar met fatsoen. Het gaat om het dehumaniseren van Chinese mensen, omdat we zo ver van Nederland vandaan komen en zo onze eigen cultuur hebben. Ze weten weinig van onze cultuur en vinden ons daarom onderontwikkeld. Volgens westerlingen lijken we allemaal op elkaar, dus we zijn allemaal hetzelfde. Oost-Aziatische mensen laten dat vaker gaan, om de confrontatie te vermijden en de vrede te bewaren. Hierdoor neemt niemand ons serieus. Wanneer dat wel gebeurt, spreken we ons waarschijnlijk ook vaker uit.”

Ondanks dat Tsao wel blij is met de media-aandacht, heeft het volgens haar niet geholpen bij het oplossen van het probleem. “Er was een periode waarin dat zo leek. Helaas heeft de realiteit bewezen dat er recent nog steeds talloze voorbeelden zijn van racistische acties in Rotterdam en Wageningen. Er is dus nog een hoop werk aan de winkel.”